«Μετάβαση στην 4η Βιομηχανική Επανάσταση…»

Άρθρο του βουλευτή Κορινθίας και Αναπληρωτή Τομεάρχη Οικονομίας και Ανάπτυξης της Νέας Δημοκρατίας, Χρίστου Δήμα

Η 4η βιομηχανική επανάσταση είναι ήδη εδώ, κρύβοντας ευκαιρίες και κινδύνους. Big data, οικονομία διαμοιρασμού, τεχνητή νοημοσύνη, ψηφιακή οικονομία, οριακό κόστος, διαδίκτυο των πραγμάτων. Λέξεις και φράσεις που ακούμε καθημερινά όλο και περισσότερο, δίχως να έχουμε συνειδητοποιήσει πως πρόκειται για μια πραγματικότητα που ήδη ζούμε.
Αν η Πρώτη χάρισε στον άνθρωπο την ισχύ του ατμού και η Δεύτερη την αυτονομία του ηλεκτρισμού, η Τρίτη Βιομηχανική επανάσταση, αυτή των υπολογιστών και του ψηφιακού κόσμου, συρρίκνωσε χρόνο και αποστάσεις. Η Τέταρτη όμως Βιομηχανική Επανάσταση, αν και οικοδομείται πάνω στα θεμέλια της προηγούμενης, διαφοροποιείται σημαντικά από τις προηγούμενες μέσα από τους αυτοματισμούς, τις ψηφιακές δυνατότητες, τις νέες μορφές οικονομίας που εισάγει αλλά κυρίως τη μετάλλαξη που επιφέρει σε πτυχές της καθημερινής μας ζωής.
Δισεκατομμύρια ανθρώπων και αμέτρητες μηχανές συνδέονται η μία στην άλλη, διαμορφώνοντας ουσιαστικά τα χαρακτηριστικά της νέας εποχής: Η πρώτη ύλη είναι η τεράστια ποσότητα δεδομένων (big data) που παράγουμε. Ταυτόχρονα οι υπολογιστές αποκτούν τεράστια ισχύ επεξεργασίας και αναπτύσσουν τεχνητή νοημοσύνη, μια ικανότητα που μπορεί να αποδειχθεί καθοριστική για το μέλλον της ανθρωπότητας, όπως το ξέρουμε. Πλάι στην ανθρώπινη ευφυΐα, πλέον διαθέτουμε εξελιγμένες μηχανές, ικανές να λαμβάνουν ορθολογικές αποφάσεις, να διαγιγνώσκουν αυτόματα τα λάθη τους και να ανατροφοδοτούν με λύσεις τη δική τους γνώση.
Και μέσα από τη μετάβαση σε όλα αυτά, αλλάζει ο τρόπος που σκεφτόμαστε. Αλλάζουν τα στάνταρ ζωής, η έννοια της ελευθερίας, της ιδιοκτησίας, της ασφάλειας. Το μέλλον της εργασίας, φαντάζει αδιαμφισβήτητα διαφορετικό. Γεννώνται προκλήσεις που πρέπει να ξεπεράσουμε, αν δε θέλουμε σύντομα να βρεθούμε απέναντι στα προβλήματα που δημιουργεί η ταχύτητα της μετάβασης στη «Βιομηχανία 4.0».
Τα μεγάλα δεδομένα (big data) συγκεντρώνονται στα χέρια λίγων κολοσσιαίων εταιρειών, οι εργασιακές δεξιότητες μεταβάλλονται ταχύτατα κάτι που αν δεν αντιμετωπίσουμε, εκτιμάται σύμφωνα με μελέτη της PwC, πως θα μπορούσε να οδηγήσει μέχρι τα μέσα της δεκαετίας του 2030 σε αυτοματοποίηση του 35% των θέσεων απασχόλησης στην Ελλάδα, της ήδη υψηλής ανεργίας, που σταδιακά θα εξελιχθεί σε διαρθρωτική.
Η χώρα μας, έχοντας παρακολουθήσει από μακριά την εξέλιξη των τριών προηγούμενων βιομηχανικών επαναστάσεων, δείχνει να αδυνατεί να ακολουθήσει το βηματισμό και της Τέταρτης, αν και λόγω της οικονομικής κρίσης αυτός θα έπρεπε να ήταν ένας στόχος προτεραιότητας. Οι επενδύσεις στη βιομηχανία έχουν μειωθεί κατά 60% σε σχέση με τα χρόνια πριν την οικονομική κρίση, ενώ η χώρα παραμένει ουραγός στο Δείκτη Ψηφιακής Οικονομίας και Κοινωνίας (DESI). Αν αυτή πραγματικότητα δε μεταβληθεί άμεσα, δεν απέχουμε πολύ από την εποχή που τα ελληνικά προϊόντα και υπηρεσίες θα έχουν πρόβλημα ένταξης και επιβίωσής στις αγορές.
Χάσαμε ήδη το τρένο; Φυσικά και όχι. Απαιτείται όμως εδώ και τώρα μετασχηματισμός της οικονομίας και στροφή σε διαφορετικά πεδία που η Ελλάδα θα μπορούσε να δημιουργήσει συγκριτικά πλεονεκτήματα. Και παράλληλα να συνδέσουμε τα Πανεπιστήμια με τις επιχειρήσεις, δίνοντας κίνητρα στους Έλληνες επιστήμονες αλλά και κάνοντας προσπάθεια να επαναπατρίσουμε στελέχη της αγοράς, που τα τελευταία χρόνια εγκατέλειψαν την Πατρίδα. Οφείλουμε να αποδεχθούμε πως το ανθρώπινο δυναμικό υψηλής κατάρτισης δεν είναι πλέον σε υπερπροσφορά και αυτή η πληγή πρέπει να επουλωθεί.
Η 4η Βιομηχανική Επανάσταση, φέρνει εξαιρετικές αλλαγές για την προοπτική του ανθρώπου, αλλά όσοι δε μπορέσουν να ακολουθήσουν θα καταδικασθούν σε ένα ολοένα και διευρυνόμενο χάσμα ανισοτήτων. Η κατάταξη μας στην όποια πλευρά, θα εξαρτηθεί από το πως θα διαχειριστούμε τους τους κινδύνους, τα ηθικά διλήμματα που ενδεχομένως θα προκύπτουν, αλλά κυρίως τις ευκαιρίες που υπάρχουν σήμερα.
Το στοίχημα είναι να κάνουμε άλμα για να προλάβουμε το τρένο που περνά, έχοντας τη δυνατότητα να διαμορφώσουμε εμείς οι ίδιοι το πως θα προσαρμόσουμε την εθνική μας ταυτότητα και οικονομία στις ραγδαίες τεχνολογικές εξελίξεις. Η μετάβαση δε θα είναι εύκολη, έχουμε τη δυνατότητα όμως, να εξελιχθεί παραγωγική.