Ο «ΛΕΩΝΙΔΑΣ» ΤΟΥ ΑΓΙΟΥ ΙΛΑΡΙΩΝΑ ΤΑΓ/ΡΧΗΣ Γ. ΚΑΤΣΑΝΗΣ : Υπόδειγμα Έλληνα Καταδρομέα Αξιωματικού, άριστου οικογενειάρχη και Αξιωματικού, που εμφορείτο από το πνεύμα των λοκατζήδων του «Καλλίνσκη»
Υπόδειγμα Έλληνα Καταδρομέα Αξιωματικού, άριστου οικογενειάρχη και Αξιωματικού, που εμφορείτο από το πνεύμα των λοκατζήδων του «Καλλίνσκη», αγνού και αγαπητού συναδέλφου, που έδωσε ηρωική μάχη με την Μονάδα του στην πιο ζωτική περιοχή του πεδίου των μαχών. Νίκησε τους εισβολείς, αλλά όπως πληροφορήθηκα, τον πρόδωσε η υπεροπλοία του αέρα και χάθηκε μαζί με παλικάρια του λίγο μετά την εντολή για “Αυτοδιάλυση” προκειμένου να σώσει τα “παιδιά του” από τις βόμβες ναπαλμ σε ώρες νίκης!..
Κατά τη διάρκεια των επιχειρήσεων υπό άνισες συνθήκες γράφηκαν σελίδες δόξας και ηρωισμού από μέρους των Ελληνικών Μονάδων. Μια ειδική περίπτωση ήταν αυτή του Ταγματάρχη Καταδρομών της Τάξης 1955 της Σ.Σ. Ευελπίδων, με τον οποίον ο «Κορίνθιος» ήταν διοικουμένη και αργότερα φίλος και συνάδελφος στις Μονάδες Καταδρομών. Αφήνω όμως να διαβάσετε την παρακάτω περιγραφή, που την αφιερώνω εις μνήμη του ήρωα Γ. Κατσάνη:
Ένα εκπληκτικό ρεπορτάζ αφιέρωμα για τον Έλληνα Ήρωα του Ηρακλή, Γεώργιο Κατσάνη, δημοσιεύει σήμερα το μπασκετικό σάιτ ebasket.gr με την υπογραφή του Πέτρου Χατζηχριστοδούλου, ενός από τους πιο γνωστούς Κύπριους δημοσιογράφους. Αξίζει, πραγματικά, να το διαβάσετε...
Αρκετούς μήνες πριν από την τουρκική εισβολή της 20ης Ιουλίου του 1974 στην Κύπρο, ένας ώριμος (40άρης περίπου) καστανόξανθος δρομέας, εισερχόταν συχνά, τρέχοντας με σταθερό ρυθμό, στην “απαγορευμένη ζώνη” του τουρκικού θύλακα Μπογαζίου-Αγύρτας-Κιόνελι, στον δρόμο Κερύνειας-Λευκωσίας, ο οποίος ήταν κλειστός, από το 1964, για τους Ελληνοκύπριους και Ελλαδίτες. Οι Ελληνοκύπριοι μπορούσαν να κάνουν τη μικρή (15-20 λεπτά) διαδρομή Κερύνειας-Λευκωσίας και αντιστρόφως, τρεις φορές την ημέρα, αλλά μόνο με αυτοκινητοπομπή, το περιβόητο κονβόι, υπό την εποπτεία (και την προστασία) στρατιωτών των Ειρηνευτικών Αποσπασμάτων του ΟΗΕ (Καναδοί, Δανοί, Φινλανδοί, Σουηδοί, Αυστριακοί κ.ά.).
Οι “Οηέδες“, που είχαν φυλάκια σε “νεκρά” σημεία ανάμεσα στις ελληνοκυπριακές και τουρκοκυπριακές στρατιωτικές δυνάμεiς, κοίταζαν με θαυμασμό τον καστανόξανθο δρομέα, τον οποίον λόγω του χρώματός του, τον έπαιρναν για κάποιον ξένο, από τους πολλούς, που παρεπιδημούσαν στη γραφική Κερύνεια. Πού να φαντάζονταν ότι ο «δρομέας» ήταν εξ Ελλάδος και κυρίως ότι επρόκειτο για κομάντο και δη διοικητή της 33ης Μοίρας Καταδρομών!
Η Μοίρα του Κατσάνη, ο οποίος είχε διοριστεί στην Κύπρο από το καλοκαίρι του 1973, έδρευε στο Πέλλαπαϊς, το γραφικό πανέμορφο ορεινό χωριό της Κερύνειας, στον Πενταδάκτυλο, δύο ανάσες μακριά από τον κεντρικό σκληροπυρηνικό θύλακα των Τουρκοκυπρίων. Κι αφού δεν φαντάζονταν οι “ειρηνευτές” (και οι Τούρκοι) ότι ο “δρομέας” ήταν ένας άρτια εκπαιδευμένος κομάντο (καταδρομέας και αλεξιπτωτιστής), πώς να περνούσε από το μυαλό τους ότι ο κομάντο διείσδυε στον θύλακα για να “φωτογραφήσει” τις θέσεις και τα οχυρά.
Ο Κατσάνης ως νεαρός αθλητής
Ο “δρομέας” δεν ήταν άλλος από τον ταγματάρχη Γεώργιο Κατσάνη, με το όνομά του οποίου, πολλά χρόνια αργότερα, θα βαπτιζόταν το κλειστό γυμναστήριο (πετόσφαρας) του Ηρακλή Θεσσαλονίκης, για να θυμίζει εσαεί της θυσία του στα ματωμένα χώματα της Κερύνειας. Ο ταγματάρχης Κατσάνης ήταν αθλητής στην ένδοξη ομάδα στίβου του Ηρακλή, μόνο που σταμάτησε τον αθλητισμό στα 18 του μόλις χρόνια, το 1952, όταν εισήχθη στη Στρατιωτική Σχολή Ευελπίδων. Έως τότε, ο καστανόξανθος νεαρός ήταν ανερχόμενος σπρίντερ στους δρόμους 100 και 200 μέτρων, αλλά και άλτης μήκους.
Η εξ απαλών ονύχων ενασχόλησή του με τον αθλητισμό τον βοήθησε να διακριθεί στη σκληρή εκπαίδευση των Ευέλπιδων αξιωματικών. Εν συνεχεία, βεβαίως, ακολούθησε ακόμα πιο σκληρή εκπαίδευση, αφού εντάχθηκε στις Δυνάμεις Καταδρομών και Αλεξιπτωτιστών. Δεν μπορούσε να φανταστεί τότε ο νεαρός αξιωματικός από το Σιδηρόκαστρο, ότι το πεπρωμένο του θα τον συνέδεε αιωνίως με ένα άλλο κάστρο, στην Κερύνεια, ψηλά στον Πενταδάκτυλο.
Ο Κατσάνης ως νεαρός αξιωματικός (υπολοχαγός), υπηρέτησε για πρώτη φορά στην Κύπρο το 1966, όταν ήταν ακόμη η Ελληνική Μεραρχία στο νησί και, μάλιστα, στη Μοίρα Καταδρομών με την οποία θα θυσιαζόταν για την Κύπρο, την 33η των κυπριακών ΛΟΚ.
Άγιος Ιλαρίων
Όταν ξαναπήγε στην Κύπρο για υπηρεσία ο Κατσάνης, ήταν 39 ετών. Ως ταγματάρχης, πλέον, ανέλαβε τη διοίκηση της 33ης Μοίρας, η οποία είχε αποστολή (την πιο δύσκολη από κάθε άλλη μονάδα της Εθνικής Φρουράς) σε περίπτωση πολέμου με την Τουρκία να καταλάβει το στοιχειωμένο κάστρο του Αγίου Ιλαρίωνα, στον Πενταδάκτυλο. Το θρυλικό κάστρο με τα τριπλά τείχη δέσποζε της επαρχίας Κερύνειας. Ήταν ακριβώς πάνω από τη μικρή πόλη της Κερύνειας, σε απόσταση λίγων μόλις χιλιομέτρων. Όποιος το είχε στα χέρια του σε ώρα πολέμου, μπορούσε να ελέγξει όλη την παραλία της Κερύνειας, τη Λευκωσία με την πεδιάδά της και τη Μόρφου με την πεδιάδα και τον κόλπο της. Ήταν το στρατηγικότερο και το πιο νευραλγικό σημείο του νησιού.
Οι Τουρκοκύπριοι της ΤΜΤ και οι Τούρκοι της ΤΟΥΡΔΥΚ το είχαν καταλάβει αναίμακτα μόλις ξέσπασε η ανταρσία τους τον Δεκέμβριο του 1963, αφού το φρούριο, ως αρχαιολογικό μνημείο, ήταν αφύλακτο. Πριν γυρίσει η πρώτη ημέρα της τουρκικής εισβολής, το βράδυ της 20ης προς την 21η Ιουλίου, ο Κατσάνης συγκέντρωσε τους δύο διαθέσιμους λόχους κρούσεως της 33ης Μοίρας Καταδρομών στον χώρο διασποράς (ο τρίτος λόχος ήδη βρισκόταν και πολεμούσε για να υπερασπιστεί το περικυκλωμένο κρατικό αεροδρόμιο της Λευκωσίας).
Κι αφού ανακοίνωσε στα παιδιά του (όπως έλεγε τους λοκατζήδες του) την επικείμενη αποστολή τους, τούς εμψύχωσε με τον τρόπο που μόνο εκείνος ήξερε. “Κομάντος μου, μην ξεχνάτε: Όταν τελειώνουν οι σφαίρες και οι φυσικές δυνάμεις, πολεμάει η ψυχή”, ήταν ο επίλογός του, με τον οποίον έκανε τους λοκατζήδες του να ριγήσουν. Ο ταγματάρχης Κατσάνης τέθηκε επικεφαλής των ανδρών του, καθώς κινούσαν για την ιστορική και επικίνδυνη αποστολή τους. Θα μπορούσε, ως διοικητής, να μείνει πίσω, στο τέλος, στην ουρά και να κατευθύνει από εκεί την επιχείρηση. Έτσι κάνουν συχνά οι διοικητές. Αλλ’ όχι τα παλικάρια σαν τον Κατσάνη. Μπήκε μπροστά, πρώτος!
Ευφυής στρατιωτικός ο ατρόμητος άλλοτε αθλητής, αιφνιδίασε τους πολυάριθμους και ασυγκρίτως καλύτερα οπλισμένους Τούρκους, που έλεγχαν τα υψώματα γύρω από τον Άγιο Ιλαρίωνα. Σχεδίασε και εφάρμοσε μια τακτική ρίσκου. “Κομάντος μου, οι εχθροί μας περιμένουν από τις χαράδρες, εμείς θα πάμε από τον δρόμο, σαν κύριοι και θα βρεθούμε πίσω τους”, είπε στους καταδρομείς του.
Η ευφυής κίνηση αποδείχθηκε απολύτως αποτελεσματική! Οι καταδρομείς της 33ης Μοίρας διέσχισαν τον δρόμο και σκαρφάλωσαν στα υψώματα Πετρομούθια και Καμήλα χωρίς να γίνουν αντιληπτοί. Με υποδειγματική καταδρομική ενέργεια βγήκαν στην πλάτη του εχθρού και μέσα σε τρεις ώρες έκαναν την εκκαθάριση, καταλαμβάνοντας όλα τα τουρκικά πολυβολεία και το στρατόπεδο που είχαν οι εχθροί κάτω από το κάστρο. Απέμενε, πια, η έφοδος προς το “στοιχειωμένο” φρούριο.
Ύψωμα Αγ. Ιλαρίωνα και στρατόπεδα Τούρκων σήμερα
Για να πραγματοποιηθεί η τελική ενέργεια, έπρεπε να εγκατασταθούν στις καταληφθείσες από τους καταδρομείς θέσεις δυνάμεις Πεζικού. Δεν ήρθαν ποτέ, όμως. Το φως της ημέρας (είχε ξημερώσει η 21η Ιουλίου) ευνοεί πια τους πολυάριθμους Τούρκους, που είναι ταμπουρωμένοι στο κάστρο, διαθέτουν υπεροπλία σε βαρέα όπλα και πυρομαχικά και μάχονται υπό πλήρη αεροπορική κάλυψη. Η παντελής έλλειψη αεροπορικών δυνάμεων στην Εθνική Φρουρά, επιτρέπει στην τουρκική αεροπορία να “αλωνίζει” τους αιθέρες και να σκορπά τον όλεθρο.
Ο Κατσάνης, που δεν διανοείτο να σημάνει οπισθοχώρηση, επιχειρεί, ως επικεφαλής της δεξιάς πτέρυγας της Μοίρας του να διαλύσει την τουρκική αντεπίθεση, μέσα σε κόλαση πυρός, από τους πολυάριθμους Τούρκους αλεξιπτωτιστές, που μεταφέρονταν κατά κύματα από τις νότιες ακτές της Μικράς Ασίας με ελικόπτερα. Μάχεται πρώτος, σε προκεχωρημένη θέση, κάτω από το κάστρο. Μαζί του πολεμούν τέσσερις καταδρομείς, πίσω τους προσπαθούν να τους παράσχουν κάλυψη άλλοι δύο λοκατζήδες, από απόσταση πενήντα μέτρων. Το κακοτράχαλο έδαφος της περιοχής του Αγίου Ιλαρίωνα, με τα πολλά βράχια, εμποδίζει τις κινήσεις των επιτιθέμενων. Από ένα σημείο που δεν μπορούν να ελέγξουν οι λοκατζήδες, πέφτουν τα θανάσιμα πυρά στο σώμα του γενναιόψυχου προωθημένου διοικητή τους.
Ο Κατσάνης, σαν άλλος Λεωνίδας, τρεκλίζει και πέφτει αιμόφυρτος. Το αίμα του πότισε το χώμα και τα βράχια τού ιερού βουνού. Οι λιγοστοί καταδρομείς του δίνουν μάχη γύρω από το άψυχο σώμα του. Όσοι προσπαθούν, όμως, να πλησιάσουν τον Κατσάνη για να τον τραβήξουν μακριά, δέχονται αδιάκοπες ριπές και τραυματίζονται. Ένας, μάλιστα, που προσπαθεί από τις απόκρημνες χαράδρες να κατευθυνθεί πυροβολώντας μανιασμένα προς τις θέσεις των Τούρκων, χάνεται. Δεν τον ξανάδε κανείς.
Η μάχη από την ώρα της θυσίας του Κατσάνη, συνεχίστηκε με σφοδρότητα. Η Μοίρα του, ακέφαλη, απέναντι στην υπεροπλία του πολλαπλάσιου εχθρού, δέχεται τρομακτικό σφυροκόπημα από έδαφος και αέρα και προβάλλει λυσσαλέα, πλην απέλπιδα αντίσταση. Όταν εξαντλήθηκαν τα πυρομαχικά, οι καταδρομείς της 33 αναγκαστικά υποχώρησαν, μετρώντας τρομακτικές απώλειες.
Είναι συγκλονιστικό ότι σαράντα χρόνια μετά την τελευταία μάχη στον Άγιο Ιλαρίωνα, ο διοικητής των Τούρκων αλεξιπτωστών που βρέθηκε απέναντι από τον Κατσάνη και τους λεβέντες του στον Άγιο Ιλαρίωνα, Χαλούκ Ουστεγκέν, συναντήθηκε με επιζήσαντες καταδρομείς της 33. Εξέφρασε τον θαυμασμό του για τον Κατσάνη και τη λύπη του για τον θάνατό του.
Μάλιστα, σε βιβλίο που εξέδωσε, πέρυσι, για τις μάχες των αλεξιπτωτιστών και καταδρομέων και το 1974, στον Πενταδάκτυλο, εκθειάζει την ανδρεία και τη στρατιωτική μεγαλοσύνη και ευφυΐα του μυθικού Έλληνα ταγματάρχη. Το άψυχο σώμα του Κατσάνη δεν βρέθηκε ποτέ για να ταφεί με τις δέουσες τιμές. Η ψυχή του όμως, παραμένει αλώβητη, ριζωμένη στον Άγιο Ιλαρίωνα, και το όνομά του μέχρι σήμερα προκαλεί δέος, αλλά και σεβασμό στο εχθρό.
Αφήστε ένα σχόλιο