ΕΠΙΚΑΙΡΑ ΘΕΜΑΤΑ : Το «φάρμακο» για το bullying : «Τρομοκρατήστε τους τρομοκράτες…»

Του ιερέα Παντελή Ρωμέση *

Ένα από τα ωραιότερα σλό­γκαν του Γ. Παπανδρέου , που εκφώνησε κατά την περίοδο του ανένδοτου αγώνα και εί­χε μεθύσει μέχρι παραλυσίας το λαό , για μια αντίσταση, μέ­χρις εσχάτων. 
Ασφαλώς, ο παρών τίτλος της επιφυλλίδας μου δεν ανα­φέρεται στα πολιτικά σήμερα δρώμενα, αλλά θα χρησιμοποι­ηθεί σαν δρομοδείχτης για ένα εγκληματικό φαινόμενο, που πολλαπλασιάζεται αστραπιαί­α. Σηματοδοτώ και αναφέρομαι στο bulling. 
Αυτή την απάνθρωπη συ­μπεριφορά θα προσπαθήσω να αναλύσω περιληπτικά χωρίς να προτάξω την ψυχιατρική ε­πιστημονική γνώση (την οποία δεν κατέχω), αλλά την πλούσι­α και πολύχρονη ιερατική μου εμπειρία , όπου με προσωπικά παραδείγματα, αποδεχόμενος στην κυριολεξία σπασμένες ψυχές , κατά την εξομολόγη­ση, γίνομαι αποδέκτης τέτοιας μορφής θυμάτων. 
Με τον όρο bulling εννο­είται» ο εκφοβισμός ασθενέ­στερων ατόμων στο στρατό, στη φυλακή, στον αθλητισμό , στην οικογένεια , η σωματι­κή ή ψυχολογική κακοποίηση στο χώρο της εργασίας από το­ξικούς και αδίστακτους προϊ­στάμενους , που ηδονίζονται να καταδυναστεύουν τον ελά­χιστο αδερφό , γινόμενοι πρώ­τα εκείνοι ελάχιστοι». 
Οι ομάδες αυτές ενεργούν πρώτα στα σχολεία και σύμφω­να με τις έρευνες παρατηρείται το φαινόμενο αυτό στο δημο­τικό και στο γυμνάσιο, ενώ πε­ριορίζεται στο λύκειο . Παρα­τηρεί κάποιος παιδιά στα σχο­λειά να στέκονται απομονωμέ­να στα διαλείμματα ενώ συμ­μαθητές- πυράγχας, μπουλι­γκαδόροι, περικυκλώνουν το αδύναμο θύμα και με τις ιαχές « χοντρή, χοντρέ, φυτό» τους πε­ριλούζουν με επίθετα απαξίω­σης οδηγώντας τους στον ψυ­χικό καταναγκασμό , στην κα­τάθλιψη και σε παντοειδείς ψυ­χικές παθήσεις, ων ουκ εστιν α­ριθμός. 
Το πρώτο στάδιο , από τα θύματα των μπουλιγκανιστών , είναι η τρομοκρατία . Σε ό­λα τα θύματα εικονογραφείται η φοβία, η ατολμία, η μη συμ­μετοχή κατά τις ώρες της δι­δασκαλίας. Πλείστες περιπτώ­σεις δεν αναφέρουν στους γο­νείς τους το δράμα τους . Άλ­λες περιπτώσεις καταλήγουν στην αυτοκτονία μη μπορώ­ντας να αντέξουν τον ψυχανα­γκασμό . Βλέπουμε τον τελευ­ταίο καιρό να πολλαπλασιάζο­νται οι αυτόχειρες, ενώ ταυτό­χρονα αυτή, η στην κυριολεξία μόδα, συνεχίζει να δρα ανενό­χλητα σχεδόν. 
Σκέφτομαι πολλές φορές , εάν οι δάσκαλοι και οι καθη­γητές δε βλέπουν από την έ­δρα που είναι σκόπιμα υπερυ­ψωμένη, την κατήφεια, το χα­μένο βλέμμα , την απροσεξί­α στα διδασκόμενα ή και τανά­παλιν . Εάν δεν έχουν προ των οφθαλμών τους απείθαρχους μπουλιγκανιστές, που καταπα­τούν την ευταξία και την από­λυτη σιωπή που επιβάλλεται στην ώρα της διδασκαλίας. Εί­μαι απόλυτα σίγουρος ότι τα βλέπουν όλα, αλλά προσκρού­ουν ίσως στην αντίδραση των γονέων αυτής της φάρας με τις φωνές τους και τις καταγγελίες τους. Ασφαλώς και είναι θρα­σείς και οι γονείς τους για να βγάλουν ατίθασα παιδιά. 
Ως ογδοοικοντούτοις ηλικι­ακά ενθυμούμαι το δάσκαλό μας , Βαγγέλη Σκούπα, αλλά και όλους τους δασκάλους της τότε μετεμφυλιακής εποχής , αυτούς, που πήραν την αιμά­σουσα και αγράμματη Ελλάδα στις πλάτες τους. Ο δάσκαλός μου είχε τέσσερις βέργες . Αν κάποιος μαθητής ή μαθήτρια τολμούσε κρυφά να δημιουρ­γήσει έστω και αθώα σκάνδα­λα ή ψήγματα πειραγμάτων σε κάποιον συμμαθητή, τον σήκω­νε ορθό και αφού λεκτικά τον κατεξευτέλιζε, του έδινε δέκα ξυλιές και τα χέρια τους έτρε­χαν αίματα. Εκ χαρακτήρος δεν είναι δυνατό να υιοθετήσω τις βάρβαρες αυτές συμπεριφο­ρές, αλλά οφείλω να ομολο­γήσω , ότι η αυστηρότητα αυτή αλλά και του στρατού ομοίως ( με την απόλυτη πειθαρχία) όχι μόνο δε μας έβλαψε, όχι μόνο δε μας άφησε ψυχικά τραύμα­τα, αλλά μας δίδαξε να πιάσου­με τη ζωή από τα κέρατα και να πορευτούμε αγωνιζόμενοι. 
Οι μπουλιγκανιστές έχουν κι αυτοί το δικό τους δίκιο. Ποιος τάχα να ξέρει εάν κι ε­κείνα τα παιδιά (γιατί για παιδιά κυρίως πρόκειται) δέχτηκαν έ­ναν μπουλιγκανισμό στη φω­λιά της οικογένειας , αν ο πατέ­ρας ήταν σεβνταλής, στον κα­νόνα, εγώ αποφασίζω και δια­τάζω , αν ήταν ξυλοδάρτης και απόμακρος. Κάθε σπιτικό έχει τη δική του ιδιοσυστασία. Και επειδή γίνεται λόγος συνεχώς για «δυνατούς» θύτες, και για «αδύναμα» θύματα, ας ξεκαθα­ρίσουμε ότι τα θύματα δεν εί­ναι αδύναμα άτομα. 
Οι θύτες δεν είναι οι δυνα­τοί, είναι οι προβληματικοί και τα θύματα δεν είναι τα αδύ­ναμα πλάσματα, αλλά οι άν­θρωποι οι οποίοι μπορεί να εί­ναι περισσότερο πολιτισμέ­νοι, μπορεί να δίνουν περισσό­τερο περιθώριο, μπορεί να εί­ναι και φοβισμένοι γιατί δεν έ­χουν που να στραφούν, δηλα­δή να είναι αβοήθητοι μπροστά στη βία, πόσο μάλλον μπρο­στά σε μια ομάδα ή συμμορί­α. Οι θύτες από την άλλη σύμ­φωνα με ψυχίατρους είναι άτο­μα που νιώθουν μέσα τους ζή­λεια ή οργή. 
Ενώ σε κάποιους άλλους νταήδες διαφαίνονται έντονα η αλαζονεία, ο αυταρχισμός και ο ναρκισσισμός, η ανάγκη τους να τραβήξουν την προσοχή. Συνήθως ο τωρινός θύτης ανα­πτύχθηκε σε ένα συγκρουσια­κό οικογενειακό περιβάλλον και έχει δεχθεί ελλιπή διαπαι­δαγώγηση από κάποιους σεβ­νταλήδες πατεράδες που τους έχουν ήδη ασκήσει μπουλιγκ με λεκτική και χειρόδικη βία. 
Για να αντιμετωπιστεί αυτό το φαινόμενο θα πρέπει οι νέ­οι που έχουν βιαστεί από τον μπουλιγκανισμό να απελευθε­ρωθούν από τη σιωπή και να α­ντισταθούν. Απελευθερωθείτε από τη σιωπή και αντισταθεί­τε. Θα διαπιστώσετε ότι όσοι σας τρομοκρατούν είναι χαμα­ντράκια και φοβικά άτομα. Και μέχρις ότου ολόκληρη η επί­σημη πολιτεία μας -ανεξαιρέ­τως όλη- και οι θεσμοί ( όπως οι αθάνατοι της Ακαδημίας Α­θηνών) κουνηθούν από τη ρα­στώνη τους , παρακαλώ θερμά κι αυτό προτείνω σε όσους νέ­ους προσέρχονται στο πετρα­χήλι μου, να εφαρμόσουν τη συνταγή βροντοφωνάζοντας και υιοθετώντας τον τίτλο της επιφυλλίδας μου : 
ΤΡΟΜΟΚΡΑΤΗΣΤΕ ΤΟΥΣ ΤΡΟ­ΜΟΚΡΑΤΕΣ 
Μια τέτοια αντιμετώπιση και με τη φροντίδα της πολιτείας θα φέρει την ισορροπία στις α­ντιμαχόμενες παρέες. 
Στη Φινλανδία ήδη εφαρμό­ζεται το γνωστό σύστημα KIVA. 
Το φινλανδικό πρόγραμμα KiVa, που σημαίνει «κατά του μπούλινγκ», μεταφράστηκε και μοιράστηκε σε πολλά σχολεία της Ευρώπης. Στα περισσότερα από αυτά λειτούργησε. Τώρα, ήρθε η σειρά της Αμερικής. 
Το KiVa μέσα από μαθήμα­τα και παιχνίδια στο υπολογι­στή αλλάζει τη δυναμική, βά­ζοντας σε πρώτο πλάνο τους «μάρτυρες», τους μαθητές δη­λαδή που γίνονται αυτόπτες μάρτυρες στο μπούλινγκ. 
«Αν οι «αυτόπτες μάρτυρες» επικεντρωθούν στο «θύμα» και όχι στον «δράστη», τότε ο «δρά­στης» δεν θα έχει πια κίνητρο να ασκεί μπούλινγκ, γιατί δεν θα έχει την προσοχή που ζη­τά». Η σκέψη, λοιπόν, είναι να αναπτυχθεί μία κουλτούρα ό­που το μπούλινγκ δεν θα είναι αποδεκτό. 
Τι λέτε λοιπόν; Να βγάλου­με τις μάσκες; Να πούμε αλή­θειες; 
Φταίμε. Εμείς. Η Πολιτεία. Οι δάσκαλοι. Οι γονείς. Οι θεσμοί. 
Φταίμε. Εδώ. Τώρα. Φταίμε. Και για τους θύτες και για τα θύματα… 

* Ο π. Παντελής Ρωμέσης, είναι ιερέας, εφημέριος στην Ι. Μονή Φανερωμένης Χιλιο­μοδίου.