12 Αυγούστου 2018 : ΚΥΡΙΑΚΗ ΙA΄ ΜΑΤΘΑΙΟΥ

Η ΕΥΚΟΛΗ ΛΥΣΗ

Σε εποχές χρηματοπιστωτικών μνημονίων, πλειστηριασμών και επώδυνων ρυθμίσεων των οικονομικών οφειλών δεν θα υπήρχε πιό ευχάριστη είδηση από την αναγγελία μιάς χαριστικής διαγραφής παντός χρέους. Πόσο μεγαλύτερη χαρά όμως θα έπρεπε να μας προκαλεί η αναγγελία της δυνατότητας εύκολης διαγραφής του ασύγκριτα βαρύτερου χρέους μας απέναντι στον Θεό.
Η σύγκριση των ασύγκριτων
Μιά τέτοια εύκολη λύση μας προτείνει ο Χριστός με τη σημερινή παραβολή: Να μη μνησικακούμε και να συγχωρούμε αυτούς που μας αδικούν. Και ενώ μας έδωσε, κατά τον ιερό Χρυσόστομο, «ραδίαν οδόν, δυναμένην διαλύσασθαι πάντα εκείνα» τα ασήκωτα χρέη των αμαρτιών μας, εμείς αυτή τη λύση την κάνουμε δύσκολη και ακατόρθωτη. Η βασική αιτία είναι ότι δεν θεωρούμε και τόσο μεγάλα τα χρέη μας. Αυτό φαίνεται στη συνήθη πρόφαση που προβάλλουμε για να μην πάμε να εξομολογηθούμε: «Δεν σκότωσα και κανέναν». Αντίθετα, θεωρούμε πολύ μεγάλα τα χρέη των άλλων προς εμάς. Γι’ αυτό, κι όταν τελικά πάμε για εξομολόγηση, αφιερώνουμε περισσότερο χρόνο αναφερόμενοι στα αμαρτήματα των άλλων και λιγότερο στα δικά μας.
Αν είχαμε τους καθαρούς οφθαλμούς των Αγίων, όπως του χρυσορρήμονος Ιωάννη, και αναλογιζόμασταν τις άπειρες ευεργεσίες του Θεού σε μας τους αχάριστους και αμαρτωλούς, θα συνειδητοποιούσαμε κι εμείς ότι δεν μπορούμε να ξεπληρώσουμε ποτέ το χρέος μας προς Αυτόν, έστω κι αν κάθε μέρα «απεθνήσκομεν υπέρ του ούτως ημάς φιλούντος». Εμείς αντί γι’ αυτό, παίρνουμε μεγεθυντικό φακό, για να αποδείξουμε τεράστιο το χρέος των άλλων προς την εξοχότητά μας.
Αν όμως δούμε τα πράγματα χωρίς παραμορφώσεις, θα τρομάξουμε από το πόσο αντιστρόφως ασύγκριτα είναι τα μεγέθη των αμαρτημάτων. Μπορούν να συγκριθούν τα δικά μας «είς Θεόν αμαρτήματα» με τις σε βάρος μας αδικίες των άλλων; Συγκρίνονται τα αδικούμενα πρόσωπα; Ίδια είναι η συχνότητα των αμαρτιών μας με τις δικές τους προσβολές; Ίδιες οι ευεργεσίες που απολαύσαμε από τον Θεό με τα υποτιθέμενα ψίχουλα καλοσύνης μας προς τους άλλους; Μόνο ο Χριστός μπορεί να αποκαλύψει την αληθινά τεράστια διαφορά των δύο χρεών: Από τη μιά του χρωστάμε μύρια τάλαντα, ποσό που δεν ξεπληρώνεται ποτέ, και από την άλλη συνήθως μας χρωστάνε εκατό δηνάρια, δηλαδή πενταροδεκάρες.
Θεομίμητη ευσπλαχνία
Αν, Λοιπόν, χαρίζοντας στους άλλους τέτοια μικροποσά εξασφαλίζουμε κατά την υπόσχεση του Χριστού την απαλλαγή μας από το υπέρογκο χρέος των δικών μας αμαρτημάτων, τότε μήπως θα έπρεπε -μαζί με τον άγιο ερμηνευτή μας και όλους τους Αγίους- να θεωρούμε αυτούς που μας αδικούν σαν τους μεγαλύτερους ευεργέτες μας; «Αν ακόμη και ο εκ του διαβόλου πόλεμος γίνεται αφορμή στεφάνων, τότε τι φοβάσαι άνθρωπο εχθρό;» καταλήγει ο Ιερός Χρυσόστομος, Αν δεν τον συγχωρείς, «στον εαυτό σου το ξίφος ωθείς. Τα δικά σου καταδεσμείς αμαρτήματα, όχι τα του πλησίον. Στον εαυτό σου γίνεσαι σκληρός και ανηλεής, όχι στους άλλους».
Πάντως, έστω κι άν δεν υπήρχε ανάγκη αφέσεως αμαρτιών μας (άλλωστε ποιός είναι αναμάρτητος;), θα ήταν αρκετό κίνητρο για τη συγχώρηση των άλλων η θεόσδοτη δυνατότητα μίμησης του φιλανθρώπου Κριτού. Τι μεγαλύτερη τιμή και δόξα για τον άνθρωπο από το να του παρέχονται ευκαιρίες άσκησης της θεοποιού αγάπης σ’ αυτόν τον κορυφαίο βαθμό; Ύψιστο παράδειγμα τέτοιας ανεξικακίας είναι η «μετά Θεόν θεός και τα δευτερεία της Τριάδος έχουσα» Υπεραγία Θεοτόκος, η οποία «έν τη κοιμήσει της ού κατέλιπε τον κόσμον», που σταύρωσε τον Υιό της.
«Από των καρδιών υμών»
Στο τέλος της ευαγγελικής περικοπής ο Χριστός επισημαίνει ότι η συγχώρηση των άλλων πρέπει να γίνεται όχι μόνο με το στόμα αλλά «από των καρδιών» ημών. Αξίζει να δούμε πώς προσδιορίζει τα τεκμήρια της από καρδίας συγχωρήσεως ο έμπειρος ιατρός και ανατόμος των ανθρώπινων παθών άγιος Νικόλαος Πλανάς, με το στόμα πνευματικής του θυγατέρας στο ακόλουθο περιστατικό: «Είχα συκοφαντηθεί από κάποιους συγγενείς. Δεν ανταλλάξαμε λόγια ούτε ύβρεις ούτε κόψαμε την καλημέρα. Εξομολογήθηκα στον Γέροντα την υπόθεση και του είπα ότι δεν ήθελα ανταλλαγή επισκέψεων. Πίστευα ότι δεν είχα τίποτα μαζί τους. Εκείνος όμως μου είπε: Όχι, παιδί μου. Αυτό δεν είναι αρκετό. Το πάθος μέσα σου ακόμη ζει. Γι’ αυτό είναι ανάγκη να πάς και να φιλοξενηθείς μια μέρα στο σπίτι της.
Μου ήρθε κεραυνός. Πιό εύκολα θα έπινα το πιό πικρό φάρμακο, παρά να κάνω αυτό που μου είπε. Τότε κατάλαβα, πόσο πάθος φώλιαζε μέσα μου. Όμως έπρεπε να κάνω υπακοή. Με γόνατα που έτρεμαν πήγα στο σπίτι της. Η ευχή του Γέροντα τους φώτισε και με υποδέχθηκαν καλά, τόσο αυτή όσο και ο σύζυγος και η μητέρα της. Στο τραπέζι έλεγα μέσα μου διαβολική τριάδα! εννοώντας τους φιλοξενούντες. Δεν περιγράφεται ο ψυχικός αγώνας εκείνης της ημέρας. Το μεσημέρι ξαπλώσαμε στο ίδιο δωμάτιο με τη συγγενή μου. Μόλις κοιμήθηκα, είδα τον σατανά δίπλα μου να μου λέει: Εδώ ήρθες, ανόητη, να κοιμηθείς; Ξύπνησα έντρομη και της λέω: Είδα ένα κακό όνειρο. Μου λέει κι αυτή: Κι εγώ είδα ένα πολύ κακό όνειρο. Ούτε της είπα τί είδα, ούτε την ρώτησα τι είδε. Έλειπε ακόμα η οικειότητα. Σιγά σιγά όμως επανήλθαμε στην προηγούμενη αδελφοσύνη και ξαναγίναμε, συν Θεώ, πολύ αγαπημένες».
Με τις ευχές του αγίου Νικολάου Πλανά άς ανεβαίνουμε σταθερά την ούρανοδρόμο κλίμακα της γνήσιας ανεξικακίας και της από καρδίας συγχωρήσεώς των παραπτωμάτων των άλλων.

Άρχιμ. Β.Λ.