ΔΙΕΘΝΗ ΘΕΜΑΤΑ : Η συμφωνία των Πρεσπών, ως παραλλαγή Σολομώντειας λύσης…

Γράφει ο Κώστας  Τζαναβάρας * 

Επιμένω με ένα ακόμη άρ­θρο γιατο Μακεδονικό, όχι προς υποστήριξη ενός ακόμη συλλα­λητηρίου, αλλά προκειμένου να αναδειχθούν σημαντικά θέ­ματα σχετικά με το ΠΩΣ σκεπτό­μαστε ως πολίτες. Επιμένω, μά­λιστα, να το υποδεικνύω –ιδί­ως!– σε όσους βλέπουν, έστω σε γενικές γραμμές, να συμφω­νούμε στην ουσία. Στο ΤΙ. 
Η ορθή ιδέα του τίτλου, λοι­πόν, όπως είναι γνωστό από την Παλαιά Διαθήκη, αποδίδε­ται στον βασιλιά των Εβραίων Σολομώντα. Δίκαζε τη διαφο­ρά ανάμεσα σε δύο λεχώνες. Της μίας είχε πεθάνει ο νεογέν­νητος γιός, και είχε πάρει κρυ­φά τον υγιή νεογέννητο γιό της άλλης. 
Σοφά, ο βασιλιάς διέταξε να κόψουν στη μέση το παιδί, και να δώσουν στην κάθε μία από μισό παιδί. Κατάληξη: η πραγ­ματική μητέρα, έσπευσε να πει να δώσουν το παιδί στην άλλη. Η ψεύτικη, αντιθέτως, συμφώ­νησε πρόθυμα. 
Ίσως δεν εκπλήσσει η δια­φορά των αντιδράσεων, αλλά πώς εξηγείται τόση απανθρω­πιά; Πώς εξηγείται, δηλαδή, η παράνοια να συμφωνήσει στον τεμαχισμό του βρέφους; Και πώς εξηγείται που δεν υποψιά­σθηκε τη σοφή παγίδα; 
Σολομώντεια, συνεπώς, λέ­με τη σοφή λύση σε ένα δύ­σκολο πρόβλημα διαιτησίας, η οποία, μοιράζοντας αρχικά το ε­πίδικο στο ίσο, αποκαλύπτει τε­λικά την ανισότητα των δικαίων των δύο μερών. 
Μία ενδιαφέρουσα παραλ­λαγή αυτής της ιδέας, κάπως α­ντίθετη, είδαμε να υλοποιείται στη συμφωνία των Πρεσπών. Εν ολίγοις: το «παιδί», το όνομα της Μακεδονίας, όπως και τα βασικά παράγωγά του, Μακε­δόνας και Μακεδονικός, μοιρά­σθηκαν στη μέση. Έχουν, λέει η συμφωνία, διαφορετικό νόη­μα οι λέξεις για το κάθε μέρος. 
Στη μέση, επί πλέον, κόπη­καν και οι εντυπώσεις. Θα εξε­τασθεί ο αλυτρωτισμός, λέει η συμφωνία, και στα δύο κρά­τη. Το ίδιο και τα σχολικά βιβλί­α, για να μην παραποιείται η Ι­στορία. Και άλλα. Απίστευτη ε­ξομοίωση συμπεριφορών, πα­ντελώς ανεδαφική. 
Και, βέβαια, το άκρον άωτον της μειοδοσίας: «βόρεια περιο­χή του πρώτου μέρους» η Μα­κεδονία μας. Επισήμως, και με την υπογραφή μας. Έλεος. 
Εν ολίγοις: αποκαλύπτεται ότι, το γνωστό επικοινωνιακό ταρατατζούμ στην πανέμορφη λίμνη, έγινε χωρίς να παρίστα­ται «φυσική μητέρα». Χωρίς, συ­νεπώς, να αποκαλυφθεί καμία ανισότητα δικαίων. Ούτε καν η απολύτως αυτονόητη ανισότη­τα δικαίων. 
Έχω διατυπώσει και στοιχει­οθετήσει την εξής απλή ερώτη­ση: Γιατί τόση μειοδοσία; 
Προσθέτω: δεν μπορού­σε να γίνει μία φιλική συμφω­νία, φιλικού διακανονισμού δι­αφορών, χωρίς τόσο εξόφθαλ­μη προσβολή των πατριωτικών μας αισθημάτων; 
Για ενίσχυση της άποψης, προτείνω ένα αυτοσχέδιο πεί­ραμα. Ξεκινά με μία απλή ε­ρώτηση, σε υποστηρικτές της συμφωνίας. Επί λέξει: «Η λέξη Μακεδονία είναι Ελληνική; Ναι ή όχι;» 
Προφανώς, κάθε καλοπρο­αίρετος απαντά απνευστί με έ­να ξερό «Ναι». Ή, ίσως, κάτι πιο ειλικρινές: «Φυσικά». Ή, ακόμη, κάτι απολύτως εύλογο: «Ναι. Γιατί ρωτάς;» 
Εκ πείρας, έστω αριθμητικά περιορισμένης, καταθέτω δη­μοσίως το αποτέλεσμα του αυ­τοσχέδιου πειράματος: με με­γάλη χρονική καθυστέρηση, α­ποσπά κανείς μία απάντηση σχοινοτενή, που μπορεί να θε­ωρηθεί και καταφατική. Και, πά­ραυτα, ακολουθεί μία άμεση προσπάθεια αλλαγής θέματος. 
Ο ενδιαφερόμενος αναγνώ­στης, που θα ήθελε να κάνει και ο ίδιος το αυτοσχέδιο πείραμα, θα πρότεινα να είναι έτοιμος να συνεχίσει, μετά από μία καλή α­πάντηση, με την εξής ευγενική δεύτερη ερώτηση: «Δεν θα έ­πρεπε αυτό να αναγνωρίζεται στη συμφωνία;» 
Ο μέσος ΣΥΡΙΖΑίος συνομι­λητής, πάντως, έχει μία πρώτη συγγνωστή δυσκολία: δυσκο­λεύεται να σκεφθεί καινούρ­γιες ιδέες. Δυσκολεύεται και να απαντήσει σε νέες ερωτήσεις. Αντιθέτως, βρίσκει πολύ βολι­κό να φέρει την κουβέντα σε θέματα και απόψεις που έχουν συζητηθεί κατά κόρον. Κυρίως, σε ευθύνες άλλων. 
Η αλήθεια είναι σκληρή: η ε­ρώτηση «Η λέξη Μακεδονία εί­ναι Ελληνική; Ναι ή όχι;» είναι ερώτηση-ματ. Η αυτονόητη κα­ταφατική απάντηση, έχει αλυ­σιδωτές λογικές συνέπειες. Συ­νέπειες εν πολλοίς αυτονόη­τες, και σε όλα τα προς ρύθμι­ση διμερή θέματα. Υπαγορεύει άλλη αντίληψη του ζητήματος. Εν τέλει, εκθέτει τη συμφωνία. Μαζί, γελοιοποιεί κι αυτούς που την υπέγραψαν. 
Το αυτοσχέδιο πείραμα, έ­τσι, επιβεβαιώνει τα εύλογα συ­μπεράσματα μίας απλώς προ­σεκτικής ανάγνωσης της συμ­φωνίας: πρόκειται για μειοδοσί­α σε βαθμό ανοησίας. Αυτή η α­νοησία, διαπιστώνεται μεν στο γράμμα της συμφωνίας, αλλά καταπλήσσει στο πνεύμα της συμφωνίας. Είναι η πεισματι­κή προσπάθεια, αυτό που λέμε «ντε και καλά», να εξομοιωθούν οι δύο «μανάδες». 
Περαιτέρω, αν συνεχίσει κα­νείς την έρευνα, ψάχνοντας τα απώτερα κίνητρα, βρίσκεται πλέον στα άδυτα της ανθρώπι­νης ψυχής. Κάποιες συμπεριφο­ρές εξηγούνται ως αντιδράσεις κάποιων όχι για κάτι που δεν έ­χουν, όχι για κάτι που δεν μπο­ρούν να αποκτήσουν, αλλά για κάτι που είχαν κάποτε και το έ­χασαν οριστικά. 
Φυσικά, όποιος βλέπει υπερ­βολές στους παραπάνω συλλο­γισμούς, ας προσπαθήσει να βρει άλλη εξήγηση στα φαινό­μενα. Να βρει, πρώτα απ’ όλα, έναν τρόπο να συνεχίσει μία πο­λιτισμένη και διεξοδική συζήτη­ση, μετά την –κατ εμέ!– «ερ ώτηση-μ­».Ένα είναι σίγουρο πάντως: α­πέναντι στους ισχυρούς, χρειά­ζεται κανείς να μη βιάζεται. Να είναι προσεκτικός και κυρίως ε­πιδέξιος. Η προπαγάνδα δεν α­στειεύεται. Αντέχεται, μόνον με χιούμορ. Και παλεύεται, μόνον με γνώση. 
Επιμένω, λοιπόν, στο δόγμα της ευφυούς αντιστάσεως: «Τον βλάκα δεν τον νικάς, τον βοη­θάς να χάσει μόνος του.» 

Κόρινθος 10 Φεβρουαρίου 2019 

* Ο κ. Κώστας Τζαναβάρας Α.Τ.Μ. – Ε.Μ.Π., σύμβουλος μηχανικός και μελετητής δημοσί­ων έργων, πάροχος γενικών τεχνικών και επιστημονικών συμ­βουλών, ktzanavaras@otenet. gr.