10 Μαρτίου 2019 : ΚΥΡΙΑΚΗ ΤΗΣ ΤΥΡΙΝΗΣ

ΑΠΟ ΤΟ ΣΚΟΤΑΔΙ ΣΤΟ ΦΩΣ

Τήν παραμονή τής εισόδου στή Μεγάλη Σαρακοστή όλα μέσα στην Εκκλησία μιλούν γιά μετάνοια. Ή υπέροχη υμνολογία «ντύνει» ποιητικά τό κήρυγμα τής μετανοίας τό ευαγγελικό ανάγνωσμα μάς δίνει τά «κλειδιά» γιά νά ανοίξουμε τίς πύλες τής μετανοίας καί τό αποστολικό ανάγνωσμα μας θυμίζει μιά άπό τίς πιό άφυπνιστικές προτροπές τοϋ αποστόλου Παύλου γιά μετάνοια. Ουσιαστικά ό πρωτοκορυφαΐος άπόστολος επαναλαμβάνει μέ τόν δικό του γλαφυρό τρόπο τό κήρυγμα τοϋ Χριστού καί τοϋ Προδρόμου του: «Μετανοείτε- ήγγικε γάρ ή βασιλεία των ουρανών».

Χαροποιός αφύπνιση
«Μετάνοια» γιά τόν άγιο Απόστολο σημαίνει μετάβαση άπό τό σκοτάδι στό φώς. «Οσο είμαστε προσκολλημένοι στά ονειρώδη καί απατηλά αύτής τής ζωής καί ακόμη χειρότερα στά έργα τής αίσχύνης, τόσο περπατάμε στό σκοτάδι τής νύχτας καί βυθιζόμαστε στον ϋπνο τής άμαρτίας. Πράγματι, σέ θανατηφόρο ύπνο βυθίζεται ό άνθρωπος πού απομακρύνεται άπό τόν θεό·έναν ύπνο, πού -κατά τόν άγιο Μάρκο τόν ασκητή- τόν τρέφουν ή αμέλεια, ή λήθη καί ή άγνοια. Τά τρία αυτά ναρκωτικά πάθη ό άγιος Μάρκος τά ονομάζει τρομερούς «άνθρωποκτόνους δράκοντες».
Αντίθετα, αυτό πού πρέπει νά μάς ξυπνάει δέν είναι ό τρόμος τής άπειλής ένός δικαστηρίου, άλλα ή χαροποιός μνήμη ότι κάθε μέρα πού περνάει είμαστε, άν πραγματικά έμεΐς τό θέλουμε, πιό κοντά στή σωτηρία μας. Διότι, άν προετοιμαζόμαστε σωστά, «σωτήριος θά είναι γιά έμάς ή τής κρίσεως ήμερα», λέει ένας έρμηνευτής. Ό άγιος Ιωάννης ό Δαμασκηνός κάνει καί μιά ρεαλιστική επισήμανση: «Συνήθως, ένώ ξεκινάμε κάτι μέ ενθουσιασμό, σταδιακά ή προθυμία γιά δουλειά μειώνεται. Έδώ όμως ό Απόστολος μάς παρακινεί στό αντίθετο: όσο περισσότερο πλησιάζει ή ώρα τής παρουσίας τοϋ βασιλέως καί τής άπονομής τών βραβείων, μέτόσο περισσότερο ζήλο πρέπει νά προετοιμαζόμαστε». Ή προετοιμασία συνίσταται στό νά απαρνηθούμε τά έργα τοϋ σκότους- άλλου (Γαλ. 5,19) ό αγιος Απόστολος θά τά ονομάσει «έργα τής σαρκός», στά όποϊα -όπως καί εδώ- θά συμπεριλάβει όχι μόνο τή μέθη, την πορνεία καί τήν ασέλγεια αλλά καί τή ζήλια, τόν θυμό, τόν φθόνο, τίς έριδες καί τά όμοια. «Ετσι, άφοϋ ξεντυθοϋμε αυτά τά «ρούχα τής νύχτας», θά πρέπει νά ντυθούμε τά λαμπρά ενδύματα τής ήμέρας, πού τά ονομάζει «όπλα τοϋ φωτός». «Όπλα τοΰ φωτός» είναι οι κατά θεόν άρετές- καί τίς ονομάζει «όπλα», διότι -κατά τόν ιερό Χρυσόστομο-κάνουν τήν ψυχή νά νιώθει ασφάλεια στον αγώνα της κατά τής άμαρτίας καί τοΰ διαβόλου. Σ’ αυτόν, λοιπόν, τόν αγώνα, στόν όποιο μάς καλεί ή Εκκλησία ιδιαίτερα τώρα τή Σαρακοστή, ας φορέσουμε, κατά τόν υμνωδό, «τήν πανοπλία τοϋ Σταυρού, έχοντας γιά θώρακα τήν προσευχή, γιά περικεφαλαία τήν ελεημοσύνη καί γιά πολεμικό μαχαίρι τή νηστεία, πού κόβει άπό τήν καρδιά κάθε κακία». Βέβαια, ένδυμα καί πανοπλία μας δεν είναι τά δικά μας ασκητικά κατορθώματα, άλλα τελικά είναι ό ϊδιος ό Χριστός. «Τόν Χριστόν ένδύσασθε», μας προτρέπει άμέσως μετά ό άπόστολος Παΰλος Αυτόν ενδυθήκαμε με τό βάπτισμα μας γι’ αυτό καί ό άγώνας της Σαρακοστής ουσιαστικά πρέπει νά αποσκοπεί στην ανανέωση καί επανάκτηση τής θείας Χάρης πού πήραμε στό βάπτισμα.

Οι άσθενεις καί οι δυνατοί
Ή «καινή κτίση», ή καινούργια δημιουργία, στην οποία μάς οδηγεί τό βάπτισμα, δεν είναι κάτι δεδομένο καί αυτονόητο. Καί τότε, όπως καί σήμερα, οι προσερχόμενοι στην Εκκλησία δεν μπορούσαν εύκολα νά αποβάλουν όλα τά νεκρά στοιχεία τής προηγούμενης ζωής τους. Πάθη, προλήψείς καί πλάνεμένες θρησκευτικές συνήθειες ήταν βαθιά ριζωμένες μέσα τους καί χρειάζονταν πολύ κόπο γιά νά ξεριζωθούν. «Ετσι, τότε υπήρχαν οι ίουδαΐζοντες χριστιανοί, πού εξακολουθούσαν νά διατηρούν στοιχεία τής ίουδαϊκής θρησκευτικότητας γιά παράδειγμα, δέν έτρωγαν χοιρινό κρέας. Στή συνέχεια, γιά νά μή σχολιάζονται, αποφάσισαν νά μήν τρώνε καθόλου κρέας καί εμφανίζονταν μέ ύπερβολικές νηστευτικές τάσείς. Αύτούς ό άπόστολος Παΰλος τούς ονομάζει «άσθενεΐς», τούς όποίους θά έπρεπε, όσοι είχαν σωστή πίστη καί δέν έκαναν τέτοιες διακρίσεις φαγητών, νά τούς αποδέχονται καί νά μήν τούς κατακρίνουν. Από τήν άλλη βέβαια, θά έπρεπε καί οϊ «άσθενεΐς» νά μήν κατακρίνουν τούς «έσθίοντες», διότι όλοι είμαστε δούλοι τοΰ θεού καί μόνον Έκεΐνος έχει τό δικαίωμα τής κρίσης, ώς μόνος Κύριος καί Κριτής μας. Ακόμη κι άν πράγματι οι μεν ή ο’ι δέ όντως άμαρτάνουν, στον θεό άμαρτάνουν. Καί έπομένως, λέει ό ‘ιερός Χρυσόστομος, «άν ό θεός στον όποιο άμαρτάνουν δέν κρίνει κανέναν πρόωρα άλλα μακροθυμεΐ, περιμένοντας τήν επιστροφή τοϋ αμαρτωλού, ποιός είσαι σύ πού άκαιρα καί αδιάκριτα άγχώνεις τούς ένόχους καί τούς καταπιέζει;».

Δυνατός ό θεός ό στήσας αυτόν
Κορυφαίο παράδειγμα θεομίμητης μακροθυμίας καί προσευχής γιά τή σωτηρία όχι μόνο «άσθενοΰς» άλλα βουτηγμένου στην αμαρτία άνθρωπου, είναι ή αγία Μόνικα. Μέ τά δάκρυα τής προσευχής της οδήγησε όχι μόνο στή μετάνοια άλλα καί στην αγιότητα τόν υιό της άγιο Αυγουστίνο. Ό ίδιος περιγράφει μέ συγκλονιστικό τρόπο τή στιγμή τής μεταστροφής του: «Από μέσα μου έβγαιναν κραυγές άπόγνωσης: Πόσο θά διαρκέσει αυτό. Κύριε; Γιατί συνέχεια αναβάλλω τήν επιστροφή μου; Γιατί δέν βάζω τούτη τή στιγμή τέλος στά αίσχη μου; Καί ξαφνικά ακούω μιά φωνή: Πάρε καί διάβασε! Πήρα τό βιβλίο τοϋ Αποστόλου καί διάβασα τό πρώτο κομμάτι πού έπεσε στό βλέμμα μου».
Τό απόσπασμα πού διάβασε ό Αύγουστίνος ήταν τό σημερινό αποστολικό ανάγνωσμα. Ήταν ή αρχή μιάς δυναμικής μετάνοιας μιάς πορείας άπό τό σκοτάδι τής άμαρτίας στό φώς τοΰ Χριστού. Μέ τίς πρεσβεϊες του, άς πορευόμαστε σταθερά τή δική μας πορεία μετανοίας, άξιοποιώντας καί τίς πλούσιες εύκαιρίες τής φετινής Σαρακοστής.

Άρχιμ. Β. Λ.