ΑΡΧΑΙΟΛΟΓΙΑ ΚΑΙ ΙΣΤΟΡΙΑ ΤΗΣ ΚΟΡΙΝΘΙΑΣ

Στερέωση αποκατάσταση και ανάδειξη

των καταλοίπων του αρχαίου λιμένα

των Κεγχρεών Κορινθίας

Του Αποστόλη Παπαφωτίου *

Εντάχθηκαν με απόφαση του Περιφερειάρχη Πελοποννήσου κ. Πέτρου Τατούλη στο Επιχειρησιακό Πρόγραμμα Πελοπόννησος 2014 – 2020 κρίσιμα έργα πολιτισμικής, πολιτιστικής και επενδυτικής σημασίας για την Περιφερειακή Ενότητα Κορινθίας, συνολικού προϋπολογισμού 4,2 εκατομμυρίων ευρώ, τα οποία προστίθενται στα πολύ σημαντικά έργα στον τομέα του Πολιτισμού που είτε έχουν ήδη ολοκληρωθεί, είτε εκτελούνται ή βρίσκονται σε εξέλιξη.

Ειδικότερα, στο πλαίσιο της πρόσκλησης με τίτλο «ΕΝΙΣΧΥΣΗ ΤΗΣ ΕΛΚΥΣΤΙΚΟΤΗΤΑΣ ΤΩΝ ΧΩΡΩΝ ΠΟΛΙΤΙΣΤΙΚΗΣ ΚΛΗΡΟΝΟΜΙΑΣ (ΑΡΧΑΙΟΛΟΓΙΚΟΙ ΧΩΡΟΙ ΚΑΙ ΜΝΗΜΕΙΑ),  στον άξονα  προτεραιότητας: 3 «Προστασία του περιβάλλοντος – μετάβαση σε μία οικονομία φιλική στο περιβάλλον» ο οποίος συγχρηματοδοτείται από το Ευρωπαϊκό Ταμείο Περιφερειακής Ανάπτυξης (ΕΤΠΑ) εντάχθηκαν τα έργα:

·           ΑΠΟΚΑΤΑΣΤΑΣΗ ΚΑΙ ΑΝΑΔΕΙΞΗ ΤΗΣ ΕΝΕΤΙΚΗΣ ΥΔΑΤΟΓΕΦΥΡΑΣ ΣΤΟΝ ΑΣΣΟ, ΔΗΜΟΥ ΚΟΡΙΝΘΙΩΝ, ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑΣ ΠΕΛΟΠΟΝΝΗΣΟΥ 420.000,00 €

·           ΠΡΟΣΤΑΣΙΑ-AΠΟΚΑΤΑΣΤΑΣΗ ΚΑΙ ΑΝΑΔΕΙΞΗ ΤΟΥ ΑΡΧΑΙΟΥ ΔΙΟΛΚΟΥ 3.010.300,00 €

·           ΣΤΕΡΕΩΣΗ ΑΠΟΚΑΤΑΣΤΑΣH ΚΑΙ ΑΝΑΔΕΙΞΗ ΤΩΝ ΚΑΤΑΛΟΙΠΩΝ ΤΟΥ ΑΡΧΑΙΟΥ ΛΙΜΕΝΑ ΤΩΝ ΚΕΓΧΡΕΩΝ 719.800,00 €.

Γίνεται ειδική αναφορά για τον Αρχαίο Λιμένα των Κεγχρεών Κορινθίας:

Οι Κεγχρεές ήταν το ανατολικό επίνειο της αρχαίας Κορίνθου, το προς τον Σαρωνικό κόλπο. Το άλλο, προς τον Κορινθιακό, ήταν το Λέχαιο. Πήραν τα ονόματά τους από τα μυθολογικά πρόσωπα Κεγχρίας και Λέχης, γιούς του Ποσειδώνα και της κόρης του Αχελώου Πειρήνης. Το λιμάνι του Λεχαίου επικοινωνούσε με το Ιόνιο και τη δυτική Μεσόγειο και το λιμάνι των Κεγχρεών με το Αιγαίο, τη Μικρά Ασία και τον κόσμο της Ανατολικής Μεσογείου. Συντέλεσαν και τα δυο με τη διακίνηση ιδεών, αντιλήψεων, προϊόντων και τις εμπορικές συναλλαγές στην ανάπτυξη της Αρχαίας Κορίνθου και στη μετατροπή της σε μια από τις πλουσιότερες πόλεις της Αρχαίας Ελλάδας.

Τα ερείπια των λιμενικών κατασκευών που είναι για πολλούς αιώνες βυθισμένα στη θάλασσα ή καταχωμένα στην παραλία ανασκάφτηκαν εν μέρει, διερευνήθηκαν και ερμηνεύτηκαν από τους αρχαιολόγους της Αμερικάνικης Σχολής Κλασικών Σπουδών, από το 1963 έως το 1968.

Το λιμάνι των Κεγχρεών εκτάσεως περί τα 30 στρέμματα διαμορφώθηκε τον 2ο αι. μ.Χ. σε σχήμα πετάλου με την κατασκευή δύο τεχνητών μόλων, τα άκρα των οποίων απείχαν περίπου 100 μ. Κατασκευάστηκε με τον ελληνικό τρόπο των φυσικών δόμων σε κατακόρυφες στήλες, οι οποίες ήταν ασύνδετες μεταξύ τους και όχι με τον ρωμαϊκό τρόπο κατασκευής τεχνητών δόμων από σκυρόδεμα με χρήση υδραυλικού κονιάματος. Ο ρωμαϊκός τρόπος ήταν ο κύριος τρόπος κατασκευής λιμενικών έργων αυτήν την εποχή.

Κατά μήκος της αποβάθρας υπήρχαν λιμενικές εγκαταστάσεις, αποθήκες και καταστήματα, των οποίων τα κατάλοιπα σώζονται σε κατάσταση ερειπίων, άλλα στο χερσαίο χώρο και άλλα καταβυθισμένα. Στις ρίζες των δύο μόλων αναγνωρίστηκαν δύο δημόσια κτήρια, τα οποία ταυτίστηκαν με τα ιερά, που αναφέρονται από τον Παυσανία: της Ίσιδος στο νότιο μόλο και της Αφροδίτης στο βόρειο.

Οι Κεγχρεές συνδέθηκαν με τη δραστηριότητα του Αποστόλου Παύλου. Εδώ δημιουργήθηκε μια από τις πρώτες Εκκλησίες (Επισκοπή), γνωστή από την προς Ρωμαίους επιστολή του, στην οποία συστήνει τη διάκονο της εκκλησίας Φοίβη. Από αυτό το λιμάνι απέπλευσε για την Έφεσο ο Απόστολος Παύλος το 51 μ.Χ. Η Επισκοπή των Κεγχρεών παραμένει γνωστή περίπου μέχρι τον 7^ο μ.Χ. αιώνα

Οι ανασκαφείς έχουν αναγνωρίσει διαδοχικές οικοδομικές φάσεις των αρχαίων ιερών μέχρι και τον 6ο αι. μ.Χ., οπότε εγκαταλείπεται το λιμάνι. Συνδέουν τις μεγάλες οικοδομικές αλλαγές αφ΄ ενός με μεγάλους ιστορικούς σεισμούς που προκάλεσαν σημαντικές καταβυθίσεις στην περιοχή, αφ΄ ετέρου με τις μεγάλες κοινωνικές αλλαγές και ιδίως μετά την επικράτηση του χριστιανισμού, όταν το ιερό της Ίσιδος μετετράπη σε χριστιανικό ναό.

Στόχοι της επεμβάσεως είναι:

1.      Συντήρηση καταλοίπων, αναστήλωση μελών και διαμόρφωση ανασκαμμένων χώρων.

2.      Αρχαιολογικός περίπατος.

3.      Χώρος στάθμευσης (μελλοντικός).

4.      Οριοθέτηση με επιπλέοντα στοιχεία του περιγράμματος των κτηρίων.

5.      Φωτισμός χερσαίου χώρου και υποθαλάσσιων καταλοίπων.

6.      Περίφραξη του χώρου.

7.      Πρόταση αξιοποίησης του υπάρχοντος εντός του αρχαιολογικού χώρου πέτρινου κτηρίου.

8.      Σχέδιο κατασκευής μακέτας του αρχαίου λιμανιού.

9.      Τοποθέτηση ενημερωτικών πινακίδων με πληροφοριακό υλικό σε κάθε μνημείο ξεχωριστά.

10.   Πρόταση διαμόρφωσης χώρου θέασης του αρχαίου λιμένα.

Η ένταξη του έργου "Στερέωση αποκατάσταση και ανάδειξη των καταλοίπων του αρχαίου λιμένα των Κεγχρεών Κορινθίας", είναι μια ακόμη μεγάλη επιτυχία του Περιφερειάρχη Πελοποννήσου κ. Πέτρου Τατούλη, που ολοκληρώνει τις πολλές και αδιάκοπες προσπάθειες που είχε κάνει και ως Υπουργός Πολιτισμού για τα έργα Πολιτισμού. Ειδικότερα τα έργα αυτά στην Πελοπόννησο, κατά τη θητεία του ως Περιφερειάρχης, ξεπερνούν τα 70 εκατομμύρια ευρώ, τα οποία φέρουν την υπογραφή του κ. Πέτρου Τατούλη.

* Ο Δρ. Απόστολος Ε. Παπαφωτίου, είναι

Εντεταλμένος Σύμβουλος Πελοποννήσου

Πολιτικός Μηχανικός Ε.Μ.Π.,

Οικονομολόγος Ε.Κ.Π.Α.
από την Κόρινθο.