ΟΙ ΦΥΣΙΚΕΣ ΕΠΙΣΤΗΜΕΣ ΣΤΗ ΖΩΗ ΜΑΣ φ.1693

Σας ενδιαφέρει η αστρονομία; 
Οι φυσικές επιστήμες στη ζωή μας

Τι θα λέγατε σήμερα να κάνουμε μια πολύ σύντομη αναφορά σε ένα βασικό θέμα της επιστήμης της αστρονομίας; Ας δούμε μαζί κάποιες σημαντικές θεωρίες για τη δομή του ηλιακού μας συστήματος… 

Ο ενδιαφερόμενος πρέπει πρώτα-πρώτα να ξέρει ότι αυτό που εμείς ονομάζουμε σήμερα «επιστήμη», πριν από δύο αιώνες λεγόταν «φυσική φιλοσοφία». Έτσι, ξεκινώντας τη μελέτη μας, μαθαίνουμε ότι οι Πυθαγόρειοι φιλόσοφοι, προσπαθώντας να απαντήσουν σε ερωτήματα για τη φύση, τον κόσμο μας, πίστευαν, για λόγους θρησκευτικούς και φιλοσοφικούς, πως το φως (ο Ήλιος) πρέπει να βρίσκεται στο κέντρο του κόσμου και γύρω του να περιστρέφονται τα πάντα. 

Στη συνέχεια ο Αριστοτέλης πίστευε, λανθασμένα όπως αποδείχτηκε αργότερα, πως η γη βρίσκεται στο κέντρο του κόσμου. Νόμιζε ότι η Γη πρέπει να είναι ακίνητη, γιατί, αν γύριζε, θα εκσφενδονιζόμασταν έξω από αυτήν με μεγάλη ταχύτητα. Γύρω από τη Γη κινούνται οι υπόλοιποι πλανήτες, ο ήλιος, η σελήνη, τα άστρα, όλα μέσα σε κρυστάλλινες σφαίρες. 

Αργότερα, ο Αρίσταρχος ο Σάμιος (3ος αι. π.Χ.), έχοντας μελετήσει τις θεωρίες των Πυθαγορείων για τους αριθμούς και τα γεωμετρικά σχήματα, έλεγε κι αυτός πως στο κέντρο του κόσμου βρίσκεται ο Ήλιος (το αιώνιο φως) και πως η Γη πρέπει να κινείται γύρω από αυτό. 

Πολύ πιο μετά, έχουμε τη θεωρία του Κοπέρνικου (1473-1543). Ο Κοπέρνικος στα 18 του χρόνια έκανε στο Πανεπιστήμιο της Κρακοβίας σπουδές στη Θεολογία, στα Μαθηματικά και στην Αστρονομία, η οποία τον συνάρπασε και άρχισε να συλλέγει βιβλία μαθηματικών και αστρονομίας. Στη συνέχεια σπούδασε και στην Ιταλία νομικά και ιατρική, ενώ έμαθε και πολύ καλά ελληνικά. Υποστήριξε το ηλιοκεντρικό σύστημα και έγραψε στο σπουδαίο έργο του De Revolutionibus ότι ο ήλιος είναι το κέντρο του ηλιακού συστήματος και ότι η Γη, όπως και οι άλλοι πλανήτες, περιστρέφεται γύρω από τον άξονα της και κινείται γύρω από τον Ήλιο. 

Το 1572, ο Τύχο Μπράχε είδε στον νυχτερινό ουρανό ένα λαμπερό αστέρι, που κανείς μέχρι τότε δεν είχε παρατηρήσει. Ήταν ένας σουπερνόβα, δηλ. ένα αστέρι που, πριν σβήσει για πάντα, κάνει μια έκρηξη που το κάνει πάρα πολύ λαμπερό. Τότε κατάλαβε πως η εμφάνιση του σήμαινε μεταβολή στον ουρανό. Ο Μπράχε έκανε σημαντικές αστρονομικές παρατηρήσεις. Ο μαθητής του και αργότερα μεγάλος αστρονόμος Κέπλερ (1580) στο έργο του «Κοσμική Αρμονία», που εξέδωσε το 1619, «έσπασε μια για πάντα τον κύκλο». Παρατήρησε δηλαδή πως οι αστρονομικοί υπολογισμοί που γίνονταν με βάση το ότι οι πλανήτες περιστρέφονται σε τροχιά κύκλου οδηγούσαν σε λάθη, που δεν ταίριαζαν με τις παρατηρήσεις του Μπράχε. Έτσι, χρησιμοποίησε για τους υπολογισμούς του την έλλειψη, σχήμα που μοιάζει με μακρόστενο κύκλο. Πράγματι, αυτό το σχήμα ήταν ακριβές. 

Συμπερασματικά, μπορούμε να πούμε ότι η επιστήμη μάς προσφέρει διάφορες θεωρίες, που άλλοτε αποδεικνύονται σωστές και άλλοτε λάθος. Πολλές γνώσεις, με το πέρασμα του χρόνου άλλαξαν, ενώ πολλά πράγματα δεν έχουν ακόμα διερευνηθεί. Στόχος της επιστήμης είναι πάντα να ερευνά, ώστε να ανακαλύψει την επιστημονική αλήθεια - η οποία μπορεί για πολύ καιρό να παραμένει κρυμμένη... 

Χρήστος Γεραρής, Γ’ Γυμνασίου 
Επιμέλεια: κ. Φρειδ. Ζωγόγιαννη, Εκπ/κός 
Πηγή: ΠΥΡΣΟΣ Εκπαιδευτήρια Απ. Παύλου Κορίνθου 
τεύχος ΜΑΡΤΊΟΥ – Απριλίου 2020