Η ΜΕΣΟΓΕΙΟΣ ΘΑΛΑΣΣΑ φ.1714

 

Η ΜΕΣΟΓΕΙΟΣ ΘΑΛΑΣΣΑ

του Χρήστου Φαραντάτου*

Η Μεσόγειος είναι μία μεγάλη εσωτερική θάλασσα του ανατολικού ημισφαιρίου, περικλειομένη από τις τρεις ηπείρους Ευρώπην – Ασίαν – Αφρικήν.

Οι διαστάσεις της Μεσογείου είναι: Μήκος 1.720 χλμ., πλάτος περίπου 1.730 χλμ., η δε επιφάνειά της, συμπεριλαμβανομένου και του Ευξείνου Πόντου (Μαύρης Θαλάσσης), είναι 2.952.600 τ. χλμ.. Οι ακτές της υπερβαίνουν σε μήκος τα 22.400 χλμ., το δε μέγιστον βάθος της είναι περίπου 4.400 χλμ., ευρισκόμενον στην ΝΔ εσχατιάν της Πελοποννήσου (Φρέαρ Οινουσών). Αγονοι και βραχώδεις τρεις νησίδες (Σαπτέντζα – Αγία Μαριανή – Σχίζα). Στη Μεσόγειο διαβιούν περί τα 400 είδη ιχθύων, αλλά δεν είναι όλα βρώσιμα. Η Μεσόγειος συνδέεται διά του Στενού του Γιβραλτάρ (Ηράκλειες Στήλες) με τον Ατλαντικόν ωκεανόν, ενώ με τα Στενά των Δαρδανελίων (Ελλησπόντου), της θαλάσσης του Μαρμαρά (Προποντίδος) και του Βοσπόρου με τον Εύξεινο Πόντο. Δια της Διώρυγος του Σουέζ συνδέεται, μέσω της Ερυθράς θαλάσσης με τον Ινδικόν ωκεανόν και, στη συνέχεια, με τον Ειρηνικόν ωκεανόν. Από τις χιλιάδες νήσους, νησίδες και βραχονησίδες της Μεσογείου αναφέρομε τις τρεις σπουδαιότερες, πραγματικά σταθερά αεροπλανοφόρα, δεσπόζοντα καθ’ όλην την έκτασή της, την Μάλτα (πρωτ. Βαλέτα), Κρήτην (πρωτ. Ηράκλειον) και Κύπρον (πρωτ. Λευκωσία), τα δε σπουδαιότερα πελάγη της είναι το Τυρρηνικό, το Αδριατικό, το Ιόνιον, το Αιγαίον και το Λιβυκόν.

Μεγάλοι ποταμοί εκβάλλουν στη Μεσόγειο, ο Νείλος της Αιγύπτου, ο μεγαλύτερος της υδρογείου (6.521 χλμ.), ο Εβρος της Ισπανίας (ο Ιβηρ των αρχαίων Ελλήνων), ο Ροδανός της Γαλλίας, ο Πάδος της Ιταλίας, ο Δούναβης που χύνεται στον Εύξεινο Πόντο και ο Εβρος που χύνεται στο Αιγαίο και που αποτελεί το φυσικό όριον, επί μήκους 231 χλμ. μεταξύ Ελλάδος – Τουρκίας (συνολικό μήκος 530 χλμ.), σύμφωνα με την Συνθήκη της Λωζάννης (1923).

Η Μεσόγειος θεωρείται ως η πλέον διεθνής θάλασσα της υδρογείου, η δε ιστορία της αναφέρεται στους αλλεπάλληλους αγώνες των διαφόρων λαών να θέσουν στην κατοχή των τις ακτές της, κατεχόμενες σήμερα από 20 ανεξάρτητα κράτη, αλλά, κυρίως διά τις υφαλοκρηπίδες και τις υφιστάμενες οικονομικές ζώνες (ΑΟΖ), προς εκμετάλλευση των πλουσίων κοιτασμάτων της σε φυσικά αέρια και πετρέλαια.

Το όνομά της «Μέσον (= Κέντρο) Γης» της προσδίδει εξαίρετον στρατηγικήν σπουδαιότητα, δι’ αυτόν δε ακριβώς τον λόγον οι επιδιώξεις των εκάστοτε μεγάλων δυνάμεων απέβλεπαν στην κατάκτηση και τον έλεγχό της. Υπήρξε η κοιτίς της ναυσιπλοΐας, του διεθνούς θαλασσίου εμπορίου στη Δύση, από τις χερσονήσους και τις νήσους αυτές εκληρονόμησε ο πολιτισμός του δυτικού κόσμου πολλά δεσπόζοντα και βιώσιμα στοιχεία, όπως δίκαιον, τέχνην, φιλοσοφίαν, αρχιτεκτονικήν, καθώς και την δίψαν των διερευνήσεων. Εδώ ανεπτύχθησαν οι μεγάλοι πολιτισμοί της ανθρωπότητος, με κορυφαίον τον Ελληνοχριστιανισμόν, συγκερασμός και σύζευξις των δύο μεγάλων γιγάντων, του Ελληνικού και του χριστιανικού πολιτισμού. Η στρατηγική αξία της Μεσογείου είναι εξόχως σημαντική, διότι: 

α) Αποτελεί τον θαλάσσιον συνδετικόν κρίκον των τριών ηπείρων Ευρώπης – Ασίας – Αφρικής.

β) Δι’ αυτής διέρχεται η θαλασσία λεωφόρος των ωκεανών Ατλαντικού – Ινδικού – Ειρηνικού, πολύ συντομοτέρα εκείνης, μέσω του ακρωτηρίου της «Καλής Ελπίδος» (Νότια Αφρική). γ) Ελέγχει την διακίνηση του μαύρου χρυσού (πετρελαίου) από τη Μέση Ανατολή προς Ευρώπη και κυρίως προς Η.Π.Α..

δ) Οι ελέγχοντες αυτήν δύνανται να εκτελούν στρατηγικούς ελιγμούς διά μεταφοράς δυνάμεων, να επεμβαίνουν στρατιωτικώς και να επηρεάζουν πολιτικές εξελίξεις προς Μ. Ανατολήν – ΒΑ Αφρικήν και Ν. Βαλκανικήν, διά χερσαίων, αεροναυτικών και ειδικών δυνάμεων, από πολύ σημαντικές βάσεις συντηρήσεώς των.

ε) Οι πηγές πλούτου των παραθαλασσίων χωρών και της θαλάσσης ή και του βυθού της Μεσογείου, προσδίδουν σ’ αυτήν ιδιαιτέραν στρατηγικήν αξία. Γύρω ή μέσα στη Μεσόγειο υπάρχουν ανεκμετάλλευτα κοιτάσματα πετρελαίου και φυσικών αερίων, παράγονται δε λόγω του ευκράτου κλίματος ειδικά γεωργικά προϊόντα, ορυκτά της υφαλοκρηπίδος, είδη αλιείας, άριστες προϋποθέσεις τουριστικών ρευμάτων, μέσα σε περιβάλλον πολύ πρόσφορο για σύνδεση του παρελθόντος με το παρόν της ανθρωπίνης ζωής, αλλά και πάρα πολλές άλλες αξιόλογες πηγές πλούτου συντελούν στην αύξηση της στρατηγικής της αξίας.

στ) Σε περίπτωση πολέμου και κυρίως πυρηνικού, ελεγχόμενη η Μεσόγειος υπό των δυτικών δυνάμεων και του ΝΑΤΟ, δύναται θετικώς να συνδράμει το ευρωπαϊκό θέατρο πολέμου, διά προσβολών από πλωτά μέσα εκτοξεύσεως συμβατικών ή πυρηνικών πυραύλων (π.χ. ο 6ος αμερικανικός στόλος) κατά της ΝΑ Ευρώπης, της Βαλκανικής Χερσονήσου και της ΝΔ Ρωσσίας. 

ζ) Τέλος, η Ελληνική χερσόνησος (Βαλκανική) αποτελεί, ως κατέχουσα κεντρικήν θέση στη Μεσόγειο, σημαντική βάση επιθετικών ενεργειών προς πάσαν κατεύθυνση. Οι πλέον στρατηγικές περιοχές της είναι το Κοσσυφοπέδιο, το υψίπεδον Σόφιας, η Β. Ελλάς (από Κοζάνης μέχρι εκβολών Εβρου ποταμού) εν συνδυασμώ με το Αιγαίον Πέλαγος και τα Στενά Ελλησπόντου – Βοσπόρου με τον χώρο της Ανατολικής Θράκης. Εντός δε της Ανατολικής Μεσογείου, μείζονος σημασίας στρατηγικές περιοχές είναι η Κρήτη, η Κύπρος, η Διώρυγα του Σουέζ, τα Στενά Οτράντο και Σικελίας και ολόκληρο το Αιγαίο Πέλαγος.

Τελευταία ακούεται συνεχώς το όνομα της Ανατολικής Μεσογείου, λόγω των αξιώσεων και παρεμβάσεων της Τουρκίας, η οποία διά του προέδρου της, αυταρχικού Ερντογάν, την θεωρεί ιδιοκτησία της, διακηρύσσουσα, ότι ουδεμίαν παρέμβαση ή μεταβολή αναγνωρίζει άνευ της ουσιαστικής συμμετοχής της και περιουσίας της. Ετσι η διαρκής και απαράδεκτος όξυνσις της καταστάσεως συνεχίζεται υπαιτιότητι της Τουρκίας, οι δε σύμμαχοι και εταίροι μας, τηρούν μίαν παθητικήν στάση, αρκούμενοι σε συμβουλές και ευχολόγια.

Στην πρόσφατη Σύνοδο Κορυφής των 27 μελών της Ε.Ε. εχρειάσθησαν ολονύκτιες συζητήσεις και τρία σύμφωνα, για να αποφασίσουν, ότι μέχρι του προσεχούς Δεκεμβρίου θα επικρέμεται η απειλή κυρώσεων κατά της Τουρκίας, εάν δεν παύσει να ενεργεί παρανόμως και αυθαιρέτως εις βάρος της Ελλάδος και Κύπρου. Η Γερμανία της Κυρίας Μέρκελ εξακολουθεί την φιλοτουρκικήν πολιτική της, αγνοούσα, δυστυχώς, τα δίκαια των βαναύσως θιγομένων εταίρων της. Εκτιμάται, ότι η Τουρκία θα εξακολουθήσει να παρανομεί και να απειλεί. Πρέπει να σταματήσει κάθε συζήτησις εντάξεώς της στην Ε.Ε. και να της επιβληθούν αυστηρές κυρώσεις. Η Τουρκία είναι ασιατική χώρα.

Η Ελλάς κατέχουσα νευραλγικήν θέση στην Ανατολική Μεσόγειο, διακηρύσσει URBI ET ORBI, ότι θα υπερασπισθεί παντί σθένει τα απαράγραπτα δίκαιά της, οι δε Ενοπλες Δυνάμεις της είναι πανέτοιμες να αντιμετωπίσουν επιτυχώς οποιαδήποτε αντιξοότητα, που ήθελε προκύψει εις βάρος της ακεραιότητός της και της τιμής της

* Ο κ. Χρίστος Φαραντάτος, είναι Υποστράτηγος ε.α. διαμένων στην Αθήνα.