ΜΕΓΑΡΟ ΑΛΕΞΑΝΔΡΟΥ ΣΟΥΤΣΟΥ! φ.1718

 

ΠΟΛΙΤΙΣΤΙΚΗ ΚΑΙ ΣΩΜΑΤΕΙΑΚΗ ΕΠΙΦΥΛΛΙΔΑ

Γράφει - Επιμελείται Εύη Κοκκίνου - Κελλάρη*

Μέγαρο Αλέξανδρου Σούτσου!

Ένα κτήριο που συνδέεται άμεσα με την ιστορία του Νεότερου Ελληνικού Κράτους. 

  

Το πρωί της Τρίτης, η Υπουργός Πολιτισμού, Λίνα Μενδώνη, έκανε -για δεύτερη φορά μετά την καταστροφική πυρκαγιά της 1ης Μαϊου 2020- αυτοψία στο Μέγαρο Αλέξανδρου Σούτσου, το οποίο βρίσκεται στην Αθήνα, επί της οδού Σταδίου 47. 

Το Μέγαρο, στο οποίο κατοικούσε ο μεγάλος ευεργέτης των εικαστικών τεχνών στην Ελλάδα, νομικός και φιλότεχνος, Αλέξανδρος Σούτσος, έχει υποστεί εκτεταμένες ζημίες. Το συγκεκριμένο νεοκλασικό κτήριο, ισόγειο και δύο όροφοι, εκτός από την είσοδο επί της Σταδίου, διέθετε ακόμα μία είσοδο επί της οδού Γεωργίου Σταύρου, η οποία ήταν η έξοδος των αλόγων.

Γαλάζιο με μπορντό κάτω από τα ακροκέραμα και κάγκελα σιδερένια σαν κέντημα.
Ένα πραγματικό αρχιτεκτονικό στολίδι στο Κέντρο της Αθήνας!

Η Υπουργός Πολιτισμού και Αθλητισμού (ΥΠΠΟΑ) μετά τη αυτοψία όλων των ορόφων και των νεωτερικών κατασκευών έδωσε οδηγίες, ώστε να ληφθεί άμεσα πρόνοια για την εγκατάσταση εξωτερικών ικριωμάτων προς αποφυγή ατυχήματος των διερχόμενων πεζών και συμπλήρωσε: «Η καταστροφή του Μεγάρου Σούτσου έχει επιβαρύνει έτι μάλλον την εικόνα της πολύπαθης Σταδίου και αυτός είναι ένας ακόμη σπουδαίος λόγος για τον οποίο πρέπει το μνημείο να αποκατασταθεί το συντομότερο δυνατόν. Έδωσα στη Γενική Διεύθυνση Αναστήλωσης, Μουσείων και Τεχνικών Έργων και στη Διεύθυνση Νεωτέρων Μνημείων τις σχετικές οδηγίες, προκειμένου να προχωρήσει άμεσα η εκπόνηση των αναγκαίων μελετών. Το έργο της αποκατάστασης του κτηρίου πρέπει να είναι ώριμο, ώστε να ενταχθεί στην επόμενη χρηματοδοτική περίοδο 2021-27. Δεν υπάρχουν πολλά περιθώρια, όταν μιλάμε για την καρδιά της Αθήνας». (Πηγή: cnn.gr)

Στην επίσημη ανακοίνωση του ΥΠΠΟΑ αναφέρεται: «Τώρα, που έχουν αποσυρθεί τα υπολείμματα της πυρκαγιάς από τον δεύτερο όροφο, τα αδρανή υλικά από τις πτώσεις των ψευδοροφών και δαπέδων των υπερκείμενων ορόφων και από την κατάρρευση της ξύλινης στέγης, εμφανίστηκε εναργής όλη η κακοπάθεια του μεγάρου, το οποίο ενοικιάστηκε το 1957 ως κατάστημα ένδυσης».

Αν και το κτήριο είναι κηρυγμένο διατηρητέο δημιουργήθηκαν αυθαίρετα μεσοπατώματα για να εξυπηρετήσουν τις διάφορες εμπορικές χρήσεις, επιφέροντας καταστροφές στην εσωτερική διαρρύθμισή του, στον εσωτερικό διάκοσμο με τις οροφογραφίες, κλείστηκαν τρία από τα πέντε αψιδωτά ανοίγματα της πρόσοψης, αποκόπηκε το κεντρικό κλιμακοστάσιο στο ύψος του δεύτερου ορόφου, καταστράφηκαν τα ξύλινα πατώματα και ξηλώθηκαν οι ξύλινες κατασκευές, που κοσμούσαν το κτίριο την εποχή που διέμενε σε αυτό ο Αλέξανδρος Σούτσος (ΥΠΠΟΑ).

Το Μέγαρο Σούτσου εγκαταλείφθηκε από το 1980 από κάθε χρήση, ενώ η τέως Υπουργός Πολιτισμού, Λυδία Κονιόρδου, είχε δηλώσει την πρόθεσή της να στεγαστεί εκεί το Θεατρικό Μουσείο. Εξαιτίας του υψηλού κόστους των μελετών, αλλά και του ίδιου έργου της αποκατάστασης του κτηρίου δεν υπήρξε συνέχεια.

Το 1896, με τη διαθήκη του, ο Αλέξανδρος Σούτσος δώρισε την οικία του στο ελληνικό κράτος μαζί με τις συλλογές του έργων τέχνης και την επίπλωσή της, για να δημιουργηθεί το «Μουσείο Καλών Τεχνών». Η συλλογή του Αλέξανδρου Σούτσου τελικά πέρασε στην Εθνική Πινακοθήκη, η οποία άρχισε τη λειτουργία της με τον νόμο της 10ης Απριλίου 1990 και την μετάκληση του ζωγράφου Γεωργίου Ιακωβίδη από το Μόναχο. Ο Ιακωβίδης διορίσθηκε στη θέση του Εφόρου στις 28 Ιουλίου. Στη νεοϊδρυθείσα Πινακοθήκη παραδόθηκαν 258 έργα από τις συλλογές του Πολυτεχνείου και του Πανεπιστημίου, ενώ τα 107 έργα της δωρεάς του Αλέξανδρου Σούτσου προστέθηκαν το 1901. Η Εθνική Πινακοθήκη ονομάσθηκε και Μουσείο Αλέξανδρου Σούτσου, λόγω της μεγάλης δωρεάς του.

Ποιος ήταν, όμως, ο Αλέξανδρος Σούτσος; 

Η οικογένεια των Σούτσων αποτελούσε μια μεγάλη οικογένεια, με κλάδους σε πολλά γεωγραφικά σημεία.

Τα βιογραφικά στοιχεία του Αλεξάνδρου Σούτσου εντοπίζονται δύσκολα. Είναι γνωστό ότι είχε γεννηθεί το 1839 στην Αθήνα και είχε σπουδάσει νομικά στην Αθήνα και στο Παρίσι. Πατέρας του ήταν ο Αλέξανδρος Γ. Σούτσος, ενώ είχε μία αδελφή, τη Μαρία. Ήταν παντρεμένος με την Ναταλία Σούτσου της ίδιας μεγάλης οικογένειας. Κατά το διάστημα 1868-1873 αναφέρεται ως γραμματέας της Ελληνικής Πρεσβείας στο Παρίσι. Στη συνέχεια εγκαταστάθηκε στην Αθήνα και αφοσιώθηκε σε έργα κοινωνικού χαρακτήρα. Υπήρξε ιδρυτικό μέλος της Εταιρείας των Φίλων του Λαού, ενώ η συγγραφική του δραστηριότητα επεκτάθηκε σε θέματα πολιτικής και οικονομικής φύσης. Κατά το διάστημα 1888-1894 συμμετείχε σε επιτροπές που συγκροτήθηκαν για να εξυπηρετήσουν καλλιτεχνικούς σκοπούς.

Συνδέθηκε με τον «Παρνασσό», με την Εταιρεία Φιλότεχνων και με μεμονωμένα άτομα της τέχνης, ενώ στο πλαίσιο των εκθέσεων συνέβαλε στη διαμόρφωση καλλιτεχνικών κριτηρίων, εγγυώμενος ένα αξιολογικό σύστημα διάκρισης.(Πηγή: «Έλληνες δωρητές-συλλέκτες έργων τέχνης στο δεύτερο μισό του 19ου αιώνα και το πρώτο μισό του 20ού. Οι περιπτώσεις των Γεωργίου Αβέρωφ, Αλεξάνδρου Σούτσου και Αντώνη Μπενάκη», Διδακτορική Διατριβή, Θεοκτίστη Μισιρλόγλου)

Είναι γεγονός ότι η δωρεά του Αλέξανδρου Σούτσου αξιοποιήθηκε εν μέρει και η μνήμη του τιμάται επίσης εν μέρει.

Το Μέγαρο Σούτσου αφέθηκε στην εγκατάλειψη και τη φθορά του χρόνου!

Δεν είναι το μόνο παράδειγμα, όπου η Πολιτεία αποδεικνύεται λίγη απέναντι στους Μεγάλες Ευεργέτες της.

Ας ελπίσουμε ότι τώρα θα κάνει το χρέος της αποκαθιστώντας το κτήριο και αξιοποιώντας το με τη χρήση που συνάδει στο έργο και στη ζωή του Μεγάλου Δωρητή…

*Η Εύη Κοκκίνου – Κελλάρη είναι Δικηγόρος

 Διαπιστευμένη Διαμεσολαβήτρια 

Υπεύθυνη Προστασίας Προσωπικών Δεδομένων (DPO) 

Δ/νση Γραφείου: Απ. Παύλου 40 – Κόρινθος 

Τηλ. 2741084568 & 6944964225