Περίοδος καραντίνας με άσκηση βίας ή ευκαιρία για ανάπτυξη των δεξιοτήτων της ενεργητικής ακρόασης και της ενσυναίσθησης; Φ.1720
| ΠΟΛΙΤΙΣΤΙΚΗ ΚΑΙ ΣΩΜΑΤΕΙΑΚΗ ΕΠΙΦΥΛΛΙΔΑ |
 |
Γράφει - Επιμελείται
Εύη Κοκκίνου - Κελλάρη* |
Περίοδος καραντίνας με άσκηση βίας ή ευκαιρία για ανάπτυξη των δεξιοτήτων της ενεργητικής ακρόασης και της ενσυναίσθησης;
Η καθημερινότητά μας, ιδίως τους τελευταίους μήνες, περιβάλλεται από σκληρές εικόνες βίας –ιδίως μέσω της προβολής τους από τα ΜΜΕ, θανάτου, αισθητικής ασχήμιας, θορύβου –εξωτερικού και εσωτερικού, λεκτικών εντάσεων και συγκρούσεων, αλλά και φωτεινών εξαιρέσεων ανθρώπων που μάχονται να κρατήσουν το φως μέσα στο σκοτάδι, να διορθώσουν τα κακώς κείμενα, να αξιοποιήσουν την κάθε στιγμή προς το καλό και αγαθό…
Πώς θα μπορούσαμε να αξιοποιήσουμε τον χρόνο που μας δίνετε αυτήν την περίοδο και να διαχειρισθούμε την κρίση εποικοδομητικά;
Η ανάπτυξη δεξιοτήτων που θα βελτιώσουν την καθημερινή μας ζωή και σίγουρα την επικοινωνία μας με τους συνανθρώπους μας (οικογένεια, φίλους, πελάτες, συνεργάτες, άλλες συναναστροφές) μπορεί να τεθεί ως στόχος και να επιτευχθεί. Υπάρχουν τρόποι να αποφεύγουμε τις εντάσεις και με εξάσκηση, υπομονή κι επιμονή –ίσως- καταφέρουμε να αποκλιμακώνουμε έκρυθμες καταστάσεις, που συνήθως οδηγούν στην άσκηση βίας, είτε λεκτικής/ψυχολογικής, είτε σωματικής. Ένας από αυτούς τους τρόπους είναι η ενεργητική ακρόαση.
Η ενεργητική ακρόαση είναι ένας όρος που πρωτοάκουσα κατά την εκπαίδευσή μου ως διαμεσολαβήτρια πριν από χρόνια. Ήδη είχα αντιληφθεί ότι ακόμη και στις παρέες μου υπήρχε δυσκολία στην επικοινωνία, διότι λίγοι είναι οι άνθρωποι που ακούν τους συνομιλητές τους πραγματικά. Μάλιστα, σύμφωνα με έρευνες κρατάμε περίπου το 25% της πληροφόρησης που ακούμε. Ιδίως οι ενήλικες, έχοντας σχηματίσει ήδη τις πεποιθήσεις τους, τις απόψεις τους, έχοντας ήδη εμπειρίες ζωής και ισχυρά «πιστεύω» περιορίζονται και εγκλωβίζονται σε αυτά και με δυσκολία «ανοίγονται» να εξερευνήσουν μία άλλη αλήθεια, την αλήθεια του «άλλου», πόσο μάλλον δε, να την υιοθετήσουν…
Από την άλλη, η αίσθηση ότι δεν εισακουγόμαστε είναι ένα από τα πιο απογοητευτικά συναισθήματα που μπορεί να νιώσει κανείς. Τα μικρά παιδιά γκρινιάζουν σχετικά και δεν τα ακούμε, οι έφηβοι απομακρύνονται από τους γονείς τους, τα ζευγάρια χωρίζουν, οι εταιρείες διαλύονται...
Ο Winston Churchill είχε πει πολύ εύστοχα: «Χρειάζεται κουράγιο για να σηκωθείς και να μιλήσεις. Χρειάζεται κουράγιο για να καθίσεις και να ακούσεις.».
Υπάρχουν πέντε είδη ακρόασης:
1. «Ακούω» χωρίς να ακούω, περιμένοντας, δηλαδή, για να μιλήσω λέγοντας όσα έχω στο μυαλό μου, χωρίς να έχω ακούσει πραγματικά τον συνομιλητή μου.
2. Προσποιούμαι ότι ακούω, σκεφτόμενος την ίδια στιγμή άλλα θέματα που με απασχολούν.
3. Ακούω επιλεκτικά.
4. Ακούω προσεκτικά.
5. Ακούω ενεργητικά.
Ερευνητέο το εάν είμαστε καλοί ακροατές… Αν δεν είμαστε, όμως, μπορούμε να γίνουμε;
Η ενεργητική ακρόαση είναι μια δεξιότητα που απαιτεί γνώση και εξάσκηση.
Είναι κάτι, δηλαδή, που μαθαίνεται, αρκεί να το αποφασίσουμε συνειδητά. Ξεκινάμε από την προσπάθεια:
-να μην κρίνουμε και αξιολογούμε συνεχώς όσα μας λέει ο συνομιλητής, να μη σκεφτόμαστε δικά μας θέματα ταυτόχρονα, να μην ανυπομονούμε να μιλήσουμε (δηλ. να διακόπτουμε) για να εξωτερικεύσουμε τις δικές μας σκέψεις, κλπ.
- να στρέφουμε την προσοχή μας σε όσα λέει ο συνομιλητής, αλλά και σε όσα δεν λέει. «Ακούμε» τα συναισθήματα, παρατηρούμε τη γλώσσα του σώματος (προσώπου, κορμού, χεριών, ποδιών, φωνής). Μπορούμε να καταλάβουμε πολλά στοιχεία από τη γλώσσα του σώματος του συνομιλητή μας για το ποιο μήνυμα ακριβώς προσπαθεί να μας μεταδώσει. Έτσι οδηγούμαστε στην ενσυναίσθηση, δηλαδή στη συναισθηματική ταύτιση με τον άλλο, στην αναγνώριση και κατανόηση της θέσης, του συναισθήματος, των σκέψεων ή της κατάστασής του.
- να διατηρούμε οπτική επαφή με τον συνομιλητή μας, χωρίς όμως να τον φέρνουμε σε αμηχανία με το έντονο βλέμμα μας, να κάνουμε νεύματα προσοχής και κατανόησης, κλπ.
- να προβαίνουμε σε διευκρινιστικές ερωτήσεις, ώστε να καταλαβαίνει ο συνομιλητής ότι είμαστε ενεργητικοί ακροατές και επιδεικνύουμε γνήσιο ενδιαφέρον για τη συζήτηση.
- να δείχνουμε σεβασμό δίνοντας χρόνο και χώρο στον συνομιλητή μας (όσον θέλει) για να αναπτύξει τις σκέψεις του, καθώς σύμφωνα με τον Ferrari, αυτό μπορεί να τον βοηθήσει να δει υπό άλλη οπτική γωνία όσα σκέφτεται και να εντοπίσει λύσεις. Μάλιστα ο Ferrari διατυπώνει τον κανόνα ακρόασης 80/20. Δηλαδή, ότι κατά το 80% της διάρκειας της συζήτησης πρέπει ακούμε και κατά το 20% μπορούμε να μιλάμε.
Χαρακτηριστικό της ενεργητικής ακρόασης είναι να περιμένουμε να τελειώσει ο συνομιλητής πριν μιλήσουμε ή θέσουμε ερωτήσεις κατανόησης.
Οι καλοί ακροατές προσπαθούν να δουν κάτω από όσα λέγονται και να φθάσουν στην ουσία της συζήτησης.
Είναι βασικό να καταλάβουμε ότι ο σκληρός ανταγωνισμός και ο εγωισμός δεν έχουν θέση στην προσπάθειά μας να «ακούσουμε» πραγματικά τον συνάνθρωπό μας, είτε αυτός είναι το παιδί μας, ο/η σύζυγος, ο γονιός μας, ο φίλος μας, ο γείτονας, είτε ο συνεργάτης, ο πελάτης, ο αντίδικός μας.
Ο αγώνας του σύγχρονου ανθρώπου να προκαταλάβει δημιουργώντας εντυπώσεις –ίσως, για να μην φανεί ευαίσθητος, «λίγος», λιγότερο αποτελεσματικός, λιγότερο δυνατός, με λιγότερη αυτοπεποίθηση- οδηγεί τελικά στο να ακούει περισσότερο τον εαυτό του παρά τον συνομιλητή του. Έτσι, όμως, δεν επιλύονται προβλήματα, δεν δαμάζεται η βία, δεν δαμάζεται η ένταση των συναισθημάτων.
Σημαντικό, επίσης, στο να επιτύχουμε στην εκπαίδευση να γίνουμε ενεργητικοί ακροατές είναι να είμαστε ανοιχτοί στο να αλλάξουμε γνώμη.
Πρέπει να καταλάβουμε ότι ο αγώνας μας δεν γίνεται, για να «δείξουμε» το πόσο δυνατοί είμαστε και πόσο σωστές ιδέες έχουμε εμμένοντας σε αυτές πάση θυσία. Στόχος μας ως ενεργητικοί ακροατές θα πρέπει να είναι η κατανόηση των νοημάτων του συνομιλητή μας κι εφόσον τα επιχειρήματά του είναι σοβαρά και προσφέρουν καλές λύσεις, γιατί όχι να τις υιοθετήσουμε αλλάζοντας γνώμη. Η συνειδητοποίηση ότι «ο άλλος μπορεί να έχει δίκιο» ή να έχει μία «καλύτερη ιδέα/λύση κλπ από μας» δεν υποδηλώνει ΑΔΥΝΑΜΙΑ, αλλά μας δίνει ΔΥΝΑΜΗ.
Οι άνθρωποι έχουν ανάγκη να μιλήσουν και να ακουσθούν!
Ακόμη και σε συνθήκες καραντίνας είναι εφικτό να καταφέρουμε ΕΜΕΙΣ να τους ακούσουμε πραγματικά.
Κι αν δεν μπορούμε να τους ακούσουμε όλους, ας ξεκινήσουμε από όσους αγαπάμε.
Η ενεργητική ακρόαση προσφέρει δύναμη! Δύναμη κατανόησης, ενσυναίσθησης, ορθότερης διαχείρισης των κρίσεων και των εντάσεων, σε συνδυασμό δε και με άλλους παράγοντες μπορεί να οδηγήσει στη μείωση του φαινομένου της βίας.
Ερευνητέο το εάν είμαστε καλοί ακροατές… Αν δεν είμαστε, όμως, μπορούμε να γίνουμε;
Η ενεργητική ακρόαση είναι μια δεξιότητα που απαιτεί γνώση και εξάσκηση.
Είναι κάτι, δηλαδή, που μαθαίνεται, αρκεί να το αποφασίσουμε συνειδητά. Ξεκινάμε από την προσπάθεια:
-να μην κρίνουμε και αξιολογούμε συνεχώς όσα μας λέει ο συνομιλητής, να μη σκεφτόμαστε δικά μας θέματα ταυτόχρονα, να μην ανυπομονούμε να μιλήσουμε (δηλ. να διακόπτουμε) για να εξωτερικεύσουμε τις δικές μας σκέψεις, κλπ.
- να στρέφουμε την προσοχή μας σε όσα λέει ο συνομιλητής, αλλά και σε όσα δεν λέει. «Ακούμε» τα συναισθήματα, παρατηρούμε τη γλώσσα του σώματος (προσώπου, κορμού, χεριών, ποδιών, φωνής). Μπορούμε να καταλάβουμε πολλά στοιχεία από τη γλώσσα του σώματος του συνομιλητή μας για το ποιο μήνυμα ακριβώς προσπαθεί να μας μεταδώσει. Έτσι οδηγούμαστε στην ενσυναίσθηση, δηλαδή στη συναισθηματική ταύτιση με τον άλλο, στην αναγνώριση και κατανόηση της θέσης, του συναισθήματος, των σκέψεων ή της κατάστασής του.
- να διατηρούμε οπτική επαφή με τον συνομιλητή μας, χωρίς όμως να τον φέρνουμε σε αμηχανία με το έντονο βλέμμα μας, να κάνουμε νεύματα προσοχής και κατανόησης, κλπ.
- να προβαίνουμε σε διευκρινιστικές ερωτήσεις, ώστε να καταλαβαίνει ο συνομιλητής ότι είμαστε ενεργητικοί ακροατές και επιδεικνύουμε γνήσιο ενδιαφέρον για τη συζήτηση.
- να δείχνουμε σεβασμό δίνοντας χρόνο και χώρο στον συνομιλητή μας (όσον θέλει) για να αναπτύξει τις σκέψεις του, καθώς σύμφωνα με τον Ferrari, αυτό μπορεί να τον βοηθήσει να δει υπό άλλη οπτική γωνία όσα σκέφτεται και να εντοπίσει λύσεις. Μάλιστα ο Ferrari διατυπώνει τον κανόνα ακρόασης 80/20. Δηλαδή, ότι κατά το 80% της διάρκειας της συζήτησης πρέπει ακούμε και κατά το 20% μπορούμε να μιλάμε.
Χαρακτηριστικό της ενεργητικής ακρόασης είναι να περιμένουμε να τελειώσει ο συνομιλητής πριν μιλήσουμε ή θέσουμε ερωτήσεις κατανόησης.
Οι καλοί ακροατές προσπαθούν να δουν κάτω από όσα λέγονται και να φθάσουν στην ουσία της συζήτησης.
Είναι βασικό να καταλάβουμε ότι ο σκληρός ανταγωνισμός και ο εγωισμός δεν έχουν θέση στην προσπάθειά μας να «ακούσουμε» πραγματικά τον συνάνθρωπό μας, είτε αυτός είναι το παιδί μας, ο/η σύζυγος, ο γονιός μας, ο φίλος μας, ο γείτονας, είτε ο συνεργάτης, ο πελάτης, ο αντίδικός μας.
Ο αγώνας του σύγχρονου ανθρώπου να προκαταλάβει δημιουργώντας εντυπώσεις –ίσως, για να μην φανεί ευαίσθητος, «λίγος», λιγότερο αποτελεσματικός, λιγότερο δυνατός, με λιγότερη αυτοπεποίθηση- οδηγεί τελικά στο να ακούει περισσότερο τον εαυτό του παρά τον συνομιλητή του. Έτσι, όμως, δεν επιλύονται προβλήματα, δεν δαμάζεται η βία, δεν δαμάζεται η ένταση των συναισθημάτων.
Σημαντικό, επίσης, στο να επιτύχουμε στην εκπαίδευση να γίνουμε ενεργητικοί ακροατές είναι να είμαστε ανοιχτοί στο να αλλάξουμε γνώμη.
Πρέπει να καταλάβουμε ότι ο αγώνας μας δεν γίνεται, για να «δείξουμε» το πόσο δυνατοί είμαστε και πόσο σωστές ιδέες έχουμε εμμένοντας σε αυτές πάση θυσία. Στόχος μας ως ενεργητικοί ακροατές θα πρέπει να είναι η κατανόηση των νοημάτων του συνομιλητή μας κι εφόσον τα επιχειρήματά του είναι σοβαρά και προσφέρουν καλές λύσεις, γιατί όχι να τις υιοθετήσουμε αλλάζοντας γνώμη. Η συνειδητοποίηση ότι «ο άλλος μπορεί να έχει δίκιο» ή να έχει μία «καλύτερη ιδέα/λύση κλπ από μας» δεν υποδηλώνει ΑΔΥΝΑΜΙΑ, αλλά μας δίνει ΔΥΝΑΜΗ.
Οι άνθρωποι έχουν ανάγκη να μιλήσουν και να ακουσθούν!
Ακόμη και σε συνθήκες καραντίνας είναι εφικτό να καταφέρουμε ΕΜΕΙΣ να τους ακούσουμε πραγματικά.
Κι αν δεν μπορούμε να τους ακούσουμε όλους, ας ξεκινήσουμε από όσους αγαπάμε.
Η ενεργητική ακρόαση προσφέρει δύναμη! Δύναμη κατανόησης, ενσυναίσθησης, ορθότερης διαχείρισης των κρίσεων και των εντάσεων, σε συνδυασμό δε και με άλλους παράγοντες μπορεί να οδηγήσει στη μείωση του φαινομένου της βίας.
*Η Εύη Κοκκίνου – Κελλάρη είναι Δικηγόρος
Διαπιστευμένη Διαμεσολαβήτρια
Υπεύθυνη Προστασίας Προσωπικών Δεδομένων (DPO)
Δ/νση Γραφείου: Απ. Παύλου 40 – Κόρινθος
Τηλ. 2741084568 & 6944964225
Πολυ σωστά περιγράφεται την επικυνωνια με τους συνανθρώπους μας.
ΑπάντησηΔιαγραφή