Η Ελληνική Επανάσταση του 1821 εναντίον των Οθωμανών μέσα από την τέχνη μεγάλων ζωγράφων του 19ου αι. Φ.1729
| ΠΟΛΙΤΙΣΤΙΚΗ ΚΑΙ ΣΩΜΑΤΕΙΑΚΗ ΕΠΙΦΥΛΛΙΔΑ |
Η Ελληνική Επανάσταση του 1821 εναντίον των Οθωμανών μέσα από την τέχνη μεγάλων ζωγράφων του 19ου αι.
 |
Γράφει - Επιμελείται Εύη Κοκκίνου - Κελλάρη* |
Ο Λόρδος Μπάιρον , ένας από τους σπουδαιότερους Άγγλους ποιητές και μεγάλη μορφή του ρομαντισμού βρέθηκε το 1823 στην Ελλάδα προς βοήθεια των Ελλήνων, για να πεθάνει έναν χρόνο μετά στο Μεσολόγγι, επηρεάζοντας με το έργο του σημαντικά -εκτός άλλων- και τον Γάλλο ζωγράφο, Ευγένιο Ντελακρουά.
Ο Ευγένιος Ντελακρουά , ένας μεγάλος Γάλλος ρομαντικός ζωγράφος του 19ου αιώνα, επηρέασε την ζωγραφική συμβάλλοντας στην ανάπτυξη του ιμπρεσιονισμού, ενώ εμπνεύστηκε από ιστορικά γεγονότα, όπως η Ελληνική και η Γαλλική Επανάσταση, καθώς και από ένα ταξίδι του στο Μαρόκο. Γεννήθηκε στις 26 Απριλίου 1798 στο Charenton-Saint Maurice, κοντά στο Παρίσι, και ήταν το τέταρτο παιδί του Σαρλ Ντελακρουά, υπουργού Εξωτερικών του Διευθυντηρίου, αν και εικάζεται ότι ο πραγματικός του πατέρας ήταν ο Ταλλεϋράνδος, διάσημος διπλωμάτης στον οποίο ο Ευγένιος έμοιαζε στην εμφάνιση και τον χαρακτήρα. Ο Σαρλ Ντελακρουά πέθανε το 1805 και η μητέρα του το 1814 αφήνοντας τον Ευγένιο ορφανό στην ηλικία των 16. Το 1815 μαθήτευσε κοντά στον ζωγράφο Πιερ-Ναρσίς Γκερέν και το 1816 μπήκε στη Σχολή Καλών Τεχνών.
Το 1822 παρουσίασε στο Salon του Παρισιού τον πίνακά του «Η βάρκα του Δάντη» και δύο χρόνια μετά, τη «Σφαγή της Χίου» , εμπνευσμένος από το πραγματικό γεγονός της Ελληνικής επανάστασης, τη σφαγή χιλιάδων Ελλήνων της
 |
| Η σφαγή της Χίου, Ευγένιος Ντελακρουά |
Χίου από τους Οθωμανούς, που είχε γίνει δύο χρόνια νωρίτερα ως αντίποινα για τον ξεσηκωμό τους. Ο πίνακας αγοράστηκε από την Γαλλική κυβέρνηση και εκτίθεται στο Μουσείο του Λούβρου (Πηγή: https://el.wikipedia.org). Στον πίνακα απεικονίζονται οι θηριωδίες των Τούρκων στον άμαχο πληθυσμό της Χίου, που ευαισθητοποίησαν την γαλλική κοινωνία. Στους πίνακές του το πρόσωπο των Τούρκων συμβόλιζε την τυφλή βίαιη δύναμη, ενώ το πρόσωπο των Ελλήνων την ελευθερία και τον πολιτισμό.
Το ποίημα «Ο Γκιαούρης» που έγραψε το 1813 ο Λόρδος Μπάιρον, ενέπνευσε τον Ντελακρουά, ο οποίος ζωγράφισε τη «Μάχη του Γκιαούρη και του Χασάν» (Art Institute, στο Σικάγο), απεικονίζοντας τη σκηνή εκδίκησης του Γκιαούρη για τον θάνατο της αγαπημένης του από τον Τούρκο Χασάν. Συμβόλισε με αυτόν τον τρόπο την μάχη μεταξύ Ελλήνων και Τούρκων και τη σφοδρότητα του αγώνα. Η επίθεση του Μάρκου Μπότσαρη με τους 350 Σουλιώτες εναντίον 4.000 Τουρκαλβανών του Μουσταή Πασά το 1823, που είχαν στρατοπεδεύσει στο Κεφαλόβρυσο του Καρπενησίου, και ο θάνατος του Μπότσαρη, όταν κατευθυνόμενος στη σκηνή του Μουσταή Πασά πυροβολήθηκε, ενέπνευσε τον Ντελακρουά που ζωγράφισε τον πίνακα «Ο Μπότσαρης αιφνιδιάζει το στρατόπεδο των Τούρκων» (προσχέδιο του 1860).
Ένα από τα πλέον συγκλονιστικά έργα του Ντελακρουά είναι ο πίνακάς του «Η Ελλάδα στα ερείπια του Μεσολογγίου» (1827), τον οποίο εμπνεύσθηκε από την ηρωική έξοδο των Μεσολογγιτών το 1826 και τον θάνατο του αγαπημένου του Λόρδου Μπάιρον στο Μεσολόγγι. Η Ελλάδα παρουσιάζεται απελπισμένη να στέκεται πάνω
Το ποίημα «Ο Γκιαούρης» που έγραψε το 1813 ο Λόρδος Μπάιρον, ενέπνευσε τον Ντελακρουά, ο οποίος ζωγράφισε τη «Μάχη του Γκιαούρη και του Χασάν» (Art Institute, στο Σικάγο), απεικονίζοντας τη σκηνή εκδίκησης του Γκιαούρη για τον θάνατο της αγαπημένης του από τον Τούρκο Χασάν. Συμβόλισε με αυτόν τον τρόπο την μάχη μεταξύ Ελλήνων και Τούρκων και τη σφοδρότητα του αγώνα. Η επίθεση του Μάρκου Μπότσαρη με τους 350 Σουλιώτες εναντίον 4.000 Τουρκαλβανών του Μουσταή Πασά το 1823, που είχαν στρατοπεδεύσει στο Κεφαλόβρυσο του Καρπενησίου, και ο θάνατος του Μπότσαρη, όταν κατευθυνόμενος στη σκηνή του Μουσταή Πασά πυροβολήθηκε, ενέπνευσε τον Ντελακρουά που ζωγράφισε τον πίνακα «Ο Μπότσαρης αιφνιδιάζει το στρατόπεδο των Τούρκων» (προσχέδιο του 1860).
Ένα από τα πλέον συγκλονιστικά έργα του Ντελακρουά είναι ο πίνακάς του «Η Ελλάδα στα ερείπια του Μεσολογγίου» (1827), τον οποίο εμπνεύσθηκε από την ηρωική έξοδο των Μεσολογγιτών το 1826 και τον θάνατο του αγαπημένου του Λόρδου Μπάιρον στο Μεσολόγγι. Η Ελλάδα παρουσιάζεται απελπισμένη να στέκεται πάνω
 |
| Η Ελλάδα στα ερείπια του Μεσολογγίου, Ευγένιος Ντελακρουά |
από τα πτώματα των αγωνιστών και πίσω της στέκει ο εχθρός που υψώνει τη σημαία.
Ο Ντελακρουά πέθανε στο Παρίσι το 1863, ενώ το έργο του, με το οποίο ανέδειξε το δράμα των Ελλήνων, το σθένος και την αυτοθυσία τους στον πόλεμο εναντίον των κατακτητών τους κινητοποίησε επί δεκαετίες τους Ευρωπαίους, καθ’όλη τη διάρκεια των απελευθερωτικών πολέμων των Ελλήνων (Πηγή: http://www.mixanitouxronou.gr). Φυσικά το έργο του δεν περιορίζεται σε απεικονίσεις της ελληνικής επανάστασης μόνον, αλλά συμπεριλαμβάνει 9.000 έργα κατά τη διάρκεια της ζωής του, αφού ο Ντελακρουά θεωρείται ο κυριότερος ίσως καλλιτέχνης του γαλλικού ρομαντισμού και προπομπός της σύγχρονης ζωγραφικής.
Το αφιέρωμα στους ζωγράφους της ελληνικής επανάστασης, όμως, δεν θα ήταν ολοκληρωμένο, αν δεν αναφερόταν ο κορυφαίος Έλληνας ζωγράφος του 19ου αιώνα και θεμελιωτής της «Σχολής του Μονάχου», Θεόδωρος Π. Βρυζάκης . Γεννημένος στη Θήβα το 1814, έζησε τα σκληρά χρόνια του αγώνα μέχρι την ίδρυση του ελεύθερου ελληνικού κράτους. Ο πατέρας του απαγχονίστηκε από τους Τούρκους το 1821. Σε ηλικία 18 ετών, ο Βρυζάκης μετανάστευσε στο Μόναχο, όπου έζησε μέχρι τον θάνατό του (1878), ασχολούμενος με τη ζωγραφική και απεικονίζοντας σχεδόν αποκλειστικά θέματα από την Επανάσταση του 1821. Το 1844 έγινε δεκτός στην Ακαδημία του Μονάχου, λαμβάνοντας μέχρι το 1855 την υποτροφία της ελληνικής παροικίας της πόλης. Κατά την δεκαετία 1845–1855, ταξίδεψε και έζησε σε διάφορες πόλεις της Δυτικής Ευρώπης για καλλιτεχνική ενημέρωση, με εξαίρεση τη διετία 1848–1850, όταν και επέστρεψε προσωρινά στην Ελλάδα. Έτσι γνώρισε από κοντά τις τοποθεσίες όπου διαδραματίστηκαν σημαντικά γεγονότα της Ελληνικής Επανάστασης, τις μορφές των αγωνιστών, τις στολές και τις ενδυμασίες.
Το 1855 συμμετείχε στην Διεθνή Έκθεση του Παρισιού με το έργο του «Η Έξοδος του Μεσολογγίου» . Τον πίνακα αυτόν, ο ίδιος ο Βρυζάκης τον αντέγραψε τουλάχιστον δύο φορές. Δύο από τους πρωτότυπους πίνακες
Ο Ντελακρουά πέθανε στο Παρίσι το 1863, ενώ το έργο του, με το οποίο ανέδειξε το δράμα των Ελλήνων, το σθένος και την αυτοθυσία τους στον πόλεμο εναντίον των κατακτητών τους κινητοποίησε επί δεκαετίες τους Ευρωπαίους, καθ’όλη τη διάρκεια των απελευθερωτικών πολέμων των Ελλήνων (Πηγή: http://www.mixanitouxronou.gr). Φυσικά το έργο του δεν περιορίζεται σε απεικονίσεις της ελληνικής επανάστασης μόνον, αλλά συμπεριλαμβάνει 9.000 έργα κατά τη διάρκεια της ζωής του, αφού ο Ντελακρουά θεωρείται ο κυριότερος ίσως καλλιτέχνης του γαλλικού ρομαντισμού και προπομπός της σύγχρονης ζωγραφικής.
Το αφιέρωμα στους ζωγράφους της ελληνικής επανάστασης, όμως, δεν θα ήταν ολοκληρωμένο, αν δεν αναφερόταν ο κορυφαίος Έλληνας ζωγράφος του 19ου αιώνα και θεμελιωτής της «Σχολής του Μονάχου», Θεόδωρος Π. Βρυζάκης . Γεννημένος στη Θήβα το 1814, έζησε τα σκληρά χρόνια του αγώνα μέχρι την ίδρυση του ελεύθερου ελληνικού κράτους. Ο πατέρας του απαγχονίστηκε από τους Τούρκους το 1821. Σε ηλικία 18 ετών, ο Βρυζάκης μετανάστευσε στο Μόναχο, όπου έζησε μέχρι τον θάνατό του (1878), ασχολούμενος με τη ζωγραφική και απεικονίζοντας σχεδόν αποκλειστικά θέματα από την Επανάσταση του 1821. Το 1844 έγινε δεκτός στην Ακαδημία του Μονάχου, λαμβάνοντας μέχρι το 1855 την υποτροφία της ελληνικής παροικίας της πόλης. Κατά την δεκαετία 1845–1855, ταξίδεψε και έζησε σε διάφορες πόλεις της Δυτικής Ευρώπης για καλλιτεχνική ενημέρωση, με εξαίρεση τη διετία 1848–1850, όταν και επέστρεψε προσωρινά στην Ελλάδα. Έτσι γνώρισε από κοντά τις τοποθεσίες όπου διαδραματίστηκαν σημαντικά γεγονότα της Ελληνικής Επανάστασης, τις μορφές των αγωνιστών, τις στολές και τις ενδυμασίες.
Το 1855 συμμετείχε στην Διεθνή Έκθεση του Παρισιού με το έργο του «Η Έξοδος του Μεσολογγίου» . Τον πίνακα αυτόν, ο ίδιος ο Βρυζάκης τον αντέγραψε τουλάχιστον δύο φορές. Δύο από τους πρωτότυπους πίνακες
 |
| Η Ελλάς ευγνωμονούσα, Θεόδωρος Βρυζάκης |
καταστράφηκαν στην μεγάλη πυρκαγιά του Μεσολογγίου το 1929. Το τρίτο πρωτότυπο διασώζεται στην Εθνική Πινακοθήκη. Με την διαθήκη του, άφησε κληρονομιά στο Πανεπιστήμιο Αθηνών όλα τα έργα του ατελιέ του.
Ο Θεόδωρος Βρυζάκης έγινε γνωστός στη μετεπαναστατική Ελλάδα και στο ευρύ κοινό από τα έργα του που κυκλοφόρησαν ως λαϊκές λιθογραφίες. Οι ήρωές του, οι μεγάλες μάχες και σημαντικά γεγονότα της επανάστασης του 1821 αναρτήθηκαν σε σχολεία, σε καφενεία, σε δημόσιες υπηρεσίες, σε σπίτια. « Η Ελλάς Ευγνωμονούσα » (1858) είναι ένα από τα πολύ γνωστά έργα του Βρυζάκη, στο οποίο η απελευθερωμένη Ελλάδα ως κόρη περιστοιχίζεται από τους πρωτεργάτες της Επανάστασης.
Και άλλοι, όμως, ζωγράφοι έδωσαν εικόνα στην ελληνική επανάσταση, όπως ο Βαυαρός Peter Von Hess, ο Διονύσιος Τσόκος, ο Louis Garneray (ναυμαχία του Ναβαρίνου), ο Δανός συνταγματάρχης Adam Friedel, ο Ludovico Lipparini (θάνατος του Μάρκου Μπότσαρη), ο Francois – Emile de Lansac (αυτοθυσία της μάνας – έμπνευση από την Έξοδο του Μεσολογγίου), ο Γερμανός Karl Krazeisen (όταν επέστρεψε στην πατρίδα του κυκλοφόρησε 7 λευκώματα ηρώων, φιλελλήνων και ενδυμασιών), ο Ary Scheffer (Σουλιώτισσες), ο Louis Dupré, ο Filippo Marsigli, ο Lucio Lelli, (θάνατος του Λ. Τζαβέλα). Πηγή: https://www.art22.gr
Και ύστερα από την παραπάνω αναδρομή, είναι αναπόφευκτη η σκέψη για το πόσες εκθέσεις με έργα των σπουδαίων αυτών καλλιτεχνών θα μπορούσαμε να οργανώσουμε φέτος, τόσο στην Ελλάδα, όσο και στο εξωτερικό, εορτάζοντας την επέτειο από τα 200 χρόνια της έναρξης της Ελληνικής Επανάστασης του 1821 και θυμίζοντας σε όλους τους Ευρωπαίους τον κοινό εν τέλει αγώνα εναντίον των Οθωμανών… Αν δεν υπήρχε η καραντίνα λόγω της Covid-19…. Αν…
Ο Θεόδωρος Βρυζάκης έγινε γνωστός στη μετεπαναστατική Ελλάδα και στο ευρύ κοινό από τα έργα του που κυκλοφόρησαν ως λαϊκές λιθογραφίες. Οι ήρωές του, οι μεγάλες μάχες και σημαντικά γεγονότα της επανάστασης του 1821 αναρτήθηκαν σε σχολεία, σε καφενεία, σε δημόσιες υπηρεσίες, σε σπίτια. « Η Ελλάς Ευγνωμονούσα » (1858) είναι ένα από τα πολύ γνωστά έργα του Βρυζάκη, στο οποίο η απελευθερωμένη Ελλάδα ως κόρη περιστοιχίζεται από τους πρωτεργάτες της Επανάστασης.
Και άλλοι, όμως, ζωγράφοι έδωσαν εικόνα στην ελληνική επανάσταση, όπως ο Βαυαρός Peter Von Hess, ο Διονύσιος Τσόκος, ο Louis Garneray (ναυμαχία του Ναβαρίνου), ο Δανός συνταγματάρχης Adam Friedel, ο Ludovico Lipparini (θάνατος του Μάρκου Μπότσαρη), ο Francois – Emile de Lansac (αυτοθυσία της μάνας – έμπνευση από την Έξοδο του Μεσολογγίου), ο Γερμανός Karl Krazeisen (όταν επέστρεψε στην πατρίδα του κυκλοφόρησε 7 λευκώματα ηρώων, φιλελλήνων και ενδυμασιών), ο Ary Scheffer (Σουλιώτισσες), ο Louis Dupré, ο Filippo Marsigli, ο Lucio Lelli, (θάνατος του Λ. Τζαβέλα). Πηγή: https://www.art22.gr
Και ύστερα από την παραπάνω αναδρομή, είναι αναπόφευκτη η σκέψη για το πόσες εκθέσεις με έργα των σπουδαίων αυτών καλλιτεχνών θα μπορούσαμε να οργανώσουμε φέτος, τόσο στην Ελλάδα, όσο και στο εξωτερικό, εορτάζοντας την επέτειο από τα 200 χρόνια της έναρξης της Ελληνικής Επανάστασης του 1821 και θυμίζοντας σε όλους τους Ευρωπαίους τον κοινό εν τέλει αγώνα εναντίον των Οθωμανών… Αν δεν υπήρχε η καραντίνα λόγω της Covid-19…. Αν…
*Η Εύη Κοκκίνου – Κελλάρη είναι Δικηγόρος
Διαπιστευμένη Διαμεσολαβήτρια
Υπεύθυνη Προστασίας Προσωπικών Δεδομένων (DPO)
Δ/νση Γραφείου: Απ. Παύλου 40 – Κόρινθος
Τηλ. 2741084568 & 6944964225
Αφήστε ένα σχόλιο