Ο Ι. ΚΑΠΟΔΙΣΤΡΙΑΣ ΣΤΗΝ ΤΡΙΠΟΛΗ φ.1745
ΟΤΑΝ Ο ΠΡΩΤΟΣ ΚΥΒΕΡΝΗΤΗΣ ΤΗΣ ΕΛΛΑΔΑΣ ΚΟΜΗΣ ΙΩΑΝΝΗΣ ΚΑΠΟΔΙΣΤΡΙΑΣ ΕΠΙΣΚΕΦΘΗΚΕ ΤΗΝ ΤΡΙΠΟΛΗ
Γράφει και παρουσιάζει ο Θεόδωρος Ν. ΣΑΡΕΛΑΣ
Η ΕΠΙΣΚΕΨΗ ΤΟΥ 1829.
Αν το πρώτο έτος της νέας Τριπολιτσάς 1828 διατέθηκε - όπως είδαμε - για την ανασύνταξη της πόλης από τα ερείπια, μεταξύ των οποίων η ανοικοδόμηση των εκκλησιών, το δεύτερο έτος 1829 αφιερώθηκε στο αίτημα της παιδείας και ειδικά στην ανέγερση σχολικών κτιρίων που έλειπαν εντελώς από την κατεστραμμένη πόλη. Ο Καποδίστριας λοιπόν επισκέφθηκε για δεύτερη φορά την Τριπολιτσά στις 19 Μάρτ. 1829 κατευθυνόμενος προς τα Μεσσηνιακά φρούρια. Οι αφοσιωμένοι σ αυτόν Τριπολιτσιώτες τον υποδέχθηκαν με αισθήματα ευγνωμοσύνης στην είσοδο της πόλης, την παλιά Πύλη του Αναπλιού, μπροστά από τον ναό της Μεταμορφώσεως του Σωτήρος, συνοδευόμενο από τον Κολοκοτρώνη και τον Φωτάκο. Την επομένη επισκέφθηκε το «σχολείο» δοκιμάζοντας απροσδόκητη έκπληξη. Πάσσαλοι σκεπασμένοι με κλαδιά από έλατα και σποκάτω πρόχειρα έδρανα αποτελούσαν το διδακτήριο»του αλληλοδιδακτικού σχολείου! Η νεολαία της πόλης στις 28 Μαρτίου του επέδωσε γραπτό υπόμνημα, με το οποίο τον ανακήρυσσε «πατέρα» και ζητούσε την ανέγερση σχολικού κτηρίου.
Την επομένη κι΄όλας 29 Μάρτ. 1829, ο Κυβερνήτης έδωσε γραπτή εντολή στον Επίτροπο (=Νομάρχη) Αρκαδίας για την άμεση έναρξη των εργασιών, ενώ πρόσφερε πρόχειρα 500 γρόσια για τις ανάγκες του σχολείου. Στις 24 Απρ 1829 είχε υποβληθεί από τον μηχανικό Σταυρίδη το σχέδιο του σχολείου και είχε προϋπολογισθεί η δαπάνη στα 15.000 γρόσια.
Στις 7 Αυγ. 1831 εγκαινιάσθηκε επίσημα, ευπρόσωπο και επιπλωμένο, το περιπετειώδες στη λειτουργία του αλληλοδιδακτικό σχολείο της Τριπολιτσάς. στην επίκαιρη θέση που επέλεξε ο ίδιος ο Κυβερνήτης και όπου λειτούργησε μέχρι το 1907, όταν στη θέση του ανεγέρ-θη το γνωστό μας Μαλλιαροπούλειο θέατρο. Με αναφορά τους προς τον Κυβερνήτη στις 9Δεκ 1829 οι Τριπολίτες τον ευχαριστούσαν για την ανέγερση του αλληλοδιδακτικού σχολείου και ζητούσαν και την επαναλειτουργία του Ελληνικού Σχολείου, «διότι πολλά των παίδων μας χερσώνονται ανωφελώς», όπως έγραφαν, και πρότειναν ως διδάσκαλο τον ευρυμαθή διάκονο τότε και ιεροκήρυκα Πελοποννήσου, αγωνιστή των στρατοπέδων και μετέπειτα Μητροπολίτη Φθιώτιδος Καλλίνικο Καστόρχη.
Με την ευκαιρία αυτή επισημαίνουμε ότι η επίσκεψη του Καποδίστρια στην Τρίπολη το 1828 είναι ενδεικτική για τη στενή σχέση του με την ορθόδοξη χριστιανική θρησκεία και την έγνοια του για την Ορθόδοξη Εκκλησία. Σταθερή και εύγλωττη υπήρξε η θρησκευτικότητα του Κυβερνήτη, θεμελιωμένη στη μητρική επιρροή, αλλά θρεμμένη από την παιδεία του και το ρωσικό περιβάλλον αρκετών χρόνων.
Αυτή η θρησκευτικότητα δεν περιορίστηκε στη σφαίρα της ευλαβικής προσωπικής του ζωής, αλλά επηρέασε σημαντικά την εκκλησιαστική πολιτική του. Βαθιά χριστιανός Ορθόδοξος, αλλά παράλληλα Ευρωπαϊστής συνδύαζε την προσήλωση στο δόγμα και τη λατρεία της Ανατολικής Ορθόδοξης Εκκλησίας, με το ευρωπαϊκό αίτημα της Παιδείας, που είχε ρίζες στο Διαφωτισμό και τον Ορθό Λόγο.
Με αυτή την έννοια είναι αντιληπτή η μεριμνά του για τη μορφωτική προαγωγή του κλήρου και την εξύψωση του ιερού λειτουργήματος του. Πα το σκοπό αυτό συγκρότησε Πενταμελή Εκκλησιαστική Επιτροπή, αποτελούμενη από τους πιο μορφωμένους και έμπειρους Αρχιερείς (μεταξύ των οποίων ο πολύπαθος Μητροπολίτης Τριπόλεως Δανιήλ), για να του υποβάλουν σχετικές εκθέσεις. Με Βάση αυτές προχώρησε στην ίδρυση «Γραμματείας {=Υπουργείου) επί των Εκκλησιαστικών και της Δημοσίας Εκπαιδεύσεως», δείχνοντας ότι θεωρεί τους δυο τομείς στενά συνδεδεμένους. Βασικές επιδιώξεις του Κ. ήσαν η βελτίωση του κλήρου, η εκκλησιαστική ευνομία και η οικονομική εξασφάλιση του κλήρου της Ελλάδας, προϋπόθεση για την απρόσκοπτη άσκηση του ιερού έργου του.
Για τη μορφωτική ανύψωση του κλήρου ο Κυβερνήτης σχεδίασε την ίδρυση «Εκκλησιαστικής Ακαδημίας», αλλά λόγω δυσκολιών και κυρίως έλλειψης χρημάτων το σχέδιο του έμεινε ανεφάρμοστο και περιορίσθηκε στην ίδρυση της «Εκκλησιαστικής Σχολής» στον Πόρο. Συμπληρώνονται διακόσια χρόνια από την Εθνεγερσία. Η Ελλάδα και η Τρίπολη θα τιμήσει τους πρωτεργάτες και τους πρωταγωνιστές, μικρούς και μεγάλους, του μεγαλειώδους εθνικού και απελευθερωτικού Αγώνα.
Ανάμεσα τους περίοπτη θέση κατέχει ασφαλώς ο αδικοχαμένος Κυβερνήτης Ι. Καποδίστριας, γιατί με την ολόψυχη αφοσίωση του στην υπόθεση του Έθνους προσέφερε τη ζωή του «λυτρον αντί πολλών» (Μάρκ. 1,45)!
Η Τρίπολη, που είχε την τύχη να τον υποδεχθεί δυο φορές στα χώματα της και να απολαύσει το αμέριστο ενδιαφέρον του για την οικιστική ανασυγκρότηση της και τη δημιουργία βασικών εκπαιδευτικών θεσμών, που καθόρισαν πολλαπλώς τη μετεπαναστευτικη της εξέλιξη, τον ανακαλεί με αισθήματα ευγνωμοσύνης στη μνήμη της. Οφείλει όμως να εξόφληει το ηθικό χρέος απέναντι του, όπως και για πολλούς άλλους, που ευεργέτησαν την πόλη. επιλέγοντας τον προσφορότερο γι΄ αυτό τρόπο. Σχετικές σκέψεις κα προτάσεις υπάρχουν...
*Ο κ. Θεόδωρος Σαρέλας, είναι κειμενογράφος, κάτοικος Αγίων Θεοδώρων Κορινθίας.
Την επομένη κι΄όλας 29 Μάρτ. 1829, ο Κυβερνήτης έδωσε γραπτή εντολή στον Επίτροπο (=Νομάρχη) Αρκαδίας για την άμεση έναρξη των εργασιών, ενώ πρόσφερε πρόχειρα 500 γρόσια για τις ανάγκες του σχολείου. Στις 24 Απρ 1829 είχε υποβληθεί από τον μηχανικό Σταυρίδη το σχέδιο του σχολείου και είχε προϋπολογισθεί η δαπάνη στα 15.000 γρόσια.
Στις 7 Αυγ. 1831 εγκαινιάσθηκε επίσημα, ευπρόσωπο και επιπλωμένο, το περιπετειώδες στη λειτουργία του αλληλοδιδακτικό σχολείο της Τριπολιτσάς. στην επίκαιρη θέση που επέλεξε ο ίδιος ο Κυβερνήτης και όπου λειτούργησε μέχρι το 1907, όταν στη θέση του ανεγέρ-θη το γνωστό μας Μαλλιαροπούλειο θέατρο. Με αναφορά τους προς τον Κυβερνήτη στις 9Δεκ 1829 οι Τριπολίτες τον ευχαριστούσαν για την ανέγερση του αλληλοδιδακτικού σχολείου και ζητούσαν και την επαναλειτουργία του Ελληνικού Σχολείου, «διότι πολλά των παίδων μας χερσώνονται ανωφελώς», όπως έγραφαν, και πρότειναν ως διδάσκαλο τον ευρυμαθή διάκονο τότε και ιεροκήρυκα Πελοποννήσου, αγωνιστή των στρατοπέδων και μετέπειτα Μητροπολίτη Φθιώτιδος Καλλίνικο Καστόρχη.
Με την ευκαιρία αυτή επισημαίνουμε ότι η επίσκεψη του Καποδίστρια στην Τρίπολη το 1828 είναι ενδεικτική για τη στενή σχέση του με την ορθόδοξη χριστιανική θρησκεία και την έγνοια του για την Ορθόδοξη Εκκλησία. Σταθερή και εύγλωττη υπήρξε η θρησκευτικότητα του Κυβερνήτη, θεμελιωμένη στη μητρική επιρροή, αλλά θρεμμένη από την παιδεία του και το ρωσικό περιβάλλον αρκετών χρόνων.
Αυτή η θρησκευτικότητα δεν περιορίστηκε στη σφαίρα της ευλαβικής προσωπικής του ζωής, αλλά επηρέασε σημαντικά την εκκλησιαστική πολιτική του. Βαθιά χριστιανός Ορθόδοξος, αλλά παράλληλα Ευρωπαϊστής συνδύαζε την προσήλωση στο δόγμα και τη λατρεία της Ανατολικής Ορθόδοξης Εκκλησίας, με το ευρωπαϊκό αίτημα της Παιδείας, που είχε ρίζες στο Διαφωτισμό και τον Ορθό Λόγο.
Με αυτή την έννοια είναι αντιληπτή η μεριμνά του για τη μορφωτική προαγωγή του κλήρου και την εξύψωση του ιερού λειτουργήματος του. Πα το σκοπό αυτό συγκρότησε Πενταμελή Εκκλησιαστική Επιτροπή, αποτελούμενη από τους πιο μορφωμένους και έμπειρους Αρχιερείς (μεταξύ των οποίων ο πολύπαθος Μητροπολίτης Τριπόλεως Δανιήλ), για να του υποβάλουν σχετικές εκθέσεις. Με Βάση αυτές προχώρησε στην ίδρυση «Γραμματείας {=Υπουργείου) επί των Εκκλησιαστικών και της Δημοσίας Εκπαιδεύσεως», δείχνοντας ότι θεωρεί τους δυο τομείς στενά συνδεδεμένους. Βασικές επιδιώξεις του Κ. ήσαν η βελτίωση του κλήρου, η εκκλησιαστική ευνομία και η οικονομική εξασφάλιση του κλήρου της Ελλάδας, προϋπόθεση για την απρόσκοπτη άσκηση του ιερού έργου του.
Για τη μορφωτική ανύψωση του κλήρου ο Κυβερνήτης σχεδίασε την ίδρυση «Εκκλησιαστικής Ακαδημίας», αλλά λόγω δυσκολιών και κυρίως έλλειψης χρημάτων το σχέδιο του έμεινε ανεφάρμοστο και περιορίσθηκε στην ίδρυση της «Εκκλησιαστικής Σχολής» στον Πόρο. Συμπληρώνονται διακόσια χρόνια από την Εθνεγερσία. Η Ελλάδα και η Τρίπολη θα τιμήσει τους πρωτεργάτες και τους πρωταγωνιστές, μικρούς και μεγάλους, του μεγαλειώδους εθνικού και απελευθερωτικού Αγώνα.
Ανάμεσα τους περίοπτη θέση κατέχει ασφαλώς ο αδικοχαμένος Κυβερνήτης Ι. Καποδίστριας, γιατί με την ολόψυχη αφοσίωση του στην υπόθεση του Έθνους προσέφερε τη ζωή του «λυτρον αντί πολλών» (Μάρκ. 1,45)!
Η Τρίπολη, που είχε την τύχη να τον υποδεχθεί δυο φορές στα χώματα της και να απολαύσει το αμέριστο ενδιαφέρον του για την οικιστική ανασυγκρότηση της και τη δημιουργία βασικών εκπαιδευτικών θεσμών, που καθόρισαν πολλαπλώς τη μετεπαναστευτικη της εξέλιξη, τον ανακαλεί με αισθήματα ευγνωμοσύνης στη μνήμη της. Οφείλει όμως να εξόφληει το ηθικό χρέος απέναντι του, όπως και για πολλούς άλλους, που ευεργέτησαν την πόλη. επιλέγοντας τον προσφορότερο γι΄ αυτό τρόπο. Σχετικές σκέψεις κα προτάσεις υπάρχουν...
*Ο κ. Θεόδωρος Σαρέλας, είναι κειμενογράφος, κάτοικος Αγίων Θεοδώρων Κορινθίας.
Αφήστε ένα σχόλιο