ΟΙ ΗΡΩΙΔΕΣ ΤΗΣ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΕΠΑΝΑΣΤΑΣΕΩΣ φ.1757
ΙΣΤΟΡΙΚΑ ΘΕΜΑΤΑ
Διανύουμε τον 8ο μήνα των εορταστικών εκδηλώσεων για την επέτειο των 200 ετών, από της ιστορικής Ελληνικής Επαναστάσεως του 1821, εναντίον των Τούρκων κατακτητών.
Στους ιερούς και επικούς αγώνες των Ελλήνων, μπροστά στους οποίους έμεινε άφωνος η ανθρωπότης, συμμετείχαν ενεργώς και επαξίως πολλές υπερήφανες γυναίκες, γνωστές και άγνωστες, οι οποίες εφάνησαν ισάξιες των ηρώων ανδρών, προβάλλουσες μέσα από τις σελίδες της Ελληνικής Επαναστάσεως τις μορφές της Ελληνίδος γυναίκας. Προβάλλουν οι επώνυμες ηρωίδες, που αγωνίσθηκαν σε στεριές και θάλασσες και που εδημιούργησαν θρύλους και παραδόσεις με τον ηρωισμό και τη καρτερία τους.
Προβάλλουν οι μορφές των ηρωίδων του Μεσολογγίου, της Μάνης, της Αρκαδίας και των άλλων περιφερειών της χώρας, που χορεύουν μαζί με τις Σουλιώτισσες τον χορό του Ζαλόγγου και μαζί με τις Ναουσαίες τον χορό της Αραπίτσας. Τα δύο μεγάλα αυτά ολοκαυτώματα, που αναφέρει η ένδοξη ιστορία μας, των 147 γυναικών του Σουλίου, που έπεσαν στο βάραθρο (1803) και των 13 Ναουσαίων νεανίδων που έπεσαν στη γέφυρα της Αραπίτσας (1822), μιμούμενες τις Σουλιώτισσες, μαρτυρούν περίτρανα την αγάπη των Ελληνίδων προς την Πατρίδα και την Ελευθερία.
Προβάλλουν όμως και επώνυμες ηρωίδες, όπως είναι η Μόσχω Λάμπρου Τζαβέλλα και η Χάιδω Σέχου, η Δέσποινα Γεωργάκη Μπότση και η Ελένη Μπότσαρη, η Κωνσταντία Ζαχαριά και η Γκούραινα, η Σάββαινα και η Αναϋπόνυμφη, η Μπουμπουλίνα και η Μαντώ Μαυρογένους, η μάνα του Κολοκοτρώνη, καθώς και η Ζαφειράκη με τη Καρατάσαινα.
Δεν επεβάλλετο σ’αυτές να παραδώσουν στα παιδιά τους τις ασπίδες με το πρόσταγμα «η ταν ή επί τας», το αρχαίο αυτό σύνθημα εξέφραζε την άτεγκτη φιλοπατρία της Σπαρτιάτισσας, που εκάθητο στη πόρτα να ξεπροβοδίσει τους μαχητές υιούς της!
Επί τέσσερεις αιώνες μαύρης και πικρής δουλείας οι Ελληνίδες μάνες είχαν γαλουχήσει τα παιδιά τους μαζί με το μητρικό γάλα τη φιλοπατρία και τη προθυμία της θυσίας για τη λευτεριά!
Η συνδρομή των Ελληνίδων στην εκατόμβη της προσφοράς στο βωμό της Ελευθερίας υπήρξε πράγματι πολυτιμότατη.
Αντέταξαν στη τραχύτητα του πολέμου την ευαισθησία και τη μαχητικότητά τους, στην απεραντωσύνη της μεγάλης καρδιάς τους έβαλαν τις στεναχώριες και τις δοκιμασίες αυτού του μεγάλου, του φοβερού και άνισου απελευθερωτικού πολέμου, εναντίον των Αγαρηνων.
Στο χορό της θυσίας είναι πιασμένη η Ελληνίδα σ’όλες τις επαναστάσεις που αναφέρει η ιστορία, από της αλώσεως (29 Μαΐου 1453) μέχρι της ευλογημένης μεγάλης Επαναστάσεως του Γένους (25 Μαρτίου 1821), με αποκορύφωμα και αποθέωση του γυναικείου ηρωισμού τους αγώνες των Σουλιωτισσών, που αποτέλεσαν το προανάκρουσμα της Ελληνικής Επαναστάσεως. Είναι αυτές που με τους άνδρες τους κράτησαν τα αιματοβαμμένα χώματα του τόπου τους επί χρόνια αμόλυντα από τουρκαλβανική βεβήλωση και από ποδάρι αγαρηνό!
Στο πλήθος των ηρωίδων του Σουλίου ξεχωρίζουν πρώτη η καπετάνισσα Μόσχω Τζαβέλλα, συμμετεχούσα σ’όλους τους πολέμους του Σουλίου και προτιμήσασα να χάσει το παιδί της Φώτο που εκρατείτο όμηρος του Αλή Πασά, σαν χαθεί το Σούλι, αλλά και αυτή η ίδια μαζί μ’αυτό! Η Δέσπω Μπότση, που κλείστηκε στον πύργο του Δημουλά, έθεσε πυρ στην πυριτιδαποθήκη και αυτοκτόνησε! Αλλά και η Λένω Μπότση, αφού επολέμησε ηρωικώς τους Τούρκους, αυτοκτόνησε για να μη πέσει στα χέρια τους, η δε Ελένη Μπότση πνίγηκε στον Αχελώο συμπαρασύροντας και τον Τούρκο διώκτη της. Οι περισσότερες Σουλιώτισσες, μετά την εγκατάλειψη της πατρώας γης ήλθαν στο Μεσολόγγι, όπου έγραψαν νέο μεγαλοπρεπές έπος στην ιστορία μας, μαχόμενες στους προμαχώνες μαζί με τους άνδρες. Στη τραγική έξοδο ντύθηκαν ανδρικά και πολλές εθυσιάστηκαν για να ανοίξουν δρόμο διαφυγής.
Η παράδοση των γυναικείων ηρωισμών συνεχίζεται και στα ορλωφικά (1770), αλλ’έμεινε αθάνατος η περίφημη μάχη των δρεπανηφόρων του Δηρού κατά των 1500 Τούρκων του Ιμπραήμ, που τους αποβίβασε στο λιμάνι του Αλμυρού για αντιπερισπασμό (1826) τους οποίους αποδεκάτισαν. Ο Ιμπραήμ για να αποπλύνει το όνειδος έστειλε και δεύτερη αποστολή, όπου η σύγκρουση έγινε στον Πολυάραβον, με τις γυναίκες στη πρώτη γραμμή. Αναφέρονται μάλιστα τα ονόματα της Κωνσταντίας Ζαχαριά που ήλθεν από τη Σπάρτη ως επί κεφαλής 250 παλληκαριών και της Ελένης Αναϋπόμονης που πάλαιψε και εφόνευσε τον Τούρκο που την κατεδίωκε.
Βαρύς είναι ο φόρος της θυσίας της Ελληνίδος και στη Μακεδονία, όπου αναφέρονται τα ονόματα της Καρατάσαινας και της Ζαφειράκη, οι οποίες συνελήφθησαν και εφονεύθησαν με φρικτά βασανιστήρια.
Η ίδια ανδρειωσύνη των Ελληνίδων γυναικών αναφέρεται και στους αγώνες της λεβεντογέννας Κρήτης και των άλλων νήσων, που εσφαγιάσθησαν (Χίος – Σάμος – Ψαρά). Κάθε τόπος είχε τις επώνυμες και ανώνυμες ηρωίδες του.
Δύο όμως υπέροχες μορφές δεσπόζουν κατ’εξοχήν στο πάνθεο των ηρωίδων της Ελληνικής Επαναστάσεως. Είναι η Μαντώ Μαυρογένους και η Λασκαρίνα Μπουμπουλίνα, που ενσάρκωσαν και οι δύο τον θρύλο του γυναικείου μεγαλείου.
Η Μπουμπουλίνα (1771 – 1825), το γένος Σταυριανού Πινότση, έλαβε μέρος στον Αγώνα με τα τέσσερα πλοία της. Γεννήθηκε στην Ύδρα με πρώτο σύζυγό της τον Δημ. Γιάννουλα, αποβιώσαντα (1797), παντρεύτηκε δε κατόπιν τον πλοίαρχο Δημ. Μπούμπουλη, όστις εφονεύθη σε σύγκρουση με Αλγερινούς πειρατές (1811). Ήταν μυημένη στην Φιλική Εταιρεία, διέθεσε δε τα πάντα στον Αγώνα. Μαζί με τα δύο παιδιά της απέκλεισε το Ναύπλιο, λαβούσα μέρος και τη πολιορκία και την άλωση της Τριπολιτσάς μαζί με τον Κολοκοτρώνη, καθώς και σε πολλές άλλες μάχες στο Μοριά.
Εγκατεστημένη στο Ναύπλιο έδιδε συνεχώς χρήματα υπέρ του απελευθερωτικού Αγώνος μέχρι του θανάτου της.
Η Μπουμπουλίνα απεδείχθη η Αμαζών του Αγώνος σε στεριά και θάλασσα!
Το όνομα της Μαντούς Μαυρογένους (1796 – 1840), έμεινε θρυλικό. Ήταν κόρη του Νικ. Μαυρογένους, ο οποίος είχε διάφορα αξιώματα από τους Τούρκους στη Μολδαβία. Με τη κήρυξη της Επαναστάσεως κατέβηκε με τη κόρη της στη Μύκονο (1821), εξοπλίσασα δε δύο πλοία, εισήλθε στον Αγώνα υπό τις διαταγές του Τομπάζη, λαβούσα μέρος σε πολλές ναυμαχίες, αλλά και σε μάχες στη στεριά (Κάρυστος – Πήλιο – Λειβαδιά κ.ά.), όπου διεκρίθη για την ανδρεία της. Ιδιαιτέρως εξαίρονται οι ενέργειές της για τη δημιουργία στη Δύση φιλελληνικού ρεύματος (Γαλλία – Αγγλία). Τελικώς εγκατεστάθη στο Ναύπλιο, ο δε Καποδίστριας της έδωσε μικρή σύνταξη και τον βαθμό του επίτιμου αντιστρατήγου. Συνδεθείσα με τον Δημ. Υψηλάντη εγκατέλειψε το Ναύπλιο, εγκατασταθείσα, αρχικώς στη Μύκονο και εν συνεχεία στη Πάρο (1840).
Εκεί απεβίωσε ξεχασμένη και πτωχή, ο δε τάφος της σώζεται στην αυλή του ναού της Εκατονταπυλιανής.
Προς όλες τις Ελληνίδες ηρωίδες του μεγάλου Αγώνος της Ελληνικής Ανεξαρτησίας στρέφει το Έθνος ευγνώμονα μνήμην, τιμώντας τη δράση και τις θυσίες τους, οι οποίες απέβησαν πηγή ελευθερίας και ζωής για την φιλτάτη πατρίδα μας και το ευγενές και ένδοξον Ελληνικόν Έθνος.
* Ο κ. Χρίστος Φαραντάτος, είναι Υποστράτηγος ε.α. διαμένων στην Αθήνα.
Οι Ηρωίδες της Ελληνικής Επαναστάσεως του 1821
 |
του Χρίστου Φαραντάτου*
|
Στους ιερούς και επικούς αγώνες των Ελλήνων, μπροστά στους οποίους έμεινε άφωνος η ανθρωπότης, συμμετείχαν ενεργώς και επαξίως πολλές υπερήφανες γυναίκες, γνωστές και άγνωστες, οι οποίες εφάνησαν ισάξιες των ηρώων ανδρών, προβάλλουσες μέσα από τις σελίδες της Ελληνικής Επαναστάσεως τις μορφές της Ελληνίδος γυναίκας. Προβάλλουν οι επώνυμες ηρωίδες, που αγωνίσθηκαν σε στεριές και θάλασσες και που εδημιούργησαν θρύλους και παραδόσεις με τον ηρωισμό και τη καρτερία τους.
Προβάλλουν οι μορφές των ηρωίδων του Μεσολογγίου, της Μάνης, της Αρκαδίας και των άλλων περιφερειών της χώρας, που χορεύουν μαζί με τις Σουλιώτισσες τον χορό του Ζαλόγγου και μαζί με τις Ναουσαίες τον χορό της Αραπίτσας. Τα δύο μεγάλα αυτά ολοκαυτώματα, που αναφέρει η ένδοξη ιστορία μας, των 147 γυναικών του Σουλίου, που έπεσαν στο βάραθρο (1803) και των 13 Ναουσαίων νεανίδων που έπεσαν στη γέφυρα της Αραπίτσας (1822), μιμούμενες τις Σουλιώτισσες, μαρτυρούν περίτρανα την αγάπη των Ελληνίδων προς την Πατρίδα και την Ελευθερία.
Προβάλλουν όμως και επώνυμες ηρωίδες, όπως είναι η Μόσχω Λάμπρου Τζαβέλλα και η Χάιδω Σέχου, η Δέσποινα Γεωργάκη Μπότση και η Ελένη Μπότσαρη, η Κωνσταντία Ζαχαριά και η Γκούραινα, η Σάββαινα και η Αναϋπόνυμφη, η Μπουμπουλίνα και η Μαντώ Μαυρογένους, η μάνα του Κολοκοτρώνη, καθώς και η Ζαφειράκη με τη Καρατάσαινα.
Δεν επεβάλλετο σ’αυτές να παραδώσουν στα παιδιά τους τις ασπίδες με το πρόσταγμα «η ταν ή επί τας», το αρχαίο αυτό σύνθημα εξέφραζε την άτεγκτη φιλοπατρία της Σπαρτιάτισσας, που εκάθητο στη πόρτα να ξεπροβοδίσει τους μαχητές υιούς της!
Επί τέσσερεις αιώνες μαύρης και πικρής δουλείας οι Ελληνίδες μάνες είχαν γαλουχήσει τα παιδιά τους μαζί με το μητρικό γάλα τη φιλοπατρία και τη προθυμία της θυσίας για τη λευτεριά!
Η συνδρομή των Ελληνίδων στην εκατόμβη της προσφοράς στο βωμό της Ελευθερίας υπήρξε πράγματι πολυτιμότατη.
Αντέταξαν στη τραχύτητα του πολέμου την ευαισθησία και τη μαχητικότητά τους, στην απεραντωσύνη της μεγάλης καρδιάς τους έβαλαν τις στεναχώριες και τις δοκιμασίες αυτού του μεγάλου, του φοβερού και άνισου απελευθερωτικού πολέμου, εναντίον των Αγαρηνων.
Στο χορό της θυσίας είναι πιασμένη η Ελληνίδα σ’όλες τις επαναστάσεις που αναφέρει η ιστορία, από της αλώσεως (29 Μαΐου 1453) μέχρι της ευλογημένης μεγάλης Επαναστάσεως του Γένους (25 Μαρτίου 1821), με αποκορύφωμα και αποθέωση του γυναικείου ηρωισμού τους αγώνες των Σουλιωτισσών, που αποτέλεσαν το προανάκρουσμα της Ελληνικής Επαναστάσεως. Είναι αυτές που με τους άνδρες τους κράτησαν τα αιματοβαμμένα χώματα του τόπου τους επί χρόνια αμόλυντα από τουρκαλβανική βεβήλωση και από ποδάρι αγαρηνό!
Στο πλήθος των ηρωίδων του Σουλίου ξεχωρίζουν πρώτη η καπετάνισσα Μόσχω Τζαβέλλα, συμμετεχούσα σ’όλους τους πολέμους του Σουλίου και προτιμήσασα να χάσει το παιδί της Φώτο που εκρατείτο όμηρος του Αλή Πασά, σαν χαθεί το Σούλι, αλλά και αυτή η ίδια μαζί μ’αυτό! Η Δέσπω Μπότση, που κλείστηκε στον πύργο του Δημουλά, έθεσε πυρ στην πυριτιδαποθήκη και αυτοκτόνησε! Αλλά και η Λένω Μπότση, αφού επολέμησε ηρωικώς τους Τούρκους, αυτοκτόνησε για να μη πέσει στα χέρια τους, η δε Ελένη Μπότση πνίγηκε στον Αχελώο συμπαρασύροντας και τον Τούρκο διώκτη της. Οι περισσότερες Σουλιώτισσες, μετά την εγκατάλειψη της πατρώας γης ήλθαν στο Μεσολόγγι, όπου έγραψαν νέο μεγαλοπρεπές έπος στην ιστορία μας, μαχόμενες στους προμαχώνες μαζί με τους άνδρες. Στη τραγική έξοδο ντύθηκαν ανδρικά και πολλές εθυσιάστηκαν για να ανοίξουν δρόμο διαφυγής.
Η παράδοση των γυναικείων ηρωισμών συνεχίζεται και στα ορλωφικά (1770), αλλ’έμεινε αθάνατος η περίφημη μάχη των δρεπανηφόρων του Δηρού κατά των 1500 Τούρκων του Ιμπραήμ, που τους αποβίβασε στο λιμάνι του Αλμυρού για αντιπερισπασμό (1826) τους οποίους αποδεκάτισαν. Ο Ιμπραήμ για να αποπλύνει το όνειδος έστειλε και δεύτερη αποστολή, όπου η σύγκρουση έγινε στον Πολυάραβον, με τις γυναίκες στη πρώτη γραμμή. Αναφέρονται μάλιστα τα ονόματα της Κωνσταντίας Ζαχαριά που ήλθεν από τη Σπάρτη ως επί κεφαλής 250 παλληκαριών και της Ελένης Αναϋπόμονης που πάλαιψε και εφόνευσε τον Τούρκο που την κατεδίωκε.
Βαρύς είναι ο φόρος της θυσίας της Ελληνίδος και στη Μακεδονία, όπου αναφέρονται τα ονόματα της Καρατάσαινας και της Ζαφειράκη, οι οποίες συνελήφθησαν και εφονεύθησαν με φρικτά βασανιστήρια.
Η ίδια ανδρειωσύνη των Ελληνίδων γυναικών αναφέρεται και στους αγώνες της λεβεντογέννας Κρήτης και των άλλων νήσων, που εσφαγιάσθησαν (Χίος – Σάμος – Ψαρά). Κάθε τόπος είχε τις επώνυμες και ανώνυμες ηρωίδες του.
Δύο όμως υπέροχες μορφές δεσπόζουν κατ’εξοχήν στο πάνθεο των ηρωίδων της Ελληνικής Επαναστάσεως. Είναι η Μαντώ Μαυρογένους και η Λασκαρίνα Μπουμπουλίνα, που ενσάρκωσαν και οι δύο τον θρύλο του γυναικείου μεγαλείου.
Η Μπουμπουλίνα (1771 – 1825), το γένος Σταυριανού Πινότση, έλαβε μέρος στον Αγώνα με τα τέσσερα πλοία της. Γεννήθηκε στην Ύδρα με πρώτο σύζυγό της τον Δημ. Γιάννουλα, αποβιώσαντα (1797), παντρεύτηκε δε κατόπιν τον πλοίαρχο Δημ. Μπούμπουλη, όστις εφονεύθη σε σύγκρουση με Αλγερινούς πειρατές (1811). Ήταν μυημένη στην Φιλική Εταιρεία, διέθεσε δε τα πάντα στον Αγώνα. Μαζί με τα δύο παιδιά της απέκλεισε το Ναύπλιο, λαβούσα μέρος και τη πολιορκία και την άλωση της Τριπολιτσάς μαζί με τον Κολοκοτρώνη, καθώς και σε πολλές άλλες μάχες στο Μοριά.
Εγκατεστημένη στο Ναύπλιο έδιδε συνεχώς χρήματα υπέρ του απελευθερωτικού Αγώνος μέχρι του θανάτου της.
Η Μπουμπουλίνα απεδείχθη η Αμαζών του Αγώνος σε στεριά και θάλασσα!
Το όνομα της Μαντούς Μαυρογένους (1796 – 1840), έμεινε θρυλικό. Ήταν κόρη του Νικ. Μαυρογένους, ο οποίος είχε διάφορα αξιώματα από τους Τούρκους στη Μολδαβία. Με τη κήρυξη της Επαναστάσεως κατέβηκε με τη κόρη της στη Μύκονο (1821), εξοπλίσασα δε δύο πλοία, εισήλθε στον Αγώνα υπό τις διαταγές του Τομπάζη, λαβούσα μέρος σε πολλές ναυμαχίες, αλλά και σε μάχες στη στεριά (Κάρυστος – Πήλιο – Λειβαδιά κ.ά.), όπου διεκρίθη για την ανδρεία της. Ιδιαιτέρως εξαίρονται οι ενέργειές της για τη δημιουργία στη Δύση φιλελληνικού ρεύματος (Γαλλία – Αγγλία). Τελικώς εγκατεστάθη στο Ναύπλιο, ο δε Καποδίστριας της έδωσε μικρή σύνταξη και τον βαθμό του επίτιμου αντιστρατήγου. Συνδεθείσα με τον Δημ. Υψηλάντη εγκατέλειψε το Ναύπλιο, εγκατασταθείσα, αρχικώς στη Μύκονο και εν συνεχεία στη Πάρο (1840).
Εκεί απεβίωσε ξεχασμένη και πτωχή, ο δε τάφος της σώζεται στην αυλή του ναού της Εκατονταπυλιανής.
Προς όλες τις Ελληνίδες ηρωίδες του μεγάλου Αγώνος της Ελληνικής Ανεξαρτησίας στρέφει το Έθνος ευγνώμονα μνήμην, τιμώντας τη δράση και τις θυσίες τους, οι οποίες απέβησαν πηγή ελευθερίας και ζωής για την φιλτάτη πατρίδα μας και το ευγενές και ένδοξον Ελληνικόν Έθνος.
* Ο κ. Χρίστος Φαραντάτος, είναι Υποστράτηγος ε.α. διαμένων στην Αθήνα.
Αφήστε ένα σχόλιο