Η μαγεία της ετυμολογίας Φ.1774

Η ΜΑΓΕΙΑ ΤΗΣ ΕΤΥΜΟΛΟΓΙΑΣ

«Ετυμολογικές προσεγγίσεις»

Λέξεις της επικαιρότητας - 76

Γράφει ο Χρήστος Βλαχογιάννης 

Καθηγητής Μουσικής

Πρώτη δημοσίευση σήμερα για το 2022 και μου ήρθε η ιδέα για ένα εντυπωσιακό ξεκίνημα. Για να είμαι ειλικρινής, την ιδέα μού την έδωσε το σύνθημα, που δονεί την δυστοπική μας κοινωνία, και που αποτελεί ύμνο στον υπερτέλειο άνθρωπο που διαχειρίζεται με απόλυτη μαεστρία την ζωή μας (ζηλεύω τα …πτυχία του), μαζί με την χορεία των αρίστων του!!

«Γαμιέσαι»!!!

Εντυπωσιακό όντως ρήμα, ευρέως χρησιμοποιούμενο σε ένα σωρό περιπτώσεις. Το ρήμα γαμέω-ώ !! Μοναδικό αφιέρωμα, λοιπόν, σήμερα στο εν λόγω ρήμα και στις άπειρες και ενίοτε μη αναμενόμενες χρήσεις του.

Στην νεκρώσιμη τελετή ακούγεται η φράση «χους ην και εις χουν απελεύσει» , δηλώνοντας πως ο άνθρωπος από το χώμα ξεκινάει και σ’ αυτό καταλήγει. Οι πάνσοφοι (όντως) πρόγονοί μας δήλωναν το χώμα δια του γαία>γη . Παραθέτω συνοπτικώς όσα είχα γράψει στο φ.1748. Ο Όμηρος ονομάζει την γη , αία, που όμως είναι η μα-ία>μά-τερ>μή-τηρ , η καλή μας μαμμά ή μαμά . Ο συγγραφέας, Ηλίας Τσατσόμοιρος, υποστηρίζει πως η ρίζα όλων είναι το μόριο ΜΑ -, που περιγράφει το θαύμα της δημιουργίας. Η μα , λοιπόν, έγινε μαία αλλά και γαία , με το γ να προτάσσεται χάριν ευφωνίας και μόνον, γιατί δεν υπάρχει ηχομιμητική ρίζα που να αρχίζει από γ . Ουδείς φυσικός ή ανθρώπινος ήχος παράγει το γ . Αία , γαία , γα , γη , δα , δη , ζα , για , γεω -, γαιο - σημαίνουν την μάνα γη, που γεννά και μας τρέφει, την μαία των πάντων.

Αυτή είναι και η ρίζα του σημερινού μας ρήματος, που σημαίνει λαμβάνω γυναίκα, νυμφεύομαι (επί ανδρός), υπανδρεύομαι (επί γυναικός), επιτελώ σαρκική μίξη ( γαμήσι , στην καθομιλουμένη).

Γάμος είναι η πράξη, γαμερός > γαμβρός ή γαμπρός είναι αυτός που νυμφεύεται (με το β να παρεμβάλλεται μεταξύ μ και ρ, όπως μεσημερία > μεσημβρία ), γαμέτης είναι το αναπαραγωγικό ή γεννητικό κύτταρο αλλά και ο σύζυγος, ενώ γαμετή είναι η νυμφευμένη, η έγγαμος γυναίκα. Γαμιάς , στην καθομιλουμένη, είναι το αρσενικό που πραγματοποιεί την σαρκική πράξη.

Γόνος είναι το αποτέλεσμα του γάμου, το τέκνο, κάθε παραγωγή αλλά και το πέος.

Γονεύς είναι αυτός που παράγει, που δημιουργεί γόνους-τέκνα.

Η γυνή/γυνα-ικός (με δεύτερο συνθετικό το ρήμα ίκω =φθάνω, έρχομαι) είναι αυτή που θα φέρει γόνο , η θηλυκή σύζυγος, η σύντροφος.

Γάλα/γάλακτος ( γανά > γυνή + άγω ) είναι αυτό που φέρει το θηλυκό, η γυνή .

Το γένος ( γανά>γυνή>γόνος ) είναι η καταγωγή, η γενεά, η οικογένεια, ο απόγονος, το τέκνο, το είδος, η τάξη.

Το ρήμα γεννάω έχει ως δεύτερο συνθετικό το ρήμα άνω =περαίνω ( γανα+άνω>γενάνω>γεννάω ) και σημαίνει την ολοκλήρωση της διαδικασίας, με την δημιουργία γόνου .

Γενήσιος>γνήσιος είναι αυτός που όντως έχει γεννηθεί.

Ακόμα και το γράμμα γάμμα ή γέμμα ( γαμ-έω>γάμ-μα , γέν-ος>γέν-μα> γέμμα ) είναι δηλωτικό του γαμείν και γεννάν .

Στις ξένες γλώσσες τώρα. Εκ του γένος , στα λατινικά έχουμε gens-genus , εκ του οποίου στην γαλλική και την αγγλική έγινε gens (=οι άνθρωποι), στην ιταλική και την ισπανική gente (ο κόσμος) και στην γερμανική gentry (οι αστοί). Εκ της ίδιας λατινικής ρίζας έχουμε το genius (δαίμων), ίδιας ακριβώς γραφής και στην αγγλική, με σημασία όμως τον ευφυή, ίδιας σημασίας και στην γαλλική, génie , την ιταλική και την ισπανική genio και την γερμανική Genie . Αντιδάνειο το τζίνι .

Το επίμαχο συνθηματικό ρήμα δηλώνει, όπως αντιλαμβάνεστε, την συναίνεση και την επιθυμία μας η σαρκική πράξη να γίνει πάνω μας. Γαμώ, γαμιέμαι… !!!

* Ο κ. Βλαχογιάννης Χρήστος είναι Καθηγητής Μουσικής στο 1ο Γυμνάσιο Μεσολογγίου και Δ/ντης Χορωδίας