Η προσφορά της Αρκαδίας στην Επανάσταση του 1821 Φ.1781

Η προσφορά της Αρκαδίας στην Επανάσταση του 1821 

Οι αδελφοί Σπηλιωτόπουλος από την Δημητσάνα και οι μπαρουτόμυλοι

  

Γράφει – Επιμελείται ο Θεόδωρος Σαρέλας

Μεγάλη η προσφορά της Δημητσάνας στον αγώνα του 1821. Αναφερθήκαμε ήδη στους δύο μεγάλους ιεράρχες Γρηγόριο Ε’ και Π. Πατρών Γερμανό, Δημηστανίτες, καθώς και στον Καλλίνικο Καστόρχη και τον Δανιήλ Τριπολιτσάς από τη Δημητσάνα.

Αλλά δεν ήταν μόνο αυτοί. Μεγάλη ήταν και η προσφορά της περίφημης Σχολής της Δημητσάνας, την οποία ίδρυσαν το 1764 οι Δημητσανίτες ιερομόναχοι Γεράσιμος Γούνας και Ασημάκης Λεονάρδος.

Όπως είναι γνωστά από τη Σχολή αυτή αποφοίτησαν σπουδαίοι λόγιοι και ιεράρχες, οι οποίοι δίδαξαν τα σκλαβωμένα ελληνόπουλα και έγιναν πρωτεργάτες της ελευθερίας του Γένους μας. Όπως γράφει ο Δημητσανίτης Μιχ.Οικονόμου, γραμμα¬ τέας του Θ.Κολοκοτρώνη, «η λατρεία των χριστιανών εξησκείτο ελευθέρως... Επροστατεύετο δε και ελευθέρως ενηργείτο και η εκπαίδευσις...». Δεν ήταν μόνο τα λόγια και οι κληρικοί Δημητσανίτες που πρόσφεραν στην Επανάσταση του 1821. Σημαντική ήταν η προσφορά των Δημητσανιτών αδελφών Νικολάου και Σπύρου Σπηλιωτόπουλου. Το δύο αδέλφια πριν από την Επανάσταση εμπορεύονταν στην Ύδρα, όπου το 1818 κατηχήθηκαν στην Φιλική Εταιρεία από τον Αναγνωσταρά. «...ζηλωταί της ελευθερίας ένθερμοι, γράφειο Μιχ. Οικονόμου, εκ πατριωτισμού, πίστεως και προνοίας, συνέλαβαν την ιδέαν να μεταβάλωσι την περιουσίαν των άπασαν εις νίτρον και θείον ως επί το πλείστον, μετρίως δε και μολύβδου και χάρτου. Μετά από δύο χρόνια εγκατέλειψαν την Ύδρα και πήγαν στην Δημητσάνα, όπου κατασκεύασαν πρώτα έναν υδροπυριτιδό-μυλον και «έπειτα και δεύτερον. Κατασκεύαζαν πυρίτιδα «δήθεν χάριν εμπορίου δια τας νήσους και επί τη προφάσει της επιχει¬ ρήσεως ταύτης μετέφεραν έκ διαλειμμάτων και εταμίευον εκεί το ρηθέν υλικόν...». Στη Δημητσάνα υπήρχαν ανέκαθεν πολλοί ειδικευόμενοι τεχνίτες στην κατασκευή πυρίτιδας, την οποία εξήγαν σε διάφορα νησιά κυρίως (Υδρα, Ζάκυνθο).

Η προσπάθεια αυτή παραλίγο να ναυαγήσει, διότι κάποιος Κώνστας Ντσανής «κατατρεχόμενος από τους προεστώτας ως αντιπολιτευόμενος εις τα δημόσια, μη γνωρίζων μεν τίποτε των της Φιλικής Εταιρείας, εκδίκησιν δε πνέων κατά των προεστώτων...» κατάγγειλε ότι στη Δημητσάνα κατασκεύαζαν μπαρούτι για να βοηθήσουν τον Αλή Πασά. Οι Τούρκοι διέταξαν τον ΜπουμπασΙρη (ανακριτή) να διενεργήσει αυτοψία και κατέλυσε το σπίτι των Σττηλιωτόπουλων: στο κατώι των οποίων ήταν αποθηκευμένη μεγάλη ποσότητα νίτρου.

Οι Σπηλιωτόπουλοι φιλοξένησαν τους Τούρκους, τους ετοίμασαν πολυτελή δείπνο, προσκάλεσαν και γελωτοποιό για να ευθυμήσουν και κατά την διάρκεια της διασκέδα¬ σης, τη νύχτα, έβγαλαν τους σάκους του νίτρου από το κατώι και το πρωί οι Τούρκοι διενεργώντας αυτοψία δεν βρήκαν τίποτα, ούτε και στους μύλους. Ο ανακριτής, αφού έλαβε τα σχετικά δώρα για τη σύζυγο του και μερικό χρυσά νομίσματα για τον ίδιο, αναχώρησε ευχαριστημένος κάνοντας και ευνοϊκή έκθεση. Οι μύλοι και το υλικό σώθηκαν και όταν άρχισε η επανάσταση, υπήρχαν αρκετά πολεμο¬ φόδια για τον Αγώνα. Εκτός από τους αδελφούς Σπηλιωτόπουλοι και άλλοι Δημητσανίτες νέοι και γέροι, πολλές φορές αμισθί, βοηθούσαν στην παραγωγή πολεμοφοδίων Για τις ανάγκες χρησιμοποιήθηκαν και βιβλία της βιβλιοθήκης.

Ο Νικόλαος Σπηλιωτόπουλος βοήθησε και τον Αντώνη Οικονόμου να επαναστατήσει στην Ύδρα.

Πήρε μέρος στην πολιορκία της Τριπολιτσάς και στην Αργολιδοκορινθία με τον Πλαπούτα. Πέθανε τον Ιούλιο του 1828 στο Ναύπλιο. Ο Σπύρος χρημάτισε και υπασπιστής του Θ. Κολοκοτρώνη, έλαβε μέρος σε διάφορες μάχες και ως πληρεξούσιος στη Συνέλευση της Επιδαύρου. Πέθανε το 1841 στο Ναύπλιο.

*Ο κ. Θεόδωρος Σαρέλας, είναι κειμενογράφος