Ποιός αργοπνίγει την Ελλάδα; Φ.1788
ΕΠΙΚΑΙΡΑ ΘΕΜΑΤΑ
Γράφει ο Κώστας Τζαναβάρας *
ΣΤΑΔΙΟΔΡΟΜΕΙ, στη σημερινή Ελλάδα, ένας ιδιότυπος πολιτικός διχασμός. Η ιδιοτυπία του, έγκειται ακριβώς στο ότι δεν είναι διχασμός μεταξύ πολιτικών κομμάτων. Όσο έντονα κι αν ερίζουν μεταξύ τους, η κύρια αντίθεση είναι προς ένα σημαντικό κομμάτι του λαού που δεν εκφράζεται κοινοβουλευτικά.
Αυτή η κύρια αντίθεση, εκφράσθηκε έντονα στην πανδημία κορωνοϊού. Θα προσπαθήσω να την αναδείξω παραδειγματικά, εμβαθύνοντας σε ένα ζήτημα που είχε θέσει ο παγκοσμίως επιφανέστερος Έλληνας ειδικός, ο Καθηγητής Πολιτικής Υγείας του Πανεπιστημίου του Στάνφορντ Δρ. Ιωάννης Ιωαννίδης.
Είχε δηλώσει, λοιπόν, ήδη από τον Νοέμβριο του 2020 τα εξής:
«Το λοκντάουν είναι καταστροφή. Είναι σαν ένας στρατηγός, βλέποντας ένα σμήνος από ακρίδες να καταφθάνει στην πόλη, να διατάζει το πυροβολικό του να βομβαρδίσει την πόλη.
Θριαμβολογεί ότι διώξαμε τις ακρίδες, αλλά καταστράφηκε και η πόλη.» ΑΥΤΗ Η ΘΕΣΗ ΙΩΑΝΝΙΔΗ, πολύ απλά, για άλλους είναι αυτονόητη και για άλλους ακατανόητη. Τουτέστιν: Οι μεν υποστηρίζουν ότι οι παράπλευρες συνέπειες των μέτρων εγκλεισμού είναι ανυπολόγιστες. Οι δε απορούν για ποιόν βομβαρδισμό και ποιά πόλη γίνεται λόγος, την ώρα που σώζονται ζωές από πανδημία λοίμωξης.
Αν θέλει κάποιος να τεκμηριώσει, προφανώς, χρειάζεται να βάλει ένα φρένο στην αντιπαράθεση, και -ψύχραιμος πιάνα στοιχειοθετήσει απαντήσεις σε εύλογα ερωτήματα.
Αυτό το φρένο, λοιπόν, δεν μπαίνει ποτέ, συνεχίζονται οι λογομαχίες αντί διαλόγου. Χωρίς καν να έχει διευκρινισθεί η διαφωνία. Και αργοπνίγονται οι ως άνω «μεν», η ψυχή της σημερινής Ελλάδας. Περί αυτού ακριβώς πρόκειται.
Δεν θα μείνω, όμως, σε γενικολογίες και αφορισμούς.
ΕΠΙ ΤΗΣ ΟΥΣΙΑΣ, ήτοι: ως προς τις παράπλευρες συνέπειες, χρειάζεται να αποφύγουμε τις βιασύνες. Δεν θα βάλουμε πρώτα αριθμούς -θα βάλουμε πρώτα ερωτήματα. Από αυτά τα ερωτήματα, θα προκύψουν τα προς προσδιορισμό μεγέθη.
Πρώτα μεγέθη, μετά ποσότητες.
Από τη μία, φυσικά, η Επιστήμη θα πρέπει να δώσει κάποιες πιό συγκεκριμένες εκτιμήσεις για το τί θα γινόταν χωρίς λοκντάουν. Δεν φθάνουν οι προφορικές απαντήσεις στα τηλεοπτικά παράθυρα. Και έχει καταγραφεί, πλέον, η κατάληξη του σουηδικού «πειράματος».
Από την άλλη, όμως, τίθενται ερωτήματα πιό ανεξερεύνητα.
ΑΝ ΘΕΛΟΥΜΕ ΝΑ ΕΊΜΑΣΤΕ ΣΟΒΑΡΟΊ, το κύριο ανεξερεύνητο ερώτημα είναι ένα: ποιές οι συνέπειες των μέτρων εγκλεισμού για τη νέα γενιά;
Ποιές οι επιπτώσεις στον ψυχισμό τους, στο ανοσοποιητικό τους, στην ανάπτυξή τους, στην κοινωνικότητά τους; Δεν έχει τέλος ο κατάλογος των ΠΙΘΑΝΩΝ επιπτώσεων. Προς εξέταση -εννοείται.
Η Επιστήμη που έχει τηλεοπτικό χρόνο στη διάθεσή της, λοιπόν, δεν φαίνεται να βιάζεται. Εν καιρώ, θα υπάρξουν μελέτες. Τώρα δεν έχουμε data...
Η Επιστήμη που δ-ε-ν έχει τηλεοπτικό χρόνο στη διάθεσή της, δεν φαίνεται να έχει βρει τρόπο. Ποιός θα πεισθεί με εκτιμήσεις a priori, όταν η δημοφιλία είναι με το a posteriori;
Πώς να εξηγήσει κανείς ότι η Σουηδία δεν έπαιξε ζάρια; ότι βασίσθηκε σε προσεκτικούς συλλογισμούς.
ΑΝ ΘΕΛΟΥΜΕ ΝΑ ΕΊΜΑΣΤΕ ΑΠΟΣΤΟΜΩΤΙΚΟΙ, δεν φθάνει να συμπληρώσουμε τον ατέλειωτο κατάλογο ΠΙΘΑΝΩΝ επιπτώσεων του λοκντάουν. Ακόμη και αν υπάρξουν εκ των υστέρων αποστομωτικές μελέτες, δεν φθάνουν. Ο προπαγανδιστικός μηχανισμός θα «κάψει» με άνεση το οποιοδήποτε συνταρακτικό. Θα το κρύψει πίσω από κάτι καθηλωτικό -κάποιο φόνο π.χ.
Αποστομωτικό, αντιθέτως, είναι να υποδείξουμε χειροπιαστά επιχειρήματα εδώ και τώρα. Επιχειρήματα όχι επί των απαντήσεων αλλά επί των ερωτήσεων. Αποστομωτικό είναι όχι να δώσουμε άλλες απαντήσεις, αλλά να εξορύξουμε την ψυχρή αλήθεια: δεν είναι κατανοητές οι ερωτήσεις.
Ο ΑΡΓΟΣ ΠΝΙΓΜΟΣ, αναδεικνύεται και πάλι από τον Δρα Ι.Ιωαννίδη. Ένα χρόνο μετά την ως άνω δήλωσή του, του έστειλα email με θέμα: «Οι ακρίδες ξανάρχονται». Φθινόπωρο του ‘21 πιά, φαινόταν το επερχόμενο νέο κύμα.
Η απάντησή του, έχει πολλαπλή σημασία, αλλά και δύο διαφορετικές αναγνώσεις: «Τι να πω; Ελπίζω οι ακρίδες να μας λυπηθούν γιατί εμείς δεν δείχνουμε οίκτο για τους εαυτούς μας.» Κατέληγε χαρακτηριστικά:
«Υπάρχουν τόσα πολλά που θα μπορούσαν να είχαν γίνει καλύτερα».
Διμηνιό 18 Απριλίου 2022
Αυτή η κύρια αντίθεση, εκφράσθηκε έντονα στην πανδημία κορωνοϊού. Θα προσπαθήσω να την αναδείξω παραδειγματικά, εμβαθύνοντας σε ένα ζήτημα που είχε θέσει ο παγκοσμίως επιφανέστερος Έλληνας ειδικός, ο Καθηγητής Πολιτικής Υγείας του Πανεπιστημίου του Στάνφορντ Δρ. Ιωάννης Ιωαννίδης.
Είχε δηλώσει, λοιπόν, ήδη από τον Νοέμβριο του 2020 τα εξής:
«Το λοκντάουν είναι καταστροφή. Είναι σαν ένας στρατηγός, βλέποντας ένα σμήνος από ακρίδες να καταφθάνει στην πόλη, να διατάζει το πυροβολικό του να βομβαρδίσει την πόλη.
Θριαμβολογεί ότι διώξαμε τις ακρίδες, αλλά καταστράφηκε και η πόλη.» ΑΥΤΗ Η ΘΕΣΗ ΙΩΑΝΝΙΔΗ, πολύ απλά, για άλλους είναι αυτονόητη και για άλλους ακατανόητη. Τουτέστιν: Οι μεν υποστηρίζουν ότι οι παράπλευρες συνέπειες των μέτρων εγκλεισμού είναι ανυπολόγιστες. Οι δε απορούν για ποιόν βομβαρδισμό και ποιά πόλη γίνεται λόγος, την ώρα που σώζονται ζωές από πανδημία λοίμωξης.
Αν θέλει κάποιος να τεκμηριώσει, προφανώς, χρειάζεται να βάλει ένα φρένο στην αντιπαράθεση, και -ψύχραιμος πιάνα στοιχειοθετήσει απαντήσεις σε εύλογα ερωτήματα.
Αυτό το φρένο, λοιπόν, δεν μπαίνει ποτέ, συνεχίζονται οι λογομαχίες αντί διαλόγου. Χωρίς καν να έχει διευκρινισθεί η διαφωνία. Και αργοπνίγονται οι ως άνω «μεν», η ψυχή της σημερινής Ελλάδας. Περί αυτού ακριβώς πρόκειται.
Δεν θα μείνω, όμως, σε γενικολογίες και αφορισμούς.
ΕΠΙ ΤΗΣ ΟΥΣΙΑΣ, ήτοι: ως προς τις παράπλευρες συνέπειες, χρειάζεται να αποφύγουμε τις βιασύνες. Δεν θα βάλουμε πρώτα αριθμούς -θα βάλουμε πρώτα ερωτήματα. Από αυτά τα ερωτήματα, θα προκύψουν τα προς προσδιορισμό μεγέθη.
Πρώτα μεγέθη, μετά ποσότητες.
Από τη μία, φυσικά, η Επιστήμη θα πρέπει να δώσει κάποιες πιό συγκεκριμένες εκτιμήσεις για το τί θα γινόταν χωρίς λοκντάουν. Δεν φθάνουν οι προφορικές απαντήσεις στα τηλεοπτικά παράθυρα. Και έχει καταγραφεί, πλέον, η κατάληξη του σουηδικού «πειράματος».
Από την άλλη, όμως, τίθενται ερωτήματα πιό ανεξερεύνητα.
ΑΝ ΘΕΛΟΥΜΕ ΝΑ ΕΊΜΑΣΤΕ ΣΟΒΑΡΟΊ, το κύριο ανεξερεύνητο ερώτημα είναι ένα: ποιές οι συνέπειες των μέτρων εγκλεισμού για τη νέα γενιά;
Ποιές οι επιπτώσεις στον ψυχισμό τους, στο ανοσοποιητικό τους, στην ανάπτυξή τους, στην κοινωνικότητά τους; Δεν έχει τέλος ο κατάλογος των ΠΙΘΑΝΩΝ επιπτώσεων. Προς εξέταση -εννοείται.
Η Επιστήμη που έχει τηλεοπτικό χρόνο στη διάθεσή της, λοιπόν, δεν φαίνεται να βιάζεται. Εν καιρώ, θα υπάρξουν μελέτες. Τώρα δεν έχουμε data...
Η Επιστήμη που δ-ε-ν έχει τηλεοπτικό χρόνο στη διάθεσή της, δεν φαίνεται να έχει βρει τρόπο. Ποιός θα πεισθεί με εκτιμήσεις a priori, όταν η δημοφιλία είναι με το a posteriori;
Πώς να εξηγήσει κανείς ότι η Σουηδία δεν έπαιξε ζάρια; ότι βασίσθηκε σε προσεκτικούς συλλογισμούς.
ΑΝ ΘΕΛΟΥΜΕ ΝΑ ΕΊΜΑΣΤΕ ΑΠΟΣΤΟΜΩΤΙΚΟΙ, δεν φθάνει να συμπληρώσουμε τον ατέλειωτο κατάλογο ΠΙΘΑΝΩΝ επιπτώσεων του λοκντάουν. Ακόμη και αν υπάρξουν εκ των υστέρων αποστομωτικές μελέτες, δεν φθάνουν. Ο προπαγανδιστικός μηχανισμός θα «κάψει» με άνεση το οποιοδήποτε συνταρακτικό. Θα το κρύψει πίσω από κάτι καθηλωτικό -κάποιο φόνο π.χ.
Αποστομωτικό, αντιθέτως, είναι να υποδείξουμε χειροπιαστά επιχειρήματα εδώ και τώρα. Επιχειρήματα όχι επί των απαντήσεων αλλά επί των ερωτήσεων. Αποστομωτικό είναι όχι να δώσουμε άλλες απαντήσεις, αλλά να εξορύξουμε την ψυχρή αλήθεια: δεν είναι κατανοητές οι ερωτήσεις.
Ο ΑΡΓΟΣ ΠΝΙΓΜΟΣ, αναδεικνύεται και πάλι από τον Δρα Ι.Ιωαννίδη. Ένα χρόνο μετά την ως άνω δήλωσή του, του έστειλα email με θέμα: «Οι ακρίδες ξανάρχονται». Φθινόπωρο του ‘21 πιά, φαινόταν το επερχόμενο νέο κύμα.
Η απάντησή του, έχει πολλαπλή σημασία, αλλά και δύο διαφορετικές αναγνώσεις: «Τι να πω; Ελπίζω οι ακρίδες να μας λυπηθούν γιατί εμείς δεν δείχνουμε οίκτο για τους εαυτούς μας.» Κατέληγε χαρακτηριστικά:
«Υπάρχουν τόσα πολλά που θα μπορούσαν να είχαν γίνει καλύτερα».
Διμηνιό 18 Απριλίου 2022
Κώστας Τζαναβάρας
σύμβουλος μηχανικός συγγραφέας
Αφήστε ένα σχόλιο