Η μαγεία της ετυμολογίας Φ.1791
Η ΜΑΓΕΙΑ ΤΗΣ ΕΤΥΜΟΛΟΓΙΑΣ
|
«Ετυμολογικές προσεγγίσεις»
Λέξεις της επικαιρότητας - 93
Γράφει ο Χρήστος Βλαχογιάννης
Καθηγητής Μουσικής
Πιστός στην υπόσχεσή μου, συνεχίζω και σήμερα την παράθεση …μυρωδάτων λέξεων, σε πείσμα της μαυρίλας που μας περιτριγυρίζει σε κάθε επίπεδο.
Σειρά έχει ένας από τους ωραιότερους μήνες του χρόνου, ο Μάϊος , με ετυμολογία του -τι άλλο;- από την Μητέρα Γη , την ΜαΜη>ΓαΓη> ΔαΔη>ΖαΖη , το μαγικό αυτό μόριο-συλλαβή, που είναι υπεύθυνο για την ίδια την ζωή. Ήδη σε παλαιότερα άρθρα έχει γίνει επαρκής αναφορά στην ετυμολογία της ΜΑ , ως τροφού, χωρίς την ύπαρξη της οποίας δεν θα υπήρχε η ζωή. Της ΜΑ -νας ΓΗ -ς, που μας γεννά και μας τρέφει, την ΜΑ -ία των πάντων. ΜΑ ία έλεγαν και την μητέρα του Ερμή, λέξη η οποία σημαίνει σεβαστή γυναίκα. Σκεφθείτε επίσης πόσο σημαντική είναι η συμβολή της μαίας , στην διαδικασία του τοκετού τής ετοιμόγεννης μητέρας. Πάμε τώρα στην ετυμολογία τού εν λόγω μηνός. Μάϊος , εκ της ΜΑ + ΙΟΣ (του ρήματος είμι =έρχομαι), λόγω του ότι κατ’ αυτόν τον μήνα έρχονται, παράγονται οι πρώτες τροφές εκ της γης. Όποια λέξη κι αν αναζητήσετε, που να έχει σχέση με την διαδικασία της αναπαραγωγής και επομένως της ζωής, σίγουρα θα έχει μέσα της την ΜΑ . Ας ρίξουμε μια ματιά και στις ξένες γλώσσες, να δούμε πώς αυτές εκφράζουν τον μήνα. Οι Λατίνοι πήραν ακριβώς τα συνθετικά της ελληνικής και τον είπαν maius ( mensis =ο μήνας), οι Γάλλοι mai , οι Ιταλοί maggio , οι Ισπανοί mayo , οι Άγγλοι may και οι Γερμανοί Mai .
Από τα πιο λεπτά και ευωδιαστά αρώματα αναδίδουν τα άνθη του αιγοκλήματος ή αγιόκλημα , όπως λανθασμένα γράφεται και προφέρεται στην καθομιλουμένη. Και τούτο γιατί τα συνθετικά της λέξεως δεν έχουν σχέση με …άγιο αλλά με αίγα (=κατσίκα). Άρα αίγα+κλήμα κι όχι άγιος+κλήμα . Η αιξ-αιγός παράγεται εκ της αϊκής (=ορμητική κίνηση, εκ του επιτατικού α + ίκω , του ρήματος είμι ), που μας έδωσε το ρήμα αΐσσω (=εμπίπτω ορμητικώς αλλά και αστράπτω, επί βροντής). Άρα η αιξ ονομάστηκε έτσι γιατί εμπίπτει ορμητικώς επί της τροφής στα φυλλώματα των δέντρων και κυρίως των καρποφόρων. Το κλήμα ετυμολογείται εκ του ρήματος κλάω (=κλαδεύω, θραύω, αποκόπτω, τσακίζω), με α>η . Άρα, το αιγόκλημα είναι το φυτό, επί οποίου εμπίπτει, ορμάει η κατσίκα για να εξασφαλίσει την τροφή της, σπάζοντας, αποκόπτοντας τα κλαδιά του.
Ένα άλλο, εξ ίσου ευωδιαστό άνθος, είναι αυτό του γιασεμιού . Η λέξη είναι μεταφορά στην καθομιλουμένη του ίασμου και ετυμολογείται εκ του ρήματος ιάομαι (=θεραπεύω, γιατρεύω). Το ιάομαι προέρχεται εκ της κραυγής ια ή για (=ρίζα ι- , του ρήματος είμι + α , προς ένταση της φωνής), που αποτελεί επιφώνημα-προτροπή προς μαχομένους, ια-χή . Ιήϊος απεκαλείτο ο Απόλλων αλλά και κάθε θεός της ιατρικής. Δεν γνωρίζουμε με ποιο τρόπο εγένετο η ίασις μέσω της φωνής-ιαχής αλλά υποψιαζόμαστε πως ήταν μια μορφή αυτοθεραπείας, πιθανόν με αυθυποβολή, επιπλέον των χρησιμοποιούμενων βοτάνων ή άλλων φαρμάκων. Είναι σίγουρο όμως πως τα άνθη τού συγκεκριμένου φυτού είχαν θεραπευτικές ιδιότητες. Σε πολλούς δε ασιατικούς λαούς, όπου χρησιμοποιείται, σημαίνει «δώρο του Θεού» , έννοια που «δένει» με την αρχαιοελληνική ονομασία του θεού της ιατρικής.
Βάλτε, λοιπόν, τα αρώματα στην ζωή σας, εισπνεύστε βαθειά να φτάσει το άρωμα μέχρι τα εσώψυχά σας και διώξτε κάθε κακή σκέψη, εκβάλλοντας την ιαχή, «γιααα»!! Ίσως έτσι φοβηθούν και μας αδειάσουν την γωνιά τα κάθε λογής σαπρόφυτα, που επηρεάζουν και ασχημίζουν τον αέρα μας…
Σειρά έχει ένας από τους ωραιότερους μήνες του χρόνου, ο Μάϊος , με ετυμολογία του -τι άλλο;- από την Μητέρα Γη , την ΜαΜη>ΓαΓη> ΔαΔη>ΖαΖη , το μαγικό αυτό μόριο-συλλαβή, που είναι υπεύθυνο για την ίδια την ζωή. Ήδη σε παλαιότερα άρθρα έχει γίνει επαρκής αναφορά στην ετυμολογία της ΜΑ , ως τροφού, χωρίς την ύπαρξη της οποίας δεν θα υπήρχε η ζωή. Της ΜΑ -νας ΓΗ -ς, που μας γεννά και μας τρέφει, την ΜΑ -ία των πάντων. ΜΑ ία έλεγαν και την μητέρα του Ερμή, λέξη η οποία σημαίνει σεβαστή γυναίκα. Σκεφθείτε επίσης πόσο σημαντική είναι η συμβολή της μαίας , στην διαδικασία του τοκετού τής ετοιμόγεννης μητέρας. Πάμε τώρα στην ετυμολογία τού εν λόγω μηνός. Μάϊος , εκ της ΜΑ + ΙΟΣ (του ρήματος είμι =έρχομαι), λόγω του ότι κατ’ αυτόν τον μήνα έρχονται, παράγονται οι πρώτες τροφές εκ της γης. Όποια λέξη κι αν αναζητήσετε, που να έχει σχέση με την διαδικασία της αναπαραγωγής και επομένως της ζωής, σίγουρα θα έχει μέσα της την ΜΑ . Ας ρίξουμε μια ματιά και στις ξένες γλώσσες, να δούμε πώς αυτές εκφράζουν τον μήνα. Οι Λατίνοι πήραν ακριβώς τα συνθετικά της ελληνικής και τον είπαν maius ( mensis =ο μήνας), οι Γάλλοι mai , οι Ιταλοί maggio , οι Ισπανοί mayo , οι Άγγλοι may και οι Γερμανοί Mai .
Από τα πιο λεπτά και ευωδιαστά αρώματα αναδίδουν τα άνθη του αιγοκλήματος ή αγιόκλημα , όπως λανθασμένα γράφεται και προφέρεται στην καθομιλουμένη. Και τούτο γιατί τα συνθετικά της λέξεως δεν έχουν σχέση με …άγιο αλλά με αίγα (=κατσίκα). Άρα αίγα+κλήμα κι όχι άγιος+κλήμα . Η αιξ-αιγός παράγεται εκ της αϊκής (=ορμητική κίνηση, εκ του επιτατικού α + ίκω , του ρήματος είμι ), που μας έδωσε το ρήμα αΐσσω (=εμπίπτω ορμητικώς αλλά και αστράπτω, επί βροντής). Άρα η αιξ ονομάστηκε έτσι γιατί εμπίπτει ορμητικώς επί της τροφής στα φυλλώματα των δέντρων και κυρίως των καρποφόρων. Το κλήμα ετυμολογείται εκ του ρήματος κλάω (=κλαδεύω, θραύω, αποκόπτω, τσακίζω), με α>η . Άρα, το αιγόκλημα είναι το φυτό, επί οποίου εμπίπτει, ορμάει η κατσίκα για να εξασφαλίσει την τροφή της, σπάζοντας, αποκόπτοντας τα κλαδιά του.
Ένα άλλο, εξ ίσου ευωδιαστό άνθος, είναι αυτό του γιασεμιού . Η λέξη είναι μεταφορά στην καθομιλουμένη του ίασμου και ετυμολογείται εκ του ρήματος ιάομαι (=θεραπεύω, γιατρεύω). Το ιάομαι προέρχεται εκ της κραυγής ια ή για (=ρίζα ι- , του ρήματος είμι + α , προς ένταση της φωνής), που αποτελεί επιφώνημα-προτροπή προς μαχομένους, ια-χή . Ιήϊος απεκαλείτο ο Απόλλων αλλά και κάθε θεός της ιατρικής. Δεν γνωρίζουμε με ποιο τρόπο εγένετο η ίασις μέσω της φωνής-ιαχής αλλά υποψιαζόμαστε πως ήταν μια μορφή αυτοθεραπείας, πιθανόν με αυθυποβολή, επιπλέον των χρησιμοποιούμενων βοτάνων ή άλλων φαρμάκων. Είναι σίγουρο όμως πως τα άνθη τού συγκεκριμένου φυτού είχαν θεραπευτικές ιδιότητες. Σε πολλούς δε ασιατικούς λαούς, όπου χρησιμοποιείται, σημαίνει «δώρο του Θεού» , έννοια που «δένει» με την αρχαιοελληνική ονομασία του θεού της ιατρικής.
Βάλτε, λοιπόν, τα αρώματα στην ζωή σας, εισπνεύστε βαθειά να φτάσει το άρωμα μέχρι τα εσώψυχά σας και διώξτε κάθε κακή σκέψη, εκβάλλοντας την ιαχή, «γιααα»!! Ίσως έτσι φοβηθούν και μας αδειάσουν την γωνιά τα κάθε λογής σαπρόφυτα, που επηρεάζουν και ασχημίζουν τον αέρα μας…
* Ο κ. Βλαχογιάννης Χρήστος είναι Καθηγητής Μουσικής στο 1ο Γυμνάσιο Μεσολογγίου και Δ/ντης Χορωδίας
Αφήστε ένα σχόλιο