Ανοικτή Επιστολή για την Εγκληματικότητα των ανηλίκων /Φ.1801
 |
Άρθρο του
Περικλή Καπνιστή* |
Προς γονείς, εκπαιδ/κούς, κοινωνιολόγους και κοινωνικούς λειτουργούς, ψυχολόγους, παιδοψυχολόγους, πολιτικούς (κυβερνώντες και μη), οικονομολόγους, δικαστές και γενικά σε όσους εμπλέκονται σε δραστηριότητες που έχουν σχέση με τα παιδιά και τους νέους, κυρίως όμως με τους ανήλικους.
Πριν ξεκινήσω τούτη την ανοιχτή επιστολή μου, θα ήθελα να διευκρινίσω πως δεν ανήκω σε καμιά κατηγορία ειδικών σε θέματα ανηλίκων, απλά είμαι ένας από τους πολλούς ανησυχούντες για την ολοένα και περισσότερο αυξανόμενη παραβατικότητά τους , που συχνά παίρνει και εγκληματική χροιά.
Απλά η θητεία μου ως εκπαιδευτικού στην λυκειακή βαθμίδα, μου έδωσε τη δυνατότητα συσσώρευσης εμπειριών, που με προσεκτικότερη ματιά ιδωμένες, παραπέμπουν σε οφθαλμοφανή συμπεράσματα πως τα βιώματα της προσχολικής και πρώιμης σχολικής ηλικίας, αφήνουν σημάδια ανεξίτηλα, αποτυπωμένα στον χαρακτήρα και τις συμπεριφορές των νέων της εφηβικής ηλικίας . Προς επιβεβαίωση της ανησυχίας μου, παραθέτω στοιχεία από τα πρόσφατα στατιστικά για την παραβατικότητα των ανηλίκων της ΕΛΛΑΣ για το έτος 2021.
Τα στατιστικά στοιχεία της Αστυνομίας αποτυπώνουν το σκηνικό έξαρσης. Η πρόκληση σωματικών βλαβών είναι μία από τις κατηγορίες αδικημάτων που χαρακτηρίζονται ως εξαιρετικά σοβαρή. Το 2021 οι αστυνομικές υπηρεσίες σχημάτισαν συνολικά 154 δικογραφίες για πρόκληση σωματικών βλαβών από ανήλικους –με θύματα κατά κύριο λόγο ανήλικους- ενώ ένα χρόνο νωρίτερα (το 2020) είχαν σχηματιστεί 132 δικογραφίες. Πρόκειται για μία αύξηση της τάξης του 17%.
Οι κατηγορούμενοι ανήλικοι για τα αδικήματα αυτά το 2021 ήταν 247, ενώ το 2020 ήταν σημαντικά λιγότεροι (194). Αυτό σημαίνει ότι καταγράφηκε αύξηση στους ανήλικους δράστες κατά 27,5% μέσα σε μόλις έναν χρόνο. Ενδεικτικό είναι ότι κατά το 2021 οι αστυνομικές υπηρεσίες σχημάτιζαν κάθε μέρα -κατά μέσο όρο- δικογραφίες για πέντε ανήλικους. Το 2021 οι αστυνομικές υπηρεσίες χειρίστηκαν 1179 υποθέσεις εγκληματικότητας ανηλίκων. Οι κατηγορούμενοι ανήλικοι ήταν 1750, εκ των οποίων οι 1483 ήταν ηλικίας από 15 έως 18 ετών. Επίσης, από τους 1750 ανήλικους κατηγορούμενους, τα 233 ήταν ανήλικα κορίτσια.
Ελάτε λοιπόν μαζί μου ν’ αναζητήσουμε τα αίτια, να τα εντοπίσουμε, να διαπιστώσουμε και καταγράψουμε τα λάθη και τις παραλείψεις όλων μας που πιθανόν αποτέλεσαν την αφετηρία ή έδωσαν το έναυσμα στα μικρά ανήλικα για παραβατικές δραστηριότητες, να σκύψουμε στοργικά πάνω τους, να καταλάβουμε τη γλώσσα τους, ν’ αποκωδικοποιήσουμε τα σήματά τους, στοχεύοντας στο να προλάβουμε ανεπιθύμητες συμπεριφορές και όχι τιμωριτικά για να τις καταστείλουμε.
Ελάτε να τ’ αγαπήσουμε περισσότερο, ν’ ανιχνεύσουμε τις ανησυχίες και τα θέλω τους, να τ’ ακούσουμε, να τα καταστήσουμε έστω για λίγο ισότιμους συνομιλητές, ακόμα κι όταν δεν αρθρώνουν κανονικά το λόγο αλλά μιλούν εύγλωττα με τα μάτια τους. Όταν οι μορφασμοί και οι γκριμάτσες τους επικροτούν ή απορρίπτουν τις επιλογές μας, όταν η γλώσσα του σώματός τους μαρτυρά ψυχική γαλήνη ή ανησυχία και φόβο, να βάλουμε στο μικροσκόπιο της λογικής τ’ αγκαλιάσματά τους, που κάθε φορά έχουν διαφορετικό νόημα και να το μεταφράσουμε.
Αν δε τα μπορούμε μόνοι μας όλα τούτα, ας αναζητήσουμε έγκαιρα την άποψη των ειδικών (παιδοψυχολόγων, λογοθεραπευτών κλπ) χωρίς ενδοιασμούς, χωρίς ταμπού, δίχως αναστολές και διλήμματα. Η διεκδίκηση του ρόλου της απόλυτης αυθεντίας, του αδιαμφισβήτητου παντογνώστη ή του αλάνθαστου expert, μόνο σε λάθη μπορεί να οδηγήσει, που συχνά πυκνά είναι ο προθάλαμος των γενεσιουργών αιτίων της παραβατικότητας των ανηλίκων, της περιθωριοποίησής τους και τελικά της εγκληματικότητας που εκδηλώνεται, αφού τα συσσωρευμένα μικρά ψυχικά τραύματα στο μεταξύ έχουν γίνει απροσπέλαστο βουνό για τους αβοήθητους μικρούς μας φίλους.
Παράλληλα όμως με την ενδοσκοπική διερεύνηση, πρέπει να προβληματισθούμε και ν’ απαιτήσουμε πιο υπεύθυνη οργάνωση και διαχείριση των ζητημάτων που προκύπτουν από το άναρχο και απρογραμμάτιστο πολυπληθυσμιακό και πολυπολιτιστικό ανακάτεμα παιδιών με διαφορετικό οικογενειακό υπόβαθρο, διαφορετικά αξιακά πρότυπα, γλώσσα, κουλτούρα, ιστορία, θρησκεία και πολιτισμό, που αίφνης καλούνται να συμβιώσουν, να συνεργαστούν και εν τέλει να συνυπάρξουν, χωρίς καμιά προεργασία, ενημέρωση και προετοιμασία για το νέο τρόπο ζωής τους.
Να δούμε και ν’ αναλύσουμε κατά πόσο το φαινόμενο της άκρατης αστυφιλίας και η συσσώρευση μεγάλων μερίδων του πληθυσμού στις μεγαλουπόλεις, δημιούργησε περιβάλλον για την ανάπτυξη της παιδικής παραβατικότητας και της γιγάντωσής του τα τελευταία χρόνια. Μήπως δηλαδή οι συνεκτικοί δεσμοί της παραδοσιακής Ελληνικής οικογένειας χαλαρώνουν ή εξαφανίζονται σιγά- σιγά στις μεγαλουπόλεις, όπου τα συσσωρευμένα προβλήματα που προέκυψαν ξαφνικά, (ανεργία, αλλαγή συνηθειών και τρόπου ζωής, εκμετάλλευση εργασίας, απότομη προσγείωση στην σκληρή πραγματικότητα, απογοήτευση, ώθηση στο εύκολο κέρδος μέσω πορνείας ή διακίνησης ναρκωτικών κλπ.) δεν αφήσαν πολλά περιθώρια ορθολογικής σκέψης και άνοιξαν δρόμους λανθασμένων επιλογών με απρόβλεπτες συνέπειες στην οικογένεια και κυρίως στα παιδιά. Ίσως το φαινόμενο αυτό, να επιτάχυνε το άναμμα της θρυαλλίδας για την εκρηκτική αύξηση της εγκληματικότητας των νέων και δη των ανήλικων.
Πώς αλλιώς να εξηγηθεί η διαφοροποίηση της παραβατικότητας των νέων σε σχέση με προηγούμενες περιόδους, που εκδηλώνεται με μεγαλύτερη συχνότητα, πρωτόγνωρη βιαιότητα και σκληράδα, οργάνωση και δράση συμμοριών που προκαλεί δέος. Δέος γιατί οι συμμορίες αυτές και μάλιστα ανηλίκων, προβαίνουν σε πράξεις εκφοβισμού συνομηλίκων και κυρίως μικρότερων, σε άσκηση ψυχολογικής και σωματικής βίας, αγριότητες που φθάνουν σε αφαίρεση ζωής, χρήση ουσιών και αλκοόλ από πολύ μικρή ηλικία, κακοποιήσεις λεκτικού, σωματικού ή σεξουαλικού χαρακτήρα, καταστροφές και εμπρησμούς ιδιωτικής ή δημόσιας περιουσίας κ.ά.
Κι όσο εμείς κωφεύουμε, όσο κλείνουμε τα μάτια στη ζοφερή πραγματικότητα, όσο γινόμαστε απλοί παρατηρητές των γεγονότων, τόσο το φαινόμενο θα γιγαντώνεται, θα γίνεται συχνότερο, θα πολλαπλασιάζεται χωρίς προοπτική επιστροφής στην κανονικότητα.
Τί χρειάζεται λοιπόν; Δράση σε όλα τα επίπεδα, εγρήγορση, καμιά χρονοτριβή και αποστασιοποίηση, γιατί η ευθύνη είναι συλλογική. Γρηγορείτε!!!
Τέλος οι διαπιστώσεις, τα ευχολόγια, οι υποσχέσεις. Ας κάνουμε οδηγητήριο κανόνα το σλόγκαν: « Η πρόληψη είναι πάντα καλύτερη της θεραπείας ».
Και ν’ απαιτήσουμε: .. Βελτίωση του περιβάλλοντος που ζουν τα παιδιά (οικογενειακό, κοινωνικό, σχολικό).
.. Μεγαλύτερη μέριμνα για διαλυμένες οικογένειες με ανήλικα παιδιά (σοβαρή συμπαράσταση κοινωνικών λειτουργών κ.ά υπεύθυνων φορέων).
.. Στέγαση και ασφάλιση αδύναμων οικονομικά οικογενειών, απασχόληση.
.. Καθιέρωση οικογενειακών επιδομάτων με αντικειμενικά κριτήρια και όχι σε οικογένειες τυχάρπαστων εκμεταλλευτών, καιροσκόπων ή εκ πεποιθήσεως ανέργων.
.. Διευκόλυνση και οικονομική ενίσχυση τοκετού και ανατροφής των μικρών νεογνών τέτοιων οικογενειών.
.. Αύξηση του αριθμού βρεφονηπιακών σταθμών .. Στήριξη μονογονεϊκών οικογενειών που προέκυψαν από διάφορους λόγους .. Δημιουργία κέντρων προσχολικής αγωγής .. Βελτίωση συνθηκών σχολικής αγωγής στην υποχρεωτική βαθμίδα εκπ/ σης (Δημοτικό, Γυμνάσιο) .. Καθιέρωση πλαισίου συνεργασίας γονέων, δασκάλων, παιδοψυχολόγων, κοινωνικών λειτουργών και Υπουργείου Παιδείας, ώστε να πάψει το σχολείο να είναι αποστασιοποιημένο, αδρανές και απρόσωπο, υποβοηθώντας έτσι ακούσια τη διαμόρφωση υπόβαθρου και συνθηκών εκδήλωσης βίας, όπως μπούλινγκ, εκφοβιστικά ή ρατσιστικά φαινόμενα (ατομικά ή ομαδικά), σεξιστικές εκτροπές κλπ.
.. Σοβαρό έλεγχο των ΜΜΕ για απαγόρευση - σε ώρες που βλέπουν παιδιά – εξωπραγματικών προτύπων όπου η βία, η χλιδή και το σεξ, είναι συνώνυμα της επιτυχίας.
.. Απαγόρευση κυκλοφορίας βιντεοπαιχνιδιών, όπου η δύναμη, η βία και η αφαίρεση ζωής, είναι μοναδικά μέσα επιβίωσης, ακυρώνοντας την όποια προσπάθεια εμπέδωσης στους νέους αξιακών προτύπων που θα ελαχιστοποιούσαν την πιθανότητα απώλειας του προσανατολισμού τους.
Και επειδή κάποιοι οικονομικοί αναλυτές - ελαφρά τη καρδία – θα μπορούσαν να εκφράσουν τον ενδοιασμό τους για την αποτελεσματικότητα όλων αυτών των προληπτικών μέτρων σε σχέση με το κόστος τους, κατηγορηματικά θα μπορούσα να πω πως η απάντηση είναι μία και μοναδική: Κανένα οικονομικό κόστος δεν θα μπορούσε να αντισταθμίσει έστω και μία μόνο κερδισμένη ζωή που πιθανόν να είχε χαθεί λόγω της ανεξέλεγκτης εγκληματικής δραστηριότητας των ανηλίκων.
Μάλιστα ο ΟΗΕ έχει ασχοληθεί κατά καιρούς με το θέμα και έχει δημοσιοποιήσει τα συμπεράσματα των συνεδριάσεων: π.χ Κανόνες του Πεκίνου (1985) Στοιχειώδεις κανόνες ΟΗΕ για την απονομή δικαιοσύνης σε ανηλίκους Σύμβαση για τα δικαιώματα του παιδιού (1989) Κατευθυντήριες γραμμές για πρόληψη της εγκληματικότητας των νέων (1990) Κανόνες προστασίας ανηλίκων που έχουν καταδικασθεί με στέρηση της ελευθερίας τους (Δεκέμβριος 1990), κ.ά.
Η πρόληψη της νεανικής εγλκηματικότητας, οι τρόποι αντιμετώπισής της και ο ρόλος της δικαιοσύνης των ανηλίκων στην Ευρωπαϊκή ΄Ενωση (Γνωμοδότηση ΕΟΚΕ 2006/C 110/13), είναι ένα καλό βήμα προς την κατεύθυνση αυτή.
Δεν μένει παρά σε κάποια στιγμή, τουλάχιστον οι 25 χώρες της Ε.Ε. να υιοθετήσουν και να συμπεριλάβουν στις νομοθεσίες τους πρακτικές παρμένες από τα συμπεράσματα των παραπάνω συνεδριάσεων του ΟΗΕ, με κοινό κεντρικό σλόγκαν για όλους : « Η πρόληψη είναι καλύτερη της θεραπείας », κι εγώ θα πρόσθετα γιατί «Ένα υγιές στοργικό οικογενειακό, σχολικό και κοινωνικό περιβάλλον, θα κάνει τα αναμορφωτήρια και αργότερα τις φυλακές αχρείαστα».
Περικλής Καπνιστής
Πριν ξεκινήσω τούτη την ανοιχτή επιστολή μου, θα ήθελα να διευκρινίσω πως δεν ανήκω σε καμιά κατηγορία ειδικών σε θέματα ανηλίκων, απλά είμαι ένας από τους πολλούς ανησυχούντες για την ολοένα και περισσότερο αυξανόμενη παραβατικότητά τους , που συχνά παίρνει και εγκληματική χροιά.
Απλά η θητεία μου ως εκπαιδευτικού στην λυκειακή βαθμίδα, μου έδωσε τη δυνατότητα συσσώρευσης εμπειριών, που με προσεκτικότερη ματιά ιδωμένες, παραπέμπουν σε οφθαλμοφανή συμπεράσματα πως τα βιώματα της προσχολικής και πρώιμης σχολικής ηλικίας, αφήνουν σημάδια ανεξίτηλα, αποτυπωμένα στον χαρακτήρα και τις συμπεριφορές των νέων της εφηβικής ηλικίας . Προς επιβεβαίωση της ανησυχίας μου, παραθέτω στοιχεία από τα πρόσφατα στατιστικά για την παραβατικότητα των ανηλίκων της ΕΛΛΑΣ για το έτος 2021.
Τα στατιστικά στοιχεία της Αστυνομίας αποτυπώνουν το σκηνικό έξαρσης. Η πρόκληση σωματικών βλαβών είναι μία από τις κατηγορίες αδικημάτων που χαρακτηρίζονται ως εξαιρετικά σοβαρή. Το 2021 οι αστυνομικές υπηρεσίες σχημάτισαν συνολικά 154 δικογραφίες για πρόκληση σωματικών βλαβών από ανήλικους –με θύματα κατά κύριο λόγο ανήλικους- ενώ ένα χρόνο νωρίτερα (το 2020) είχαν σχηματιστεί 132 δικογραφίες. Πρόκειται για μία αύξηση της τάξης του 17%.
Οι κατηγορούμενοι ανήλικοι για τα αδικήματα αυτά το 2021 ήταν 247, ενώ το 2020 ήταν σημαντικά λιγότεροι (194). Αυτό σημαίνει ότι καταγράφηκε αύξηση στους ανήλικους δράστες κατά 27,5% μέσα σε μόλις έναν χρόνο. Ενδεικτικό είναι ότι κατά το 2021 οι αστυνομικές υπηρεσίες σχημάτιζαν κάθε μέρα -κατά μέσο όρο- δικογραφίες για πέντε ανήλικους. Το 2021 οι αστυνομικές υπηρεσίες χειρίστηκαν 1179 υποθέσεις εγκληματικότητας ανηλίκων. Οι κατηγορούμενοι ανήλικοι ήταν 1750, εκ των οποίων οι 1483 ήταν ηλικίας από 15 έως 18 ετών. Επίσης, από τους 1750 ανήλικους κατηγορούμενους, τα 233 ήταν ανήλικα κορίτσια.
Ελάτε λοιπόν μαζί μου ν’ αναζητήσουμε τα αίτια, να τα εντοπίσουμε, να διαπιστώσουμε και καταγράψουμε τα λάθη και τις παραλείψεις όλων μας που πιθανόν αποτέλεσαν την αφετηρία ή έδωσαν το έναυσμα στα μικρά ανήλικα για παραβατικές δραστηριότητες, να σκύψουμε στοργικά πάνω τους, να καταλάβουμε τη γλώσσα τους, ν’ αποκωδικοποιήσουμε τα σήματά τους, στοχεύοντας στο να προλάβουμε ανεπιθύμητες συμπεριφορές και όχι τιμωριτικά για να τις καταστείλουμε.
Ελάτε να τ’ αγαπήσουμε περισσότερο, ν’ ανιχνεύσουμε τις ανησυχίες και τα θέλω τους, να τ’ ακούσουμε, να τα καταστήσουμε έστω για λίγο ισότιμους συνομιλητές, ακόμα κι όταν δεν αρθρώνουν κανονικά το λόγο αλλά μιλούν εύγλωττα με τα μάτια τους. Όταν οι μορφασμοί και οι γκριμάτσες τους επικροτούν ή απορρίπτουν τις επιλογές μας, όταν η γλώσσα του σώματός τους μαρτυρά ψυχική γαλήνη ή ανησυχία και φόβο, να βάλουμε στο μικροσκόπιο της λογικής τ’ αγκαλιάσματά τους, που κάθε φορά έχουν διαφορετικό νόημα και να το μεταφράσουμε.
Αν δε τα μπορούμε μόνοι μας όλα τούτα, ας αναζητήσουμε έγκαιρα την άποψη των ειδικών (παιδοψυχολόγων, λογοθεραπευτών κλπ) χωρίς ενδοιασμούς, χωρίς ταμπού, δίχως αναστολές και διλήμματα. Η διεκδίκηση του ρόλου της απόλυτης αυθεντίας, του αδιαμφισβήτητου παντογνώστη ή του αλάνθαστου expert, μόνο σε λάθη μπορεί να οδηγήσει, που συχνά πυκνά είναι ο προθάλαμος των γενεσιουργών αιτίων της παραβατικότητας των ανηλίκων, της περιθωριοποίησής τους και τελικά της εγκληματικότητας που εκδηλώνεται, αφού τα συσσωρευμένα μικρά ψυχικά τραύματα στο μεταξύ έχουν γίνει απροσπέλαστο βουνό για τους αβοήθητους μικρούς μας φίλους.
Παράλληλα όμως με την ενδοσκοπική διερεύνηση, πρέπει να προβληματισθούμε και ν’ απαιτήσουμε πιο υπεύθυνη οργάνωση και διαχείριση των ζητημάτων που προκύπτουν από το άναρχο και απρογραμμάτιστο πολυπληθυσμιακό και πολυπολιτιστικό ανακάτεμα παιδιών με διαφορετικό οικογενειακό υπόβαθρο, διαφορετικά αξιακά πρότυπα, γλώσσα, κουλτούρα, ιστορία, θρησκεία και πολιτισμό, που αίφνης καλούνται να συμβιώσουν, να συνεργαστούν και εν τέλει να συνυπάρξουν, χωρίς καμιά προεργασία, ενημέρωση και προετοιμασία για το νέο τρόπο ζωής τους.
Να δούμε και ν’ αναλύσουμε κατά πόσο το φαινόμενο της άκρατης αστυφιλίας και η συσσώρευση μεγάλων μερίδων του πληθυσμού στις μεγαλουπόλεις, δημιούργησε περιβάλλον για την ανάπτυξη της παιδικής παραβατικότητας και της γιγάντωσής του τα τελευταία χρόνια. Μήπως δηλαδή οι συνεκτικοί δεσμοί της παραδοσιακής Ελληνικής οικογένειας χαλαρώνουν ή εξαφανίζονται σιγά- σιγά στις μεγαλουπόλεις, όπου τα συσσωρευμένα προβλήματα που προέκυψαν ξαφνικά, (ανεργία, αλλαγή συνηθειών και τρόπου ζωής, εκμετάλλευση εργασίας, απότομη προσγείωση στην σκληρή πραγματικότητα, απογοήτευση, ώθηση στο εύκολο κέρδος μέσω πορνείας ή διακίνησης ναρκωτικών κλπ.) δεν αφήσαν πολλά περιθώρια ορθολογικής σκέψης και άνοιξαν δρόμους λανθασμένων επιλογών με απρόβλεπτες συνέπειες στην οικογένεια και κυρίως στα παιδιά. Ίσως το φαινόμενο αυτό, να επιτάχυνε το άναμμα της θρυαλλίδας για την εκρηκτική αύξηση της εγκληματικότητας των νέων και δη των ανήλικων.
Πώς αλλιώς να εξηγηθεί η διαφοροποίηση της παραβατικότητας των νέων σε σχέση με προηγούμενες περιόδους, που εκδηλώνεται με μεγαλύτερη συχνότητα, πρωτόγνωρη βιαιότητα και σκληράδα, οργάνωση και δράση συμμοριών που προκαλεί δέος. Δέος γιατί οι συμμορίες αυτές και μάλιστα ανηλίκων, προβαίνουν σε πράξεις εκφοβισμού συνομηλίκων και κυρίως μικρότερων, σε άσκηση ψυχολογικής και σωματικής βίας, αγριότητες που φθάνουν σε αφαίρεση ζωής, χρήση ουσιών και αλκοόλ από πολύ μικρή ηλικία, κακοποιήσεις λεκτικού, σωματικού ή σεξουαλικού χαρακτήρα, καταστροφές και εμπρησμούς ιδιωτικής ή δημόσιας περιουσίας κ.ά.
Κι όσο εμείς κωφεύουμε, όσο κλείνουμε τα μάτια στη ζοφερή πραγματικότητα, όσο γινόμαστε απλοί παρατηρητές των γεγονότων, τόσο το φαινόμενο θα γιγαντώνεται, θα γίνεται συχνότερο, θα πολλαπλασιάζεται χωρίς προοπτική επιστροφής στην κανονικότητα.
Τί χρειάζεται λοιπόν; Δράση σε όλα τα επίπεδα, εγρήγορση, καμιά χρονοτριβή και αποστασιοποίηση, γιατί η ευθύνη είναι συλλογική. Γρηγορείτε!!!
Τέλος οι διαπιστώσεις, τα ευχολόγια, οι υποσχέσεις. Ας κάνουμε οδηγητήριο κανόνα το σλόγκαν: « Η πρόληψη είναι πάντα καλύτερη της θεραπείας ».
Και ν’ απαιτήσουμε: .. Βελτίωση του περιβάλλοντος που ζουν τα παιδιά (οικογενειακό, κοινωνικό, σχολικό).
.. Μεγαλύτερη μέριμνα για διαλυμένες οικογένειες με ανήλικα παιδιά (σοβαρή συμπαράσταση κοινωνικών λειτουργών κ.ά υπεύθυνων φορέων).
.. Στέγαση και ασφάλιση αδύναμων οικονομικά οικογενειών, απασχόληση.
.. Καθιέρωση οικογενειακών επιδομάτων με αντικειμενικά κριτήρια και όχι σε οικογένειες τυχάρπαστων εκμεταλλευτών, καιροσκόπων ή εκ πεποιθήσεως ανέργων.
.. Διευκόλυνση και οικονομική ενίσχυση τοκετού και ανατροφής των μικρών νεογνών τέτοιων οικογενειών.
.. Αύξηση του αριθμού βρεφονηπιακών σταθμών .. Στήριξη μονογονεϊκών οικογενειών που προέκυψαν από διάφορους λόγους .. Δημιουργία κέντρων προσχολικής αγωγής .. Βελτίωση συνθηκών σχολικής αγωγής στην υποχρεωτική βαθμίδα εκπ/ σης (Δημοτικό, Γυμνάσιο) .. Καθιέρωση πλαισίου συνεργασίας γονέων, δασκάλων, παιδοψυχολόγων, κοινωνικών λειτουργών και Υπουργείου Παιδείας, ώστε να πάψει το σχολείο να είναι αποστασιοποιημένο, αδρανές και απρόσωπο, υποβοηθώντας έτσι ακούσια τη διαμόρφωση υπόβαθρου και συνθηκών εκδήλωσης βίας, όπως μπούλινγκ, εκφοβιστικά ή ρατσιστικά φαινόμενα (ατομικά ή ομαδικά), σεξιστικές εκτροπές κλπ.
.. Σοβαρό έλεγχο των ΜΜΕ για απαγόρευση - σε ώρες που βλέπουν παιδιά – εξωπραγματικών προτύπων όπου η βία, η χλιδή και το σεξ, είναι συνώνυμα της επιτυχίας.
.. Απαγόρευση κυκλοφορίας βιντεοπαιχνιδιών, όπου η δύναμη, η βία και η αφαίρεση ζωής, είναι μοναδικά μέσα επιβίωσης, ακυρώνοντας την όποια προσπάθεια εμπέδωσης στους νέους αξιακών προτύπων που θα ελαχιστοποιούσαν την πιθανότητα απώλειας του προσανατολισμού τους.
Και επειδή κάποιοι οικονομικοί αναλυτές - ελαφρά τη καρδία – θα μπορούσαν να εκφράσουν τον ενδοιασμό τους για την αποτελεσματικότητα όλων αυτών των προληπτικών μέτρων σε σχέση με το κόστος τους, κατηγορηματικά θα μπορούσα να πω πως η απάντηση είναι μία και μοναδική: Κανένα οικονομικό κόστος δεν θα μπορούσε να αντισταθμίσει έστω και μία μόνο κερδισμένη ζωή που πιθανόν να είχε χαθεί λόγω της ανεξέλεγκτης εγκληματικής δραστηριότητας των ανηλίκων.
Μάλιστα ο ΟΗΕ έχει ασχοληθεί κατά καιρούς με το θέμα και έχει δημοσιοποιήσει τα συμπεράσματα των συνεδριάσεων: π.χ Κανόνες του Πεκίνου (1985) Στοιχειώδεις κανόνες ΟΗΕ για την απονομή δικαιοσύνης σε ανηλίκους Σύμβαση για τα δικαιώματα του παιδιού (1989) Κατευθυντήριες γραμμές για πρόληψη της εγκληματικότητας των νέων (1990) Κανόνες προστασίας ανηλίκων που έχουν καταδικασθεί με στέρηση της ελευθερίας τους (Δεκέμβριος 1990), κ.ά.
Η πρόληψη της νεανικής εγλκηματικότητας, οι τρόποι αντιμετώπισής της και ο ρόλος της δικαιοσύνης των ανηλίκων στην Ευρωπαϊκή ΄Ενωση (Γνωμοδότηση ΕΟΚΕ 2006/C 110/13), είναι ένα καλό βήμα προς την κατεύθυνση αυτή.
Δεν μένει παρά σε κάποια στιγμή, τουλάχιστον οι 25 χώρες της Ε.Ε. να υιοθετήσουν και να συμπεριλάβουν στις νομοθεσίες τους πρακτικές παρμένες από τα συμπεράσματα των παραπάνω συνεδριάσεων του ΟΗΕ, με κοινό κεντρικό σλόγκαν για όλους : « Η πρόληψη είναι καλύτερη της θεραπείας », κι εγώ θα πρόσθετα γιατί «Ένα υγιές στοργικό οικογενειακό, σχολικό και κοινωνικό περιβάλλον, θα κάνει τα αναμορφωτήρια και αργότερα τις φυλακές αχρείαστα».
Περικλής Καπνιστής
(Εκπ/κός, αρθρογράφος, ποιητής)
Αφήστε ένα σχόλιο