Η μαγεία της ετυμολογίας /Φ.1810

Η ΜΑΓΕΙΑ ΤΗΣ ΕΤΥΜΟΛΟΓΙΑΣ

«Ετυμολογικές προσεγγίσεις»

Γνωστά και καθημερινά - 22

Γράφει ο Χρήστος Βλαχογιάννης 

Καθηγητής Μουσικής

(συνέχεια από το προηγούμενο φύλλο)

Η εποχή του 1930 έχει πολλές ομοιότητες με τις μέρες που ζούμε σήμερα. Στο όνομα της δημοκρατίας τότε, στο όνομα του σοσιαλισμού σήμερα, βάλλονται οι ηθικές και πνευματικές μας αξίες, που σκοπίμως ταυτίστηκαν και ταυτίζονται με τον συντηρητισμό, την προγονολατρεία και την ολιγαρχία. Ο λαός μας τότε, με την ελλιπή ενημέρωση, είχε αφεθεί έρμαιο να παρασυρθεί από την καλοστημένη προπαγάνδα, που κατευθυνόταν από ανθελληνικούς κύκλους του εξωτερικού. Χθες ξένοι «ελληνιστές», σήμερα «εργολάβοι» της Ε.Ε. και περισπούδαστοι «γλωσσολόγοι» βρίσκονται στα παρασκήνια και κατευθύνουν έξωθεν τους «προοδευτικούς» του τόπου μας, με στόχο την διάσπαση της ιστορικής ορθογραφίας μας. Το μέγα πάθος των εχθρών τού ελληνισμού ήταν και είναι να διαβάλλουν την ενιαία και διαχρονική εθνική μας υπόσταση, μέσω της διαστρέβλωσης της γλώσσας, που αποτελεί το ακαταμάχητο τεκμήριο αυτής της συνέχειας.

Στα χρόνια της Γερμανικής κατοχής, ο καθηγητής, Γιάννης Κακριδής (που υπήρξε πνευματικός σύμβουλος της δικτατορίας της 4ης Αυγούστου, όπως διαβεβαιώνει ο ιστορικός Γιάννης Κορδάτος στην «Ιστορία του γλωσσικού μας ζητήματος», σελ. 244-5, εκδ. Μπουκουμάνη, Αθήνα 1973), βρήκε την ευκαιρία να επανεκδώσει την μελέτη του «Ελληνική Κλασική Παιδεία», γραμμένη με το μονοτονικό σύστημα. Οι καθηγητές τής Φιλοσοφικής Σχολής είχαν τότε διαφορετική άποψη. Οι περισσότεροι όμως από τους διανοουμένους και τους πολιτικούς έδωσαν δίκιο στον Κακριδή. Εκείνη την εποχή δεν δόθηκε η πρέπουσα προσοχή στις απόψεις των καθηγητών, Φ. Κουκουλέ, Γ. Ζώρα, Ν. Εξαρχόπουλου κ. ά., γιατί η έντεχνη προπαγάνδα τούς είχε «μαρκάρει» σαν αντιδραστικούς και σκοταδιστές, παρ’ όλα τα σοφά που έλεγαν. Παραθέτουμε ένα απόσπασμα του καθηγητού της Αρχαιολογίας, Σπύρου Μαρινάτου, που πολλά υπαινίσσεται για όσα σκοτεινά συνέβαιναν στα παρασκήνια.

«Ή εσείς κ. Κακριδή δεν είσθε ειλικρινής εις τας προθέσεις σας και ηρχίσατε από τους τόνους κατά την μέθοδον του “σιγά-σιγά” ή, όπερ και το πιθανώτερον, σας μεταχειρίζονται άλλοι ως όργανον χωρίς να το εννοήτε...».

Στο ίδιο περίπου μήκος κινείται και ο καθηγητής της Νεοελληνικής Φιλολογίας, Γεώργιος Ζώρας, διαισθανόμενος τον κατήφορο που μπορεί να πάρουν οι χωρίς φραγμούς νεωτεριστικές τάσεις στην γλώσσα μας, ο οποίος σχεδόν προφητικώς επισήμανε στην δική του ομιλία: «... όταν τεθώμεν επί της οδού της ασυδοσίας, ουδείς θα δυνηθή να μας αναχαιτίση. Έκαστος θα θελήση να υπερβάλλη τον προηγούμενον. Είς επικίνδυνος συναγωνισμός θα μας καταλάβη. Ο πρώτος θα καταργή τα διπλά σύμφωνα, ο δεύτερος τας διφθόγγους, ο τρίτος διάφορα φωνήεντα, ο τέταρτος θα αντικαταστήση το ελληνικόν αλφάβητον κ.ο.κ....».

Αυτούς που έβλεπαν μακρύτερα και καθαρότερα, ο Δ. Γληνός τους αποκάλεσε «ομφαλοσκόπους, νυκτοκοράκια, πνευματικούς σκλαβωτές του ελληνικού λαού». Ο φιλόλογος Ηλίας Σπυρόπουλος, σύμβουλος του Κ.Ε.Μ.Ε., χαρακτήρισε εκείνους τους καθηγητές «μικρόψυχους και μικρονοϊκούς». Οι συναγωνιστές του Δ. Γληνού, Ρόζα Ιμβριώτου, Κ.Δ. Σωτηρίου και Μ. Παπαμαύρος, στο σχέδιο Λαϊκής Παιδείας, που υπέβαλλαν στην Πολιτική Επιτροπή Εθνικής Απελευθέρωσης (Π.Ε.Ε.Α.) το 1944, έδειχναν τον δρόμο για το πώς ο λαός θα λυτρωνόταν από τα δεσμά εκείνων των σκοταδιστών, προτείνοντας: «1. Τονική απλοποίηση με την παραδοχή του μονοτονικού συστήματος. Κατάργηση πνευμάτων και διπλών γραμμάτων και 2. Κατάργηση της ιστορικής ορθογραφίας. Έκδοση των παλαιών βιβλίων με την νέα μορφή».

Στα χρόνια της δικτατορίας, η μεθόδευση για την αλλοίωση της γραφής καλλιεργείται από κύκλους του εξωτερικού, με σημαντικότερο εκφραστή τον περίεργο γλωσσοφιλόλογο, Αντώνη Μυστακίδη (Μεσεβρινό). Από το 1968 αρχίζει από την Σουηδία την έκδοση των «Τετραδίων του Ρήγα», μ’ ένα ιδιότυπο μονοτονικό, καταργώντας τις διφθόγγους και χρησιμοποιώντας «Ψυχαρικούς» εκφραστικούς τρόπους, όπως «προβαίλνει, παρατήρησες, αύξησες» κ.λ.π., ενώ μετά από 10 χρόνια ο ίδιος προτείνει την συμπλήρωση του ελληνικού αλφαβήτου με τα λατινικά στοιχεία b, d, g. Μετά την κατάρρευση της δικτατορίας (το 1974) στην Ελλάδα, αρχίζει μια συνδυασμένη προπαγάνδα, ώστε το κοινό να δεχτεί σαν αυτονόητη την αλληλεξάρτηση της αλλοίωσης της γραφής με τον δημοτικό λόγο (ο γνωστός μύθος). Ο εκδοτικός οίκος «ΚΑΛΒΟΣ», αφού άρχισε το «έργο» του με την αφαίρεση των τόνων από τις λέξεις («περιττοί και επιζήμιοι», όπως υποστήριξε), συνεχίζει με την αυθαίρετη κατάργηση των διπλών συμφώνων και διφθόγγων. Ο τότε βουλευτής του ΠΑΣΟΚ, Απόστολος Κακλαμάνης, όντας στην αντιπολίτευση, εν έτει 1976, φαίνεται να δηλώνει για το γλωσσικό «...εμείς, κ. συνάδελφοι, επιμένουμε στην καθιέρωση της καθαρής, της ολοκάθαρης δημοτικής γλώσσας και μάλιστα απλοποιημένης με την καθιέρωση του μονοτονικού συστήματος, αλλά πιο πέρα και με άλλες απλοποιήσεις, όπως είναι η κατάργηση των διφθόγγων, των διπλών συμφώνων κι άλλες επίσης απλοποιήσεις, που οι ειδικοί είναι σε θέση να υποδείξουν...». Όταν δε το ΠΑΣΟΚ ανέβηκε στην εξουσία, σε μια μεταμεσονύκτια συνεδρίαση και σε άσχετο νομοσχέδιο, καθιέρωσε το μονοτονικό σύστημα, λες και η γλώσσα ήταν κάτι το τόσο μικρό και ασήμαντο για τους εθνοπατέρες μας, των οποίων οι απόψεις δείχνουν να συγκλίνουν στο συγκεκριμένο θέμα, όλως περιέργως!

Συνεχίζεται…

* Ο κ. Βλαχογιάννης Χρήστος είναι Καθηγητής Μουσικής στο 1ο Γυμνάσιο Μεσολογγίου και Δ/ντης Χορωδίας