Η μαγεία της ετυμολογίας (Φ.1816)

Η ΜΑΓΕΙΑ ΤΗΣ ΕΤΥΜΟΛΟΓΙΑΣ

«Ετυμολογικές προσεγγίσεις»

Γνωστά και καθημερινά - 28

Γράφει ο Χρήστος Βλαχογιάννης
Καθηγητής Μουσικής

Οι «ανεξάρτητοι» ερευνητές, Έλληνες και ξένοι, μπορούν, όπως αντιλαμβάνεστε, με ευκολία να πετάξουν μια πομφόλυγα (φούσκα), χωρίς φυσικά να την στηρίζουν σε ανάλογα κείμενα και να μετατρέπουν σε «ανωμαλία» την φιλία π.χ. του Αχιλλέα με τον Πάτροκλο, την στιγμή που και οι δύο ήταν γυναικάδες, τα ίδια με τον Δάμωνα και τον Φιντία, με τον Σωκράτη, την Σαπφώ. Η τελευταία μάλιστα έγραψε «ωδές» αποχαιρετιστήριες για αγαπημένες φίλες, που ταυτόχρονα ήταν και μαθήτριές της, αφού διατηρούσε σχολή μουσικής κοριτσιών στην Λέσβο, και περιέγραψε ιδιαιτέρως τις χάρες μιας απ’ αυτές, της Ανακτορίας, που ήταν μεγάλο ταλέντο, χωρίς απαραιτήτως αυτό να σημαίνει πως την έβλεπε σεξουαλικώς. Άλλωστε η Σαπφώ αυτοκτόνησε, διότι την απέκρουσε ένας νέος, με τον οποίον ήταν ερωτευμένη, ο Φάων. Ο κάθε ποιητής μπορεί κάλλιστα να γράφει στα έργα του με πνεύμα ερωμένης γυναίκας ή άντρα, ανάλογα με την περίσταση. Κι ο Σαίξπηρ έγραψε τα λόγια τόσο του Ρωμαίου όσο και της Ιουλιέτας, χωρίς να σημαίνει απαραιτήτως ότι αισθάνεται και σαν ...Ιουλιέτα στις δικές του προτιμήσεις.

Στην Αρχαία Σπάρτη η ομοφυλοφιλία ήταν σχεδόν άγνωστη και μάλιστα ετιμωρείτο αυστηρότατα: Ομο (=όμοιος, ίδιος) + φύλο + φιλόω-ώ (=αγαπώ). Ο Ξενοφών είναι ξεκάθαρος («Λακεδαιμονίων Πολιτεία», ΙΙ, 10) γράφοντας: «Λεκτέον δε μοι δοκεί είναι και περί των παιδικών ερώτων... Ο δε Λυκούργος… ειμέν τις αυτός οίον δει, αγασθείς ψυχήν παιδός πειρώτο άμεμπτον φίλον αποτελέσασθαι και συνείναι, επήνει και καλλίστην παιδείαν ταύτην ενόμιζεν. Ει δε παιδός σώματος ορεγόμενος φανείη, αίσχιστον τούτο θεις εποίησεν εν Λακαιδαίμονι μηδέν ήττον εραστάς παιδικών απέχεσθαι ή γονείς παίδων ή και αδελφοί αδελφών εις αφροδίσια απέχονται...», που σε μετάφραση λέει τα ακόλουθα: «Μου φαίνεται πως πρέπει να μιλήσω και για τις παιδικές αγάπες… Ο Λυκούργος όμως… θέσπισε πως αν κάποιος τύχαινε να αγαπήσει πολύ τον ψυχικό κόσμο ενός εφήβου, δοκίμαζε να τον κάνει άμεμπτο φίλο και να τον συναναστρέφεται, αυτό το επαινούσε και το θεωρούσε την καλλίτερη εκπαίδευση. Εάν όμως παρουσιαζόταν να ορέγεται το σώμα του παιδιού, καθόρισε να θεωρείται αισχρότατο κάτι τέτοιο στην Λακεδαίμονα. Και να απέχουν οι εραστές από τα παιδιά, όχι διαφορετικά από όσο απέχουν οι γονείς από τα παιδιά ή απέχουν οι αδελφοί με τις αδελφές από τις αφροδίσιες πράξεις...».

Όπως λοιπόν καταλαβαίνετε, αγαπητοί αναγνώστες, άλλο πράγμα είναι η παιδεραστία, με την ορθή έννοια του όρου, και άλλο η ομοφυλοφιλία, τάση που μόνο στον άνθρωπο παρατηρείται. Ποτέ δεν θα δούμε ζώο να επιθυμεί εκ της φύσεώς του άλλο ζώο του ιδίου μ’ αυτό φύλου.

Και στην Αθήνα όμως υπήρχαν νόμοι που τιμωρούσαν τους ασελγούντες σωματικώς, κυρίως επί μικρών παιδιών. Το κείμενο μάς παραδίδει ο Αισχίνης («Κατά Τιμάρχου», 21), στο οποίο λέγονται περίπου τα εξής: «Εάν κάποιος Αθηναίος εκδίδεται ως παθητικός ομοφυλόφιλος, να μην επιτρέπεται σ’ αυτόν να εκλέγεται ως ένας εκ των εννέα αρχόντων, ούτε να αναλαμβάνει το αξίωμα του ιερέως, ούτε να γίνεται σύνδικος του δήμου, ούτε ν’ απολαμβάνει κανένα απολύτως αξίωμα, ούτε στο εσωτερικό ούτε στο εξωτερικό, ούτε κληρωτό ούτε αιρετό, ούτε ν’ αποστέλλεται σε διπλωματική αποστολή, ούτε να εκφέρει την γνώμη του, ούτε να εισέρχεται στα δημόσια ιερά, ούτε να έχει το δικαίωμα να φέρει στεφάνι στις γιορτές που συνηθίζεται τούτο, ούτε να πηγαίνει στα περιραντήρια που βρίσκονται μέσα στην αγορά. Αν δε κάποιος κάνει κάτι απ’ αυτά, εφόσον έχει αποδειχθεί δικαστικώς ότι εταιρεί, να τιμωρείται με θάνατο».

Στο Αττικό Δίκαιο προβλεπόταν η περίφημη «γραφή εταιρήσεως», το δικαίωμα, δηλαδή, κάθε πολίτη να καταγγέλλει ενώπιον της δικαιοσύνης τον εκδιδόμενο κίναιδο (=ασελγής, μαλθακός, ο περιφέρων την ντροπή, εκ του κινέω-ώ + αιδώς) και να ζητήσει την καταδίκη του σε θάνατο, βάσει της κείμενης νομοθεσίας. Πολύ σημαντική είναι και η άποψη του Πλουτάρχου πως ο ψυχικός δεσμός μεταξύ τών νέων δεν έχει καμμιά σχέση με σωματικές επαφές και ότι εστερείτο τα πολιτικά του δικαιώματα όποιος επιχειρούσε να ασελγήσει εις βάρος άλλου: «Εράν των την ψυχήν σπουδαίων παίδων εφείτο˙ το δε πλησιάζειν αισχρόν νενόμιστο, ως του σώματος ερώντας αλλ’ ου της ψυχής˙ ο δε εγκληθείς ως επ’ αισχύνη πλησιάζων άτιμος δια βίου ην».

Αγαπητοί αναγνώστες

Για να αναφέρουν τόσα οι αρχαίοι Έλληνες συγγραφείς και σοφοί περί της αυστηρότατης αρχαιοελληνικής νομοθεσίας για την ομοφυλοφιλία, τον κιναιδισμό και την ασέλγεια, σημαίνει πως το φαινόμενο ήταν υπαρκτό, γνωστό τοις πάσι και πολύ σοβαρό! Σήμερα η θλιβερή σύγχρονη παγκόσμια πραγματικότητα τείνει να αντιστρέψει τους επί χιλιετίες αποδεκτούς όρους της κοινωνίας (ήθη, έθιμα) και να καταφέρει να αποτελούν πρότυπα των παιδιών μας όλοι αυτοί που στην αρχαία Ελλάδα θα είχαν καταδικαστεί σε θάνατο. Έτσι αφθονούν οι κάθε λογής βιαστές της τρυφερής παιδικής ηλικίας αλλά και οι προκλητικοί ομοφυλόφιλοι. Για τους πρώτους συντάσσομαι με τους αρχαίους. Των δευτέρων σέβομαι την σεξουαλική τους προτίμηση όχι όμως τον τρόπο που προσπαθούν να την επιβάλλουν σε όλους, βοηθούμενοι από τα «ευαίσθητα» και υποκριτικά ΜΜΕ του πλανήτη.

Άφυλος κόσμος (χωρίς φύλο, ταυτότητα) είναι μοιραίως άφιλος κόσμος (χωρίς αγάπη)…

* Ο κ. Βλαχογιάννης Χρήστος είναι Καθηγητής Μουσικής και Διευθυντής Χορωδιών