ΕΛΛΗΝΟΤΟΥΡΚΙΚΗ ΚΡΙΣΗ: ΘΡΥΛΟΙ ΚΑΙ ΠΑΡΑΔΟΣΕΙΣ (Φ.1827)
 |
| Τμήμα του χάρτη «Η Οθωμανική Αυτοκρατορία το 1801» από το 1801-1913», Cambridge University Press, 1913 |
Οθωμανική περίοδος στην Ελλάδα ή Τουρκοκρατία, όπως επικράτησε να λέγεται, χαρακτηρίζεται η χρονική περίοδος κατά την οποία η Οθωμανική αυτοκρατορία ασκούσε κυριαρχία στον γεωγραφικό χώρο της σημερινής Ελλάδας και γενικά σε πολλές περιοχές κατοικούμενες, σε μικρό ή μεγάλο βαθμό, από Έλληνες. Οπωσδήποτε όμως ελληνόφωνες περιοχές διοτι αυτή ήταν η καθομιλουμένη τότε γλώσσα στην Ελλάδα, τα Βαλκάνια και ορισμένες παραδουνάβιες περιοχές του πρώην Βυζαντίου.
Συμβατικά η οθωμανική περίοδος αρχίζει με την άλωση της Κωνσταντινούπολης το 1453, αν και η διείσδυση των Οθωμανών στον ευρύτερο ελληνικό χώρο, Μικρά Ασία και Νότια Βαλκανική, ξεκινάει από παλαιότερα. Εάν θεωρήσουμε ότι αυτός ο χώρος ήταν όλη η Μικρά Ασία και η ελληνική χερσόνησος, τότε η η οθωμανική κυριαρχία θεωρητικά αρχίζει από το 1071, αν και η παρουσία των Οθωμανών στην περιοχή εδραιώνεται μόνο κατά τον 15ο αιώνα. Η εξάπλωση των Οθωμανών στον χώρο αυτόν ήταν σταδιακή και προοδευτικά κατέκτησαν όλη την έκταση της σημερινής Ελλάδας, εκτός των Ιονίων νήσων.
Οι Έλληνες έκαναν αρκετές επαναστάσεις κατά της οθωμανικής αυτοκρατορίας. Η τελευταία ήταν η Επανάσταση του 1821, μετά την οποία ιδρύθηκε το ανεξάρτητο Ελληνικό κράτος.
Συμβατικά η οθωμανική περίοδος αρχίζει με την άλωση της Κωνσταντινούπολης το 1453, αν και η διείσδυση των Οθωμανών στον ευρύτερο ελληνικό χώρο, Μικρά Ασία και Νότια Βαλκανική, ξεκινάει από παλαιότερα. Εάν θεωρήσουμε ότι αυτός ο χώρος ήταν όλη η Μικρά Ασία και η ελληνική χερσόνησος, τότε η η οθωμανική κυριαρχία θεωρητικά αρχίζει από το 1071, αν και η παρουσία των Οθωμανών στην περιοχή εδραιώνεται μόνο κατά τον 15ο αιώνα. Η εξάπλωση των Οθωμανών στον χώρο αυτόν ήταν σταδιακή και προοδευτικά κατέκτησαν όλη την έκταση της σημερινής Ελλάδας, εκτός των Ιονίων νήσων.
Οι Έλληνες έκαναν αρκετές επαναστάσεις κατά της οθωμανικής αυτοκρατορίας. Η τελευταία ήταν η Επανάσταση του 1821, μετά την οποία ιδρύθηκε το ανεξάρτητο Ελληνικό κράτος.
Ορολογία
Ο όρος «Τουρκοκρατία» χρησιμοποιείται στην ελληνική και σπανίως σε άλλες γλώσσες αναφερόμενος στην περίοδο της οθωμανικής κυριαρχίας στις ελληνικές ή άλλες χώρες, κυρίως των Βαλκανίων και της Ανατολικής Ευρώπης. Στην αγγλική γλώσσα ο συνηθέστερος όρος είναι ottoman period ( Οθωμανική περίοδος).
Όσον αφορά στην ελληνική ιστοριογραφία, σύμφωνα με τον ιστορικό Στέφανο Παπαγεωργίου, είναι προτιμότεροι οι όροι «οθωμανική κατάκτηση» ή «οθωμανική περίοδος», καθώς η οθωμανική αυτοκρατορία ήταν μια πολυεθνική αυτοκρατορία, όχι εθνικό τουρκικό κράτος, και πολυεθνοτική ήταν και η σύνθεση της τάξης των Οθωμανών αξιωματούχων που ασκούσε την εξουσία, ελάχιστοι από τους οποίους είχαν τουρκική καταγωγή. Επίσης, μέχρι και τον 19ο αιώνα η λέξη «Τούρκος» σήμαινε τον Τουρκμένο αγρότη της Ανατολίας και χρησιμοποιούνταν και υβριστικά, για να χαρακτηριστεί κάποιος άξεστος και απολίτιστος. Επίσης σημαίνει γενικά τον μουσουλμάνο ή ειδικά τον μουσουλμάνο υπήκοο του σουλτάνου. Κατά τον Μπαμπινιώτη, θεωρούμενο ότι προβάλλει «εθνικά στερεότυπα», αφολυ στην εποχή της οθωμανικής περιόδου «Τούρκος» σήμαινε «μουσουλμάνος».
Ως παράδειγμα αναφέρει τον στίχο δημοτικού άσματος, το «Γίνεσαι τούρκος Διάκο μου, την πίστη σου ν’ αλλάξεις;». Η ίδια ερμηνεία και παράδειγμα αναφέρονται και σε προγενέστερα λεξικά ενώ στο λεξικό του Εμμ. Κριαρά αναφέρεται ως παράδειγμα το δημοτικό «εγώ Τούρκα δε γίνομαι, τζαμί δεν προσκυνάω».
Στη σύγχρονη ελληνική ιστοριογραφία ο όρος «τουρκοκρατία» αντικαθίσταται με άλλους όρους όπως «οθωμανική περίοδος» κ.ά. ενώ άλλοι συγγραφείς τον διατηρούν. Κατά τον καθηγητή Ι.Κ. Χασιώτη η χρήση του «πολιτικά ορθότερου» (εισαγωγικά του συγγραφέα) όρου «οθωμανική περίοδος» εντάσσεται στην προσπάθεια δυτικών ιστορικών να υπερτονίσουν τον πολυεθνικό χαρακτήρα της Οθ. Αυτοκρατορίας και να αμβλύνουν τις διακρίσεις που υπήρχαν μεταξύ κατακτητών και κατακτημένων.
Οθωμανική κυριαρχία - Οθωμανική επέκταση
Όσον αφορά στην ελληνική ιστοριογραφία, σύμφωνα με τον ιστορικό Στέφανο Παπαγεωργίου, είναι προτιμότεροι οι όροι «οθωμανική κατάκτηση» ή «οθωμανική περίοδος», καθώς η οθωμανική αυτοκρατορία ήταν μια πολυεθνική αυτοκρατορία, όχι εθνικό τουρκικό κράτος, και πολυεθνοτική ήταν και η σύνθεση της τάξης των Οθωμανών αξιωματούχων που ασκούσε την εξουσία, ελάχιστοι από τους οποίους είχαν τουρκική καταγωγή. Επίσης, μέχρι και τον 19ο αιώνα η λέξη «Τούρκος» σήμαινε τον Τουρκμένο αγρότη της Ανατολίας και χρησιμοποιούνταν και υβριστικά, για να χαρακτηριστεί κάποιος άξεστος και απολίτιστος. Επίσης σημαίνει γενικά τον μουσουλμάνο ή ειδικά τον μουσουλμάνο υπήκοο του σουλτάνου. Κατά τον Μπαμπινιώτη, θεωρούμενο ότι προβάλλει «εθνικά στερεότυπα», αφολυ στην εποχή της οθωμανικής περιόδου «Τούρκος» σήμαινε «μουσουλμάνος».
Ως παράδειγμα αναφέρει τον στίχο δημοτικού άσματος, το «Γίνεσαι τούρκος Διάκο μου, την πίστη σου ν’ αλλάξεις;». Η ίδια ερμηνεία και παράδειγμα αναφέρονται και σε προγενέστερα λεξικά ενώ στο λεξικό του Εμμ. Κριαρά αναφέρεται ως παράδειγμα το δημοτικό «εγώ Τούρκα δε γίνομαι, τζαμί δεν προσκυνάω».
Στη σύγχρονη ελληνική ιστοριογραφία ο όρος «τουρκοκρατία» αντικαθίσταται με άλλους όρους όπως «οθωμανική περίοδος» κ.ά. ενώ άλλοι συγγραφείς τον διατηρούν. Κατά τον καθηγητή Ι.Κ. Χασιώτη η χρήση του «πολιτικά ορθότερου» (εισαγωγικά του συγγραφέα) όρου «οθωμανική περίοδος» εντάσσεται στην προσπάθεια δυτικών ιστορικών να υπερτονίσουν τον πολυεθνικό χαρακτήρα της Οθ. Αυτοκρατορίας και να αμβλύνουν τις διακρίσεις που υπήρχαν μεταξύ κατακτητών και κατακτημένων.
Οθωμανική κυριαρχία - Οθωμανική επέκταση
Οι Οθωμανοί έφτασαν στην περιοχή όταν η Βυζαντινή αυτοκρατορία ήταν ήδη αποδυναμωμένη από την τέταρτη σταυροφορία και την προσωρινή κατάλυση της υπόστασής της το 1204. Παράλληλα με τις νίκες τους επί των Βουλγάρων το 1371 και των Σέρβων το 1389, προωθήθηκαν και στη νότια Βαλκανική και κατέλαβαν την Αθήνα το 1458. Οι Έλληνες άντεξαν στην Πελοπόννησο μέχρι το 1460, και οι Βενετοί και οι Γενουάτες παρέμειναν σε μερικά από τα νησιά του Αιγαίου και στο Ιόνιο, αλλά από το 1500 το μεγαλύτερο τμήμα των πεδιάδων και των νησιών της Ελλάδας ήταν στα οθωμανικά χέρια.
Τα βουνά της Ελλάδας ήταν κατά ένα μεγάλο μέρος άθικτα, και ήταν ένα καταφύγιο για τους Έλληνες που ήθελαν να ξεφύγουν από την ξένη κυριαρχία. Η Κύπρος έπεσε στα χέρια των Οθωμανών το 1571, και οι Βενετοί διατήρησαν την Κρήτη μέχρι το 1669. Μόνο τα Επτάνησα, που κυβερνήθηκαν από τη Βενετία, δεν κατακτήθηκαν από τους Οθωμανούς.
Την επόμενη Πέμπτη θα συνεχίσουμε με: «Η Οθωμανική περίοδος στην Ελλάδα Μετανάστευση: Οι Έλληνες πήραν τα βουνά ή τον δρόμο της Ευρώπης δημιουργώντας την ¨Αναγέννηση
Τα βουνά της Ελλάδας ήταν κατά ένα μεγάλο μέρος άθικτα, και ήταν ένα καταφύγιο για τους Έλληνες που ήθελαν να ξεφύγουν από την ξένη κυριαρχία. Η Κύπρος έπεσε στα χέρια των Οθωμανών το 1571, και οι Βενετοί διατήρησαν την Κρήτη μέχρι το 1669. Μόνο τα Επτάνησα, που κυβερνήθηκαν από τη Βενετία, δεν κατακτήθηκαν από τους Οθωμανούς.
Την επόμενη Πέμπτη θα συνεχίσουμε με: «Η Οθωμανική περίοδος στην Ελλάδα Μετανάστευση: Οι Έλληνες πήραν τα βουνά ή τον δρόμο της Ευρώπης δημιουργώντας την ¨Αναγέννηση
Πηγή: Στρατιωτική Ιστορία και Βiκιπαίδεια
Ο «ΚΟΡΙΝΘΙΟΣ»
Αφήστε ένα σχόλιο