Να επενδύσουμε στη Νεοελληνική μας γλώσσα !! (Φ.1830)
Γράφει ο Κώστας Τζαναβάρας *
Κάθε πολιτισμένος άνθρωπος γνωρίζει για την αξία της Ελληνικής Γλώσσας. Ακόμη κι αν δεν συμφωνεί απόλυτα με αυτό που έχω διατυπώσει ούτω πως:
Πλάστηκε για να αποδώσει με ακρίβεια τη σκέψη του ιθύνοντος λαού του πλανήτη, και να εκφράσει τον ασύγκριτο πλούτο των συναισθημάτων του.
ΕΚΕΙΝΟ ΠΟΥ ΜΑΛΛΟΝ ΔΕΝ ΕΧΟΥΜΕ ΠΡΟΣΕΞΕΙ, είναι ότι όχι μόνον πλάστηκε υπό αυτό το γνώμονα, αλλά και έτσι διαμορφώνεται συνεχώς εδώ και χιλιετίες. Έχει επιστημονικώς εντοπισθεί, μάλιστα, το παγκόσμιο παράδοξο σχετικά με τις διάφορες διαλέκτους της γλώσσας μας: εξελίσσονται παράλληλα. Προφανώς, γιατί υπακούουν στους ίδιους φυσικούς νόμους.
Κάπου εκεί, όμως, αρχίζει η εθνική μειοδοσία. Τονίζεται μεν η οικουμενική αξία της Ελληνικής, αλλά εννοούν της Κλασσικής. Η σύγχρονη γλώσσα μας, θεωρείται μία γλώσσα σαν τις άλλες του πλανήτη. Πολλοί, μάλιστα, θεωρούν άλλες σύγχρονες γλώσσες καταλληλότερες, ίσως όχι μόνον ως προς ειδικές χρήσεις.
ΤΑ ΠΡΟΣΟΝΤΑ ΤΗΣ ΝΕΟΕΛΛΗΝΙΚΗΣ, σε σύγκριση με την Κλασσική, δεν είναι πολλά. Είναι -φρονώ! δύο, αλλά είναι εξόχως σημαντικά. Αφ’ ενός, η Νεοελληνική ομιλείται. Εξελίσσεται ακόμη, παρά την υπαρξιακή κρίση του λαού που την ομιλεί. Παρά τις τάσεις αφελληνισμού της, παραμένει υγιές κτήμα ευάριθμων.
Αφ’ ετέρου, η Νεοελληνική έχει μεγάλη ελευθερία στη σύνταξη των προτάσεων. Ενώ, δηλαδή, στην Κλασσική επιβάλλεται σειρά στην παράθεση π.χ. υποκειμένου-αντικειμένου - ρήματος, στην Νεοελληνική σχεδόν όλα επιτρέπονται.
Το γνωστό «Ουκ εν τω πολλώ το ευ, αλλ’ εν τω ευ το πολύ», λόγου χάριν, ενώ στα αρχαία διατυπώνεται αποκλειστικά έτσι, στα νεοελληνικά έχει πολλές παραδεκτές αποδόσεις. Στα αρχαία δεν μπορεί καν να αλλάξει η σειρά των δύο προτάσεων. Σωστά;
Αν, λοιπόν, λάβουμε υπ’ όψιν μας ότι ομιλούμε για τη γλώσσα της ελευθερίας, αντιλαμβάνεται κανείς τη σημασία αυτής της εξέλιξης της γλώσσας μας. Ισχυρίζομαι, μάλιστα, ότι αυτή είναι η πλέον τρανταχτή απόδειξη της ελληνικότητάς μας.
ΔΕΝ ΟΜΙΛΩ, ΟΜΩΣ, ΓΙΑ «ΠΕΡΑΣΜΕΝΑ ΜΕΓΑΛΕΊΑ», για μουσειακή αξία.
Ομιλώ, αντιθέτως, για τρέχουσα αξία και τωρινή αξιοποίηση. Και είναι -στο σύγχρονο κόσμο!- πολύτιμο προσόν ο συνδυασμός ακριβολογίας και ελευθερίας της γλώσσας μας.
Η γλώσσα της ακριβολογίας, που σε πολλούς σήμερα φαίνεται «ψείρισμα», δίνει τη δυνατότητα να αποδοθεί ακριβώς οποιαδήποτε σκέψη έχει διατυπωθεί ανά τον κόσμο. Και είναι θετική πρόκληση, για κάθε πολιτισμό, να διατυπωθούν τα βασικά κείμενά του στην Νεοελληνική.
Η ελευθερία στη σύνταξη της Νεοελληνικής, από την άλλη, καθιστά αυτήν την θετική πρόκληση εφικτό στόχο.
ΑΝΑΠΟΔΡΑΣΤΟ ΕΙΝΑΙ ΤΟ ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑ: η Νεοελληνική είναι ιδανική γλώσσα για τη διεξαγωγή του διαλόγου των πολιτισμών. Σε αυτό προτείνω να επενδύσουμε, αφού βεβαίως το σκεφτούμε λίγο περισσότερο στην αλήθεια του. Ιδίως, να σκεφθούμε τί θα συμβεί αν δεν το επιχειρήσουμε, την ώρα που όλα οδηγούν στον αφελληνισμό της Ελλάδας.
ΑΠΕΝΑΝΤΙ ΣΕ ΑΥΤΗ ΤΗΝ ΠΡΑΓΜΑΤΙΚΟΤΗΤΑ, λοιπόν, νομίζω ότι οι διάσπαρτες ηρωικές πατριωτικές αντιδράσεις έχουν -αν το φιλοσοφήσουμε- δύο βασικά χαρακτηριστικά. Αφ’ ενός, υπάρχει μία αφ’ υψηλού θέαση. Δικαίως, μέχρις ενός σημείου!, αφού η πολιτισμική και πνευματική υπεροχή είναι οφθαλμοφανής.
Δεν χρειάζεται καν να υποδειχθεί το ποιός υπερέχει.
Αφ’ ετέρου, όμως, υπάρχει ταυτόχρονα και μία αμυντική στάση. Σαν να παραδεχόμαστε -κακά τα ψέματα!- ότι τα περασμένα μεγαλεία δεν φθάνουν για μία ολική επαναφορά. Σαν να έχουμε δίκιο μεν, που δεν πρόκειται να το βρούμε δε.
Σαν η μειονεξία σε υλικά μέσα να ακυρώνει την πολιτισμική υπεροχή. Σαν να πολεμάμε διηπειρωτικούς πυραύλους με σπαθιά, ακόντια, ασπίδες και παχιά λόγια -Όχι;
Η τελική απάντηση, αναντιρρήτως, θα επιβληθεί από τη δυναμική των περιστάσεων. Προεκτιμώ, πάντως, ότι θα επαναφέρει τον Ελληνισμό στη θέση που δικαιούται: στην κορυφή της πνευματικής αλυσίδας του πλανήτη.
ΓΙΑ ΝΑ ΔΟΥΜΕ ΤΑ ΕΠΕΡΧΟΜΕΝΑ ΕΝΩΡΙΤΕΡΑ, εν τέλει, ισχυρίζομαι ότι χρειάζεται και αρκεί κάτι πολύ απλό: να αναιρέσουμε την πλάνη για το τι ΑΚΡΙΒΩΣ συμβαίνει. Κάτι τέτοιο επιχείρησα παραπάνω, υποδεικνύοντας την -πάντα κατά τη γνώμη μου!- πλάνη ως προς την αξία της Νεοελληνικής μας γλώσσας.
Κόρινθος 16 Φεβρουαρίου 2023
Πλάστηκε για να αποδώσει με ακρίβεια τη σκέψη του ιθύνοντος λαού του πλανήτη, και να εκφράσει τον ασύγκριτο πλούτο των συναισθημάτων του.
ΕΚΕΙΝΟ ΠΟΥ ΜΑΛΛΟΝ ΔΕΝ ΕΧΟΥΜΕ ΠΡΟΣΕΞΕΙ, είναι ότι όχι μόνον πλάστηκε υπό αυτό το γνώμονα, αλλά και έτσι διαμορφώνεται συνεχώς εδώ και χιλιετίες. Έχει επιστημονικώς εντοπισθεί, μάλιστα, το παγκόσμιο παράδοξο σχετικά με τις διάφορες διαλέκτους της γλώσσας μας: εξελίσσονται παράλληλα. Προφανώς, γιατί υπακούουν στους ίδιους φυσικούς νόμους.
Κάπου εκεί, όμως, αρχίζει η εθνική μειοδοσία. Τονίζεται μεν η οικουμενική αξία της Ελληνικής, αλλά εννοούν της Κλασσικής. Η σύγχρονη γλώσσα μας, θεωρείται μία γλώσσα σαν τις άλλες του πλανήτη. Πολλοί, μάλιστα, θεωρούν άλλες σύγχρονες γλώσσες καταλληλότερες, ίσως όχι μόνον ως προς ειδικές χρήσεις.
ΤΑ ΠΡΟΣΟΝΤΑ ΤΗΣ ΝΕΟΕΛΛΗΝΙΚΗΣ, σε σύγκριση με την Κλασσική, δεν είναι πολλά. Είναι -φρονώ! δύο, αλλά είναι εξόχως σημαντικά. Αφ’ ενός, η Νεοελληνική ομιλείται. Εξελίσσεται ακόμη, παρά την υπαρξιακή κρίση του λαού που την ομιλεί. Παρά τις τάσεις αφελληνισμού της, παραμένει υγιές κτήμα ευάριθμων.
Αφ’ ετέρου, η Νεοελληνική έχει μεγάλη ελευθερία στη σύνταξη των προτάσεων. Ενώ, δηλαδή, στην Κλασσική επιβάλλεται σειρά στην παράθεση π.χ. υποκειμένου-αντικειμένου - ρήματος, στην Νεοελληνική σχεδόν όλα επιτρέπονται.
Το γνωστό «Ουκ εν τω πολλώ το ευ, αλλ’ εν τω ευ το πολύ», λόγου χάριν, ενώ στα αρχαία διατυπώνεται αποκλειστικά έτσι, στα νεοελληνικά έχει πολλές παραδεκτές αποδόσεις. Στα αρχαία δεν μπορεί καν να αλλάξει η σειρά των δύο προτάσεων. Σωστά;
Αν, λοιπόν, λάβουμε υπ’ όψιν μας ότι ομιλούμε για τη γλώσσα της ελευθερίας, αντιλαμβάνεται κανείς τη σημασία αυτής της εξέλιξης της γλώσσας μας. Ισχυρίζομαι, μάλιστα, ότι αυτή είναι η πλέον τρανταχτή απόδειξη της ελληνικότητάς μας.
ΔΕΝ ΟΜΙΛΩ, ΟΜΩΣ, ΓΙΑ «ΠΕΡΑΣΜΕΝΑ ΜΕΓΑΛΕΊΑ», για μουσειακή αξία.
Ομιλώ, αντιθέτως, για τρέχουσα αξία και τωρινή αξιοποίηση. Και είναι -στο σύγχρονο κόσμο!- πολύτιμο προσόν ο συνδυασμός ακριβολογίας και ελευθερίας της γλώσσας μας.
Η γλώσσα της ακριβολογίας, που σε πολλούς σήμερα φαίνεται «ψείρισμα», δίνει τη δυνατότητα να αποδοθεί ακριβώς οποιαδήποτε σκέψη έχει διατυπωθεί ανά τον κόσμο. Και είναι θετική πρόκληση, για κάθε πολιτισμό, να διατυπωθούν τα βασικά κείμενά του στην Νεοελληνική.
Η ελευθερία στη σύνταξη της Νεοελληνικής, από την άλλη, καθιστά αυτήν την θετική πρόκληση εφικτό στόχο.
ΑΝΑΠΟΔΡΑΣΤΟ ΕΙΝΑΙ ΤΟ ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑ: η Νεοελληνική είναι ιδανική γλώσσα για τη διεξαγωγή του διαλόγου των πολιτισμών. Σε αυτό προτείνω να επενδύσουμε, αφού βεβαίως το σκεφτούμε λίγο περισσότερο στην αλήθεια του. Ιδίως, να σκεφθούμε τί θα συμβεί αν δεν το επιχειρήσουμε, την ώρα που όλα οδηγούν στον αφελληνισμό της Ελλάδας.
ΑΠΕΝΑΝΤΙ ΣΕ ΑΥΤΗ ΤΗΝ ΠΡΑΓΜΑΤΙΚΟΤΗΤΑ, λοιπόν, νομίζω ότι οι διάσπαρτες ηρωικές πατριωτικές αντιδράσεις έχουν -αν το φιλοσοφήσουμε- δύο βασικά χαρακτηριστικά. Αφ’ ενός, υπάρχει μία αφ’ υψηλού θέαση. Δικαίως, μέχρις ενός σημείου!, αφού η πολιτισμική και πνευματική υπεροχή είναι οφθαλμοφανής.
Δεν χρειάζεται καν να υποδειχθεί το ποιός υπερέχει.
Αφ’ ετέρου, όμως, υπάρχει ταυτόχρονα και μία αμυντική στάση. Σαν να παραδεχόμαστε -κακά τα ψέματα!- ότι τα περασμένα μεγαλεία δεν φθάνουν για μία ολική επαναφορά. Σαν να έχουμε δίκιο μεν, που δεν πρόκειται να το βρούμε δε.
Σαν η μειονεξία σε υλικά μέσα να ακυρώνει την πολιτισμική υπεροχή. Σαν να πολεμάμε διηπειρωτικούς πυραύλους με σπαθιά, ακόντια, ασπίδες και παχιά λόγια -Όχι;
Η τελική απάντηση, αναντιρρήτως, θα επιβληθεί από τη δυναμική των περιστάσεων. Προεκτιμώ, πάντως, ότι θα επαναφέρει τον Ελληνισμό στη θέση που δικαιούται: στην κορυφή της πνευματικής αλυσίδας του πλανήτη.
ΓΙΑ ΝΑ ΔΟΥΜΕ ΤΑ ΕΠΕΡΧΟΜΕΝΑ ΕΝΩΡΙΤΕΡΑ, εν τέλει, ισχυρίζομαι ότι χρειάζεται και αρκεί κάτι πολύ απλό: να αναιρέσουμε την πλάνη για το τι ΑΚΡΙΒΩΣ συμβαίνει. Κάτι τέτοιο επιχείρησα παραπάνω, υποδεικνύοντας την -πάντα κατά τη γνώμη μου!- πλάνη ως προς την αξία της Νεοελληνικής μας γλώσσας.
Κόρινθος 16 Φεβρουαρίου 2023
Κώστας Τζαναβάρας
σύμβουλος μηχανικός - συγγραφέας
Αφήστε ένα σχόλιο