Νικηταράς ο Τουρκοφάγος (Φ. 1835)

Ηρωισμός, Θυσία, Απαξίωση και Αποκατάσταση του Ήρωα!

Γράφει-Επιμελείται: Εύη Κοκκίνου*

Προσφάτως έμαθα για μία πράξη θαυμαστή που αποδεικνύει ότι οι Έλληνες μπορούμε να διορθώσουμε τα κακώς κείμενα της πατρίδας μας αναλαμβάνοντας το μερίδιο της ευθύνης μας στον ρου της ιστορίας.

Ένας Βατραχάνθρωπος του Λιμενικού Σώματος εν αποστρατεία, ο Κώστας Χατζηδάκης, με αποκλειστικά προσωπική πρωτοβουλία, επιμονή και 4ετή αγώνα ενάντια στην γραφειοκρατία, κατάφερε να λάβει τις σχετικές άδειες και να κατασκευάσει με δικά του έξοδα το κενοτάφιο του Νικηταρά, δίπλα από τον τάφο του Γέροντα του Μοριά, στο Πρώτο Νεκροταφείο Αθηνών.

Η τελευταία επιθυμία του Νικηταρά, σύμφωνα με τον επικήδειό του που εκφωνήθηκε στις 25 Σεπτεμβρίου 1849, στη Μητρόπολη, ήταν να ταφεί δίπλα από τον θείο του και πρωτεργάτη του Αγώνα Θεόδωρο Κολοκοτρώνη, όπως και έγινε, αλλά δυστυχώς αυτό κράτησε για ελάχιστα χρόνια, διότι ο τάφος του στη συνέχεια άδειασε και καταστράφηκε, καθώς ήταν φτωχός και κανείς δεν μερίμνησε για αυτόν.

Η επιθυμία του τελικά εκπληρώθηκε 173 χρόνια μετά τον θάνατό του. (Πηγή: Newsbomb, Σωτήρης Σκουλούδης 24/03/2023).

Είναι γνωστός σε μας τους Κορίνθιους ο ηρωικός βίος του Νικήτα Σταματελόπουλου ή Νικηταρά (1772-1849), ο οποίος γεννήθηκε στη Νέδουσα (Μεγάλη Αναστάσοβα), στον Ταΰγετο. Ο πατέρας του Σταματέλος υπήρξε αρματωλός που σκοτώθηκε από τους Τούρκους στις φοβερές διώξεις του 1805. Ο Νικηταράς, ανιψιός του Θεόδωρου Κολοκοτρώνη, ακολούθησε τον θείο του στα Επτάνησα όπου εντάχτηκε στα Ρώσικα τάγματα και μετέβη στην Ιταλία για να πολεμήσει κατά του στρατού του Ναπολέοντα. Κατόπιν επέστρεψε στα Επτάνησα για να υπηρετήσει τους Γάλλους που τα είχαν καταλάβει. Καθώς ήταν δυναμικός δημιούργησε σύντομα το δικό του σώμα με αγωνιστές από την Πελοπόννησο και από άλλα μέρη της Ελλάδας.

Ο Νικηταράς υπήρξε από τους πρώτους οπλαρχηγούς που μπήκε στη μάχη κατά την Επανάσταση του 1821, σε μια πρώτη ένοπλη συμπλοκή στο Λεβίδι. Στις 18 Μαΐου του 1821, στη Μάχη των Δολιανών, ξεχώρισε για την ανδρεία του και κέρδισε επάξια τον τίτλο «Νικηταράς ο Τουρκοφάγος». Στα Δολιανά διασώζονται ακόμα τα περισσότερα από τα 13 σπίτια, όπου οχυρώθηκαν οι έλληνες, μαζί και αυτό στο οποίο ταμπουρώθηκε ο ίδιος ο Νικηταράς (διατηρητέο κτήριο σήμερα λειτουργεί ως μουσείο).

Στις 17 Μαΐου και μετά από εντολή του θείου του, Θεόδωρου Κολοκοτρώνη, ο Νικήτας Σταματελόπουλος πήγε στα Δολιανά με 100 άντρες και τελικό προορισμό το Άργος και το Ναύπλιο για πολεμικές προμήθειες και ενίσχυση άλλων οπλαρχηγών. Στις 18 Μαΐου τα ξημερώματα, ισχυρή τουρκική δύναμη υπό τον Κεχαγιάμπεη, βγήκε από την Τριπολιτσά, με στόχο τη διάλυση του ελληνικού στρατοπέδου στα Βέρβενα. Ένα μέρος του τουρκικού στρατεύματος κινήθηκε προς τα Δολιανά. Οι κάτοικοι, αντιλαμβανόμενοι την εχθρική κινητικότητα, προσέτρεξαν στον Νικηταρά για να τον ενημερώσουν και να του ζητήσουν να υπερασπιστεί το χωριό τους. Ο Έλληνας οπλαρχηγός επέστρεψε με τους άνδρες του, οχυρώθηκε στα σπίτια του χωριού προκαλώντας μεγάλες απώλειες στους Τούρκους, οι οποίοι στο τέλος της ημέρας τράπηκαν σε φυγή και κλείστηκαν στην Τριπολιτσά. Η μάχη των Δολιανών ματαίωσε το σχέδιο των Τούρκων και άνοιξε τον δρόμο για την άλωση της Τριπολιτσάς.

Ο Νικηταράς συνέβαλε καταλυτικά στη νίκη στα Δερβενάκια. Πολέμησε μαζί με τον Υψηλάντη και τον Παπαφλέσσα και απέκρουσαν τον τουρκικό στρατό στη χαράδρα του Αγίου Σώστη. Όταν τελείωσε η μάχη, οι πολεμιστές άρχισαν να μοιράζουν τα λάφυρα. Αναζήτησαν τον Νικηταρά και τον ρώτησαν τι ήθελε κι αυτός τους απάντησε: «Δεν θέλω τίποτα. Θέλω να δω την πατρίδα μου λεύτερη». Με το ζόρι του χάρισαν ένα άλογο μεγαλόσωμο και ένα σπαθί!

Η ευγνωμοσύνη του Κράτους προς αυτόν τον ήρωα της Ελληνικής Επανάστασης, εκφράστηκε με φυλάκιση, καταστροφή της υγείας του και με μία άδεια επαιτείας!

Το 1839, ο Νικηταράς, έκανε απόπειρα σύστασης Εταιρείας με την ονομασία «Φιλορθόδοξος Εταιρεία» με σκοπό την απελευθέρωση της υπόλοιπης Ελλάδας. Οι πράξεις της Εταιρείας κατ’ επίφασιν είχαν σκοπό την απελευθέρωση της Μακεδονίας, στην πραγματικότητα όμως απέβλεπαν στον εξαναγκασμό του βασιλιά Όθωνα σε παραίτηση. Ο Νικηταράς αφελής για το τι συμβαίνει είχε πέσει σε παγίδα του Ρώσου πρεσβευτή. Η ελληνική Κυβέρνηση, φοβούμενη ότι το ρωσόφιλο Κόμμα επεδίωκε να εκθρονίσει τον Όθωνα, συνέλαβε το Νικηταρά το 1839 και τον καταδίκασε - αν και αθώο - σε ενάμιση χρόνο φυλάκιση, την οποία εξέτισε στις φυλακές της Αίγινας. Βγήκε από τη φυλακή σχεδόν τυφλός και πάμπτωχος. Η υγεία του ήταν εξασθενημένη από τις κακουχίες που υπέστη. Το ζάχαρο τον είχε καταβάλει και είχε επηρεάσει την όρασή του.

Τους επόμενους μήνες, σχεδόν τυφλός, ο Νικηταράς ζητιάνευε για να ζήσει έξω από τον ναό της Ευαγγελίστριας του Πειραιά κάθε Παρασκευή! Έξι χρόνια πριν από τον θάνατό του, ο Νικηταράς, πήρε τιμητική σύνταξη και τον βαθμό του Αντιστράτηγου. Ο Νικηταράς είχε δανείσει στο Ελληνικό έθνος 12.225 φοινίκια και 105.000 γρόσια, τα οποία διεκδικούσε και διεκδίκησε και η οικογένειά του μετά το θάνατό του, αλλά ποτέ δεν τα έλαβαν!

Ο Νικηταράς πέθανε στις 25 Σεπτεμβρίου 1849 σε ηλικία 62 ετών και τάφηκε -σύμφωνα με την τελευταία επιθυμία του - δίπλα στον θείο του, Θεόδωρο Κολοκοτρώνη, στο Α΄ Νεκροταφείο Αθηνών.

Ο βίος του Νικηταρά συγκλόνισε τον Κώστα Χατζηδάκη, όπως περιγράφει στο Newsbomb.gr, και θέλησε να αποκαταστήσει αυτή την ιστορική αδικία παραδίνοντας το 2018 όλα τα ιστορικά στοιχεία που είχε συλλέξει στον Δήμο Αθηναίων. Το ιστορικό αρχείο αποδείκνυε και το γεγονός ότι ήταν θαμμένος εκεί, αλλά και το ότι ο τάφος του είχε καταστραφεί, γεγονός που για ακόμη μία φορά δείχνει την απαξίωση του Κράτους προς τους ήρωές του…

Μετά από 4 χρόνια, το 2022, «ο όρκος και η υπόσχεση στον ήρωα εκπληρώθηκε», «με τη βοήθεια του γλύπτη Γεώργιου Ρούσση που φιλοτέχνησε και δώρισε την προτομή, καθώς και την οικογένεια Βαντόλα που κάλυψε μέρος των εξόδων».

Η ιστορία καταδεικνύει ότι το Κράτος μπορεί να ξεχνά, να αδιαφορεί ή να είναι ανίκανο να ανταποκριθεί στις περιστάσεις, αλλά ο καθένας από μας μπορεί να ενεργεί υπεύθυνα, δημιουργικά, με θέληση και πείσμα τιμώντας την Πατρίδα και ίσως έτσι, κάποτε να ολοκληρωθεί η Ελληνική Επανάσταση…

* Η Εύη Κοκκίνου

είναι Δικηγόρος

Διαπιστευμένη Διαμεσολαβήτρια

Msc Διοίκηση Τουρ/κών Επιχειρήσεων

Δ/νση: Απ. Παύλου 40-Κόρινθος 20131

Τηλ.: 2741084568 & 6944964225

email: ekokklaw@otenet.gr