ΕΛΛΗΝΟΤΟΥΡΚΙΚΗ ΚΡΙΣΗ (Φ. 1839)

 

1821 Το πρώτο ξέσπασμα και μετά την Επανάσταση της 25ης Μαρτίου 1821 

Οι πρώτες ημέρες της Επανάστασης στις ιστορικές πηγές και στα απομνημονεύματα των αγωνιστών.

16 Μαρτίου: Το πρώτο βόλι

«Κατά τα μέσα και επ. Μαρτίου (1821), συνέβησαν και τα εξής, μεμονωμένα και άσχετα. Ο Α. Κορδής προσέβαλεν ενόπλως τους Τούρκους. Ο Ν. Σουλιώτης μετ’ άλλων τινών εφόνευσαν τρεις Τούρκους εις θέσιν Πόρταις παρά το χωρίον Αγρίδι εκ Τριπόλεως ερχομένους. Οι Πετμεζαίοι εφόνευσαν την 16η είκοσι οκτώ Τούρκους, προερχομένους εκ Σαλώνων και δι’ Ακράτας πορευομένους εις Τρίπολιν.

Τότε (την 16 Μαρτίου) ευρεθέντες εις Καλάβρυτα ο Σεϊδή-Κεχαγιάς και ο εκ Βυτίνης Τραπεζίτης Ν. Ταμπακόπουλος, επέστρεφον εις Τρίπολιν, πυροβοληθέντες δε από τους Χοντρογιαννέους (πλαγία και μυστική ενθαρρύνσει του Ασημάκη Ζαΐμη), εις θέσιν Χελωνοσπηλιά, αυτοί μεν εσώθησαν δρομαίοι εις Φενεόν, εφονεύθησαν δε δύω υπηρέται του Τούρκου και τα πράγματά των διηρπάγησαν.

Την επιούσαν (17) θέλων ν’ αναχωρήση εκ Καλαβρύτων και ο Ιμπραήμ-Αγάς Αρναούτογλους, Βοεβόδας της επαρχίας εκείνης διά την Τρίπολιν, προαπέστειλεν υπηρέτην εις Ντάρα, χωρίον ιδιόκτητον ή τσιφλίκι του, να τω προετοιμάση εκεί το γεύμα· ούτος δε μαθών τα εις Χελωνοσπηλιάν συμβάντα, και ότι εκεί υπήρχεν ενέδρα, επιστραφείς, απαντήσας τον Βοεβόδα και αναγγείλας αυτώ ταύτα, τον έκαμε να επανέλθη εις Καλάβρυτα. Αλλοι Καλαβρυτινοί εφόνευσαν δύω σπαΐδας (ενοικιαστάς φόρων) εις Λιβάρζι, και έτεροι εις Φενεόν τους Γυφτοχαρατζίδας. Αι ειδήσεις αύται από τον Σεϊδή-Κεχαγιάν και τον Ταμπακόπουλον, και από άλλους ελθόντες εις Τρίπολιν, εγνώσθησαν και εις την εξουσίαν. Οι δε Τούρκοι εθεώρουν τα σποραδικά τούτα συμβεβηκότα ως σπασμούς σώματος μη υγιαίνοντος ή ενδείξεις δεινής επισκηψούσης αυτώ νόσου, (και είχον δίκαιον ως προς τούτο)».

Ιστορικά της Ελληνικής Παλιγγενεσίας ή ο Ιερός των Ελλήνων Αγών, υπό Μ. Οικονόμου του εκ Δημητσάνης, Γραμμ. του Γεν. Αρχ. της Πελοποννήσου, Εν Αθήναις, Εκ του Τυπογραφείου Θ. Παπαλεξανδρή, 1873, σελ. 86


 

Joseph-Mallord-William Turner, Αλληγορία της σκλαβωμένης Ελλάδας. Υδατογραφία εμπνευσμένη από το ποίημα του Μπάιρον «Ο Γκιαούρ» (Μουσείον της Πόλεως των Αθηνών / Ιδρυμα Βούρου-Ευταξία).



17-21 Μαρτίου: Οι Ελληνες πολιορκούν τους Τούρκους στους πύργους Καλαβρύτων

«Ο Αρναούτογλους, πλήρης και πρότερον υποψιών, εθορυβήθη ακούσας το γεγονός [σ.σ. το χτύπημα στη Χελωνοσπηλιά], ωπισθοδρόμησεν εις Καλάβρυτα, εφόβισε τους εντοπίους Τούρκους παραστήσας το τόλμημα ως επαναστατικόν μάλλον ή ληστρικόν, και παραλαβών αυτούς εκλείσθη και ωχυρώθη εντός τριών δυνατών πύργων των Καλαβρύτων, ως αν ήρχοντο κατόπιν του εχθροί. Συγχρόνως εφονεύθησαν και δύο σπαΐδες Τριπολιτσώται κατά το Λιβάρτσι, χωρίον των Καλαβρύτων.

Ηγουμένου δε του Νικολού Σολιώτη εφονεύθησαν τινές γυφτοχαρατζίδες κατά το Αγρίδι, χωρίον της αυτής επαρχίας, και τρεις κομισταί γραμμάτων του τοποτηρητού της Τριπολιτσάς προς τον Χουρσήδην· εκτυπήθησαν και τινές άλλοι Τούρκοι αποβιβασθέντες εκ Σαλώνων εις Ακράταν, και απερχόμενοι εις Τριπολιτσάν, εξ ων οι μεν εφονεύθησαν, οι δε συνελήφθησαν· Τα συμβάντα ταύτα, αν και μη επαναστατικά, ηύξησαν τας δικαίας υποψίας των Οθωμανών.

Καθ’ ην δε ημέραν εκλείσθησαν οι περί τον Αρναούτογλουν εντός των πύργων, οι προεστώτες των Καλαβρύτων απουσίαζαν. Πρώτος των άλλων, ο Χαραλάμπης, μαθών το γεγονός και αγνοών ότι φοβηθέντες οι υπό τον Αρναούτογλουν εκλείσθησαν εις άμυναν μάλλον ή εις βλάβην, παρέλαβεν όσους εδυνήθη εκ του προχείρου ενόπλους υπό τους Πετμεζάδας, εισήλθεν εις την πόλιν και επολιόρκησε τους εν τοις πύργοις κλεισθέντας, οίτινες παρεδόθησαν.

Γενομένου δε γνωστού του συμβάντος τούτου, όπερ και η φήμη και οι επικρατούντες φόβοι εμεγάλυναν, οι μεν εν Βοστίτση Τούρκοι διεπορθμεύθησαν όλοι αβλαβείς και ανεμπόδιστοι συν γυναιξί και τέκνοις εις Γαλαξείδι, και κατέφυγαν εις Σάλωνα όπου ήσαν ικανοί Τούρκοι· οι δε εν Πάτραις, οίτινες, και αφ’ ότου έμαθαν, ότι οι Αχαιοί απεποιήθησαν να μεταβώσιν εις Τριπολιτσάν, είχαν αρχίσει να μεταφέρωσι τας γυναίκας και τα τέκνα των εις την ακρόπολιν, εγκατέλειψαν την πόλιν και συνεκλείσθησαν την 21 Μαρτίου, μήτε πολεμούντες μήτε πολεμούμενοι».

Σπυρίδωνος Τρικούπης, Ιστορία της Ελληνικής Επαναστάσεως, τόμ. Α΄, έκδοσις δευτέρα, Εν Λονδίνω, Εκ της εν τη Αυλή του Ερυθρού Λέοντος Τυπογραφίας Ταϋλόρου και Φραγκίσκου, 1860, σ.σ. 59-60.

Πηγή: Newsroom 25.03.2021 και Στρατιωτική ιστορία