ΕΛΛΗΝΟΤΟΥΡΚΙΚΗ ΚΡΙΣΗ (Φ. 1841)

 

22 Μαρτίου: Ελληνικές δυνάμεις στην Πάτρα  3

 

Ο Κολοκοτρώνης 1821 - 1822

 

22 Μαρτίου: «Οι Τούρκοι των Π. Πατρών φοβούμενοι μη προσβληθώσιν εξαίφνης εις αυτάς τας εστίας των, ησφάλισαν εις το φρούριον τας οικογενείας και τα πράγματά των, και την 21η ώρμησαν εις την οικίαν του Ιω. Παπαδιαμαντόπουλου επί σκοπώ να εύρωσιν εις αυτήν όπλα και πολεμοφόδια, ως υπώπτευον, και τότε να επιτεθώσι κατά των χριστιανών· αλλ’ ευρόντες τας θύρας ησφαλισμένας, ήρχισαν έξωθεν να τουφεκίζωσι και να πιστολίζωσιν απειλούντες. Εβαλον δε πυρ εις τας πέριξ οικίας, εν ω και από το φρούριον ήρχισαν να πυροβολώσι την του αρχιερέως [σ.σ. Π. Πατρών Γερμανός] και άλλας άλλων χριστιανών, όπου ενόμιζον ότι είναι πολλοί κεκλεισμένοι.

Τότε λοιπόν εξελθόντες οι Ελληνες ένοπλοι εις τα οδούς, εντόπιοι Πατρείς και τινες πάροικοι Επτανήσιοι ομού με τον Νικόλαον Γερακάρην Κεφαλλήνα, προσέβαλον τους Τούρκους, τους εδίωξαν από την πόλιν και τους απέκλεισαν εις το φρούριον. Ειδοποίησαν δε παρευθείς τον αρχιερέα των και τον Ζαΐμην, οι οποίοι έφθασαν όσον τάχιστα με τους Κουμανιώτας και άλλους, και πολιορκήσαντες τους Τούρκους, διεκήρυξαν την επανάστασιν, και προσεκάλεσαν τους Ελληνας εις τα όπλα, εν ω άλλη ελπίς σωτηρίας δεν έμεινεν εις αυτούς. 

Απομνημονεύματα συνταχθέντα υπό του Ν. Σπηλιάδου διά να χρησιμεύσωσιν εις την νέαν Ιστορίαν της Ελλάδος, Αθήνησιν, τόμ. Α΄, Εκ του ΤυπογραφείουΧ. Νικολαΐδου Φιλαδελφέως, 1851, σ.σ. 59-60.

 

Ο Πετρόμπεης Μαυρομιχάλης, πρόκριτος της Μάνης, κηρύσσει την Επανάσταση στη Μεσσηνία. Λιθογραφία του Peter von Hess, 1852 (λεπτομέρεια – Εθνικό Ιστορικό Μουσείο, Αθήνα).

 

«Την δε επαύριον (22 Μαρτίου) οι Τούρκοι ευρέθησαν όλοι συνηγμένοι εν τη ακροπόλει, όπου διέμειναν κανονιοβολούντες την πόλιν. Εντοσούτω οι πέριξ σημαντικοί Αχαιοί, μαθόντες τα εν Πάτραις συμβάντα, έσπευσαν να εισέλθωσι συμπαραλαβόντες όσους εδυνήθησαν εκ του προχείρου οπλοφόρους· και πρώτος μεν εισήλθε περί την μεσημβρίαν ο Παπαδιαμαντόπουλος· μετ’ αυτόν δε ο Λόντος υπό ερυθράν σημαίαν, ην κατεσκεύασεν ως έτυχε και ως ήθελε την ώραν εκείνην, έχουσαν εν τω μέσω μέλανα σταυρόν εφ’ ενός μόνου προσώπου. Εξ αιτίας δε του χρώματος της σημαίας οι εν τω φρουρίω Τούρκοι εξέλαβον τους εισερχομένους ως Λαλιώτας Τούρκους, διότι ο επί του ενός προσώπου της σημαίας σταυρός δεν εφαίνετο εκ της ακροπόλεως· τους εχαιρέτησαν δε και ως συναδέλφους των κανονοβολούντες.

Εισήλθαν την αυτήν ημέραν και ο Π. Πατρών, ο Κερνίτσης, ο Ζαΐμης, και ο Ρούφος, επισύροντες πλήθη οπλοφόρων και ροπαλοφόρων· επί δε της εισόδου οι Πατρείς και οι παρεπιδημούντες Ελληνες εκραύγαζαν ενθουσιώντες, Ζήτω η ελευθερία· ζήτωσαν οι αρχηγοί· και εις την πόλιν να δώση ο Θεός. Ο δε Π. Πατρών διέταξε και έστησαν επί της πλατείας του αγίου Γεωργίου σταυρόν, ον έτρεχαν και ησπάζοντο οι παρευρεθέντες, ορκιζόμενοι τον υπέρ πίστεως και πατρίδος όρκον. Εμοίρασαν δε οι αρχηγοί και εθνόσημα εξ ερυθρού υφάσματος φέροντα σταυρόν κυανόχρουν, διέταξαν και τους ιστοποιούς να τυπώσωσι σημαίας προς χρήσιν των παρόντων οπλοφόρων, και αποστολήν εις άλλα μέρη, εξέδωκαν παντού επαναστατικάς προκηρύξεις, έγραψαν τοις εντός και εκτός Πελοποννήσου να δράξωσι τα όπλα, και έστειλαν προς τους εν Πάτραις εδρεύοντας προξένους την ακόλουθον εγκύκλιον.

«Ημείς, το Ελληνικόν έθνος των Χριστιανών, βλέποντες ότι μας καταφρονεί το οθωμανικόν γένος, και σκοπεύει όλεθρον εναντίον μας πότε μ’ έναν και πότε μ’ άλλον τρόπον, απεφασίσαμεν σταθερώς ή να αποθάνωμεν όλοι ή να ελευθερωθώμεν, και τούτου ένεκα βαστούμεν τα όπλα εις χείρας ζητούντες τα δικαιώματά μας. Οντες λοιπόν βέβαιοι ότι όλα τα χριστιανικά βασίλεια γνωρίζουν τα δίκαιά μας, και όχι μόνον δεν θέλουν μάς εναντιωθή, αλλά και θέλουν μάς συνδράμει, και ότι έχουν εις μνήμην ότι οι ένδοξοι πρόγονοί μας εφάνησαν ποτέ ωφέλιμοι εις την ανθρωπότητα, διά τούτο ειδοποιούμεν την εκλαμπρότητά σας, και σας παρακαλούμεν να προσπαθήσετε να ήμεθα υπό την εύνοιαν και προστασίαν του μεγάλου κράτους τούτου». 

Πηγή: Σπυρίδωνος Τρικούπη, Ιστορία της Ελληνικής Επαναστάσεως, τόμ. Α΄, έκδοσις δευτέρα, Εν Λονδίνω, Εκ της εν τη Αυλή του Ερυθρού Λέοντος Τυπογραφίας Ταϋλόρου και Φραγκίσκου, 1860, σ.σ. 6