ΕΛΛΗΝΟΤΟΥΡΚΙΚΗ ΚΡΙΣΗ (Φ. 1846)

 26 Μαρτίου: Κήρυξη της Επανάστασης στις Σπέτσες

 

Πρώτοι λοιπόν οι Σπετσιώται ύψωσαν, κατά την 2 και 3 Απριλίου 1821 [σσ. αναφέρεται αυτή η ημερο­μηνία], διά μεγάλης τελετής και πολυκρότων κανονιοβολι­σμών, την σημαίαν της ελευθερίας επί των πλοίων των, εξ ων τινά μεν είχον εξέλθει του λιμένος την προτεραίαν, όλα δε τ’ άλλα παρετάχθησαν την αυτήν ημέραν έμπρο­σθεν της πόλεως εις τον πορθμόν. Η ημέρα εκείνη ανέ­τειλε όντως λαμπρά και φαεινή· «αίγλη δ’ ουρανόν ήκε, γέλασε δε πάσα πέρι χθων». Η σημαία της ελευθερίας κυματίζουσα εις όλα τα πλοία, εις το επί της παραλίας δη­μοτικόν κατάστημα και εις πολλούς εξώστας οικιών, παρί­στα θέαμα μεγαλοπρεπέστατον, αύρα δε ελευθερίας εζω­ογόνει και εφαίδρυνε πάντων τα πρόσωπα. Και αληθώς απερίγραπτος ενθουσιασμός κατείχε τους πάντας καθώς κατά τας εθνοσωτηρίους εκείνας ημέρας, καθ’ ας η του Λαζάρου διά του Θεανθρώπου εξανάστασις, και η των Βαϊοφόρων Παίδων επί τη του Σωτήρος του ανθρωπίνου γένους προελεύσει, αγαλλίασις, μυστηριωδώς προηγίαζε το μέγα κίνημα, και ευηγγελίζετο παραδόξως του Ελληνι­κού Εθνους την εθνεγερσίαν.

Η βρικογολέτα «Ασπασία». Ανήκε στους Κούτσηδες, μία από τις σπουδαιότερες σπετσιώτικες οικογένειες (αρ­χείο Γ. Σταματίου).

Κατά τας χαρμοσύνους ταύτας ημέρας, ο εκ Σπάρτης Χρυσοσπάθης, ο εκ Νάξου Κορνήλιος και άλλοι τινές εται­ρισταί, παρευρεθέντες εν Σπέτσαις και ενθουσιασθέντες, ανέβησαν επί δώματος οικίας τινός, παρά τη αγορά κειμέ­νης, και άδοντες μεγαλοφώνως το θούριον άσμα του μάρ­τυρος της ελληνικής παλιγγενεσίας Ρήγα του Φερραίου, «Δεύτε παίδες των Ελλήνων», τοσούτον κατεγοήτευσαν τον λαόν, ώστε άλλοι μεν έχυνον δάκρυα χαράς, άλλοι δ’ όμνυον την υπέρ Πατρίδος χύσιν του αίματός των, και άλλοι γονυκλιτώς εδέοντο εις τον Θεόν υπέρ ευοδώσεως της μεγάλης ταύτης επιχειρίσεως. Η δ’ επαναστατική ση­μαία ην κυανόχρους, έχουσα εν τω μέσω πρινή ημισέλη­νον προς τα κάτω βλέπουσαν, και επ’ αυτής όρθιον τον τίμιον Σταυρόν, δεξιόθεν δε του Σταυρού άγκυραν ορθίαν, εφ’ ης ην όφις περιτετειλιγμένος και γλαυξ παρακαθημένη οριζοντείως, αριστερόθεν δε λόγχην ορθίαν. Τα σύμβολα δε ταύτα και αι περί αυτά λέξεις «Ελευθερία ή θάνατος» ήσαν ερυθρά.

Οι επαναστάται συνελθόντες άπαντες την αυτήν ημέ­ραν έμπροσθεν του εν τω κέντρω της πόλεως κειμένου Δημοτικού καταστήματος, Καγκελλαρία καλουμένου, και αποπέμψαντες τον ευρεθέντα εν τη νήσω Οθωμανόν, ως απεσταλμένον της Πύλης ένεκεν εγχωρίων τινών ταραχών, ωρκίσθησαν ομοθυμαδόν τον υπέρ Πίστεως και Πατρίδος όρκον, υποσχεθέντες αμοιβαίως λήθην των παρελθόντων, ειλικρινή σύμπραξιν και αδελφικήν σύμπνοιαν. Αμέσως δε μετά τον όρκον ενησχολήθησαν εις τα επαναστατικά των καθήκοντα, και δι’ επίτηδες απε­σταλμένων ανήγγειλαν αυθημερόν προς τε τους κατά την Πελοπόννησον και τους κατά την Στερεάν οπλαρχηγούς και Προεστώτας, την κηρυχθείσαν παρ’ αυτών επανά­στασιν· πάντα δε τα εξελθόντα κατοπινά πλοία των, κατά διαφόρους διευθύνσεις, εφωδίασαν με επαναστατικήν εγκύκλιον προς απάσας τας νήσους και τας παραλίας του Αιγαίου.

Πηγή: Ναυτικά, ήτοι Ιστορία των κατά τον υπέρ Ανεξαρ­τησίας της Ελλάδος αγώνα πεπραγμένων υπό των τριών ναυτικών νήσων, ιδίως δε των Σπετσών, υπό Αναστασί­ου Ορλάνδου, τόμ. Α΄, Εν Αθήναις, Εκ του Τυπογραφείου Χ.Ν. Φιλαδελφέως, 1869,