Γεωπολιτική ευθυγράμμιση για Τουρκία-Ιράν (Φ. 1856)

 

Νέα περιφερειακή στρατηγική κρούει τον κώδωνα στις ΗΠΑ

 

Η Μέση Ανατολή αποκτά εκ νέου γεωπολιτική δυναμική, ως αποτέλεσμα μιας σειράς διπλωματικών ενεργειών που μεταβάλλουν το status quo

 

Του Ευάγγελου Δ. Κόκκινου νεώτερου

 

ΟΤούρκος υπουργός Εξωτερικών Χακάν Φιντάν έφθασε στο Ιράν αυτή την εβδομάδα για την πρώτη του επίσκεψη στη χώρα. Η Τουρκία έχει φιλικούς δεσμούς με το Ιράν, αλλά τώρα και τα δύο κράτη θέλουν να ακολουθήσουν μια νέα στρατηγική.

Ο Φιντάν χαιρέτισε την αποκατάσταση των διπλωματικών σχέσεων μεταξύ του Ιράν και της Σαουδικής Αραβίας, δήλωσε την Κυριακή ο Ιρανός υπουργός Εξωτερικών Χοσεΐν Αμίρ-Αμπντολαχιάν, σύμφωνα με την αγγλόφωνη εφημερίδα Arab News που εδρεύει στο Ριάντ.

Η αλλαγή τακτικής από το Ιράν και την Τουρκία είναι σημαντική, διότι και οι δύο χώρες έχουν συμφιλιωθεί με τη Σαουδική Αραβία. Παλαιότερα η Άγκυρα και το Ριάντ διατηρούσαν διαφορετικές απόψεις. Σήμερα, η Τουρκία έχει μετριάσει τη στάση της απέναντι στη Μουσουλμανική Αδελφότητα, την οποία οι σύμμαχοι της Σαουδικής Αραβίας, συμπεριλαμβανομένης της Αιγύπτου, κατηγοριοποιούν ως τρομοκρατική ομάδα.

Επιπλέον, το Ριάντ καλωσόρισε τη Συρία πίσω στον Αραβικό Σύνδεσμο. Αν και η Κίνα μεσολάβησε για τη συμφωνία Ιράν-Σαουδικής Αραβίας, το Ριάντ θέλει επίσης να προχωρήσει σε βασικούς φακέλους με το Ιράν και την Τουρκία, συμπεριλαμβανομένου του εμπορίου και της μείωσης των εντάσεων στην περιοχή, εγκαινιάζοντας μια νέα εποχή στη διπλωματία της Μέσης Ανατολής.

"Κατά τη διάρκεια συνέντευξης Τύπου με τον Τούρκο ομόλογό του στην Τεχεράνη, ο Χοσεΐν Αμίρ-Αμπντολαχιάν δήλωσε ότι το Ιράν εργάζεται για τη διεξαγωγή μιας τριμερούς οικονομικής συνάντησης με τη Σαουδική Αραβία και την Τουρκία", ανέφερε η Arab News.

Ο Φιντάν δήλωσε: "Η επίσκεψη θα μας δώσει την ευκαιρία να συζητήσουμε τις δυνατότητες περαιτέρω προώθησης της διμερούς συνεργασίας μας σε όλους τους τομείς με το Ιράν".

Ένας νέος Ιρανός πρέσβης κατευθύνεται επίσης στη Σαουδική Αραβία. Ο διορισμός του Αλιρέζα Εναγιάτι ανακοινώθηκε τον Μάιο, αλλά μόλις τώρα αναλαμβάνει τη θέση του, σύμφωνα με δημοσιεύματα στον Κόλπο και το Ιράν. Ο βετεράνος διπλωμάτης είχε υπηρετήσει στο παρελθόν στη Σαουδική Αραβία, καθώς και στο Κουβέιτ, και αποτελεί σημαντικό γρανάζι στη συνολική τάση των σχέσεων Σαουδικής Αραβίας-Ιράν.

Αυξανόμενη ευθυγράμμιση στις περιφερειακές πολιτικές 

Όσον αφορά το πλαίσιο της συνάντησης Τουρκίας-Ιράν, μοιράζονται αρκετές πολιτικές στην περιοχή επισημαίνει ο ισραηλινός αναλυτής Seth Frantzman σε άρθρο του στη Jerusalem Post: Και οι δύο βλέπουν με καχυποψία το ρόλο των ΗΠΑ στη Συρία και θέλουν και οι δύο να φύγουν οι Αμερικανοί. Πρόσφατα, και οι δύο χρησιμοποίησαν πληρεξούσιες δυνάμεις στη Συρία για να ενθαρρύνουν αραβικές φυλές να πολεμήσουν εναντίον των υποστηριζόμενων από τις ΗΠΑ Συριακών Δημοκρατικών Δυνάμεων.

Η Τουρκία έχει επίσης συμφέροντα στο Ιράκ, το οποίο ο Φιντάν επισκέφθηκε πρόσφατα. Το Ιράν κατέχει επί του παρόντος το Ιράκ χρησιμοποιώντας πολιτοφυλακές, ενώ η Τουρκία διατηρεί τις δικές της δυνάμεις στο βορρά. Τόσο το Ιράν όσο και η Τουρκία έχουν συμφέροντα στην αυτόνομη περιοχή του Κουρδιστάν, με το Ιράν να βρίσκεται κοντά στο κουρδικό κόμμα PUK, ενώ η Τουρκία είναι κοντά στο κουρδικό κόμμα KDP.

Παρόλο που μπορεί να μην βλέπουν πάντα τα πράγματα με τον ίδιο τρόπο, τα κοινά τους συμφέροντα φαίνεται να αυξάνονται συνεχώς. Επίσης, συνομιλούν μεταξύ τους συχνότερα από ό,τι οι ΗΠΑ με την Τουρκία ή το Ιράν.

Εν τω μεταξύ, πληροφορίες αναφέρουν ότι οι ΗΠΑ στέλνουν τον απεσταλμένο Brett McGurk στη Σαουδική Αραβία, πράγμα που σημαίνει ότι πολλές διπλωματικές κινήσεις βρίσκονται σε εξέλιξη στην περιοχή.

Ο Ισραηλινός υπουργός Εξωτερικών Eli Cohen επισκέφθηκε το Μπαχρέιν αυτή την εβδομάδα, καθώς ο πρωθυπουργός Μπενιαμίν Νετανιάχου πήγε στην Κύπρο. Κάθε χώρα εργάζεται σε νέα διπλωματικά μέτωπα και το Ιράν και η Τουρκία αποτελούν βασικό μέρος αυτής της νέας τάσης.