Πρωτοχρονιάτικα κάλαντα σε όλη την Ελλάδα Να τα πούμε; (Φ. 1872)
*Γράφει - Επιμελείται: Παρασκευή (Εύη) Κοκκίνου
Πρωτοχρονιάτικα Κάλαντα! Ένα έθιμο που μας θυμίζει τα παιδικά μας χρόνια, τότε που τρέχαμε από σπίτι σε σπίτι, για να πούμε τα κάλαντα και να συγκεντρώσουμε τα λίγα χρήματα, που ίσα ίσα έφταναν για το δώρο μας, ιδίως στη μαμά και στον μπαμπά, αυτό το έθιμο θα ήθελα να ξαναγίνει «must»…!
Προχθές θυμήθηκα τα λόγια και τα αναζήτησα γραπτώς, για να τα σιγοτραγουδήσουμε μαζί, να θυμηθούμε, έστω και νοερώς!
Νικηφόρος Λύτρας (1872) Xριστουγεννιάτικα
κάλαντα
Πρωτοχρονιάτικα κάλαντα σε όλη την Ελλάδα
Αρχιμηνιά κι αρχιχρονιά,
ψηλή μου δενδρολιβανιά,
κι αρχή καλός μας χρόνος,
εκκλησιά με τ' άγιο θρόνο.
Αρχή που βγήκε ο Χριστός,
άγιος και πνευματικός,
στη γη να περπατήσει,
και να μας καλοκαρδίσει.
’γιος Βασίλης έρχεται,
και όλους μας καταδέχεται,
από την Καισαρεία,
σ' εισ' αρχόντισσα κυρία.
Βαστάει εικόνα και χαρτί,
ζαχαροκάντιο ζυμωτή,
χαρτί και καλαμάρι,
δες και με το παλικάρι.
Το καλαμάρι έγραφε,
τη μοίρα μου την έγραφε,
και το χαρτί ομίλει,
’γιέ μου καλέ Βασίλη.
Κάτσε να φας, κάτσε να πιεις
κάτσε το πόνο σου να πεις,
κάτσε - κάτσε να τραγουδήσεις,
και να μας - και να μας καλοκαρδίσεις.
Πρωτοχρονιάτικα κάλαντα Ζακύνθου
Αρχιμηνιά κι αρχιχρονιά κι αρχή
καλός μας χρόνος,
υγεία αγάπη και χαρά να φέρει ο νέος χρόνος,
υγεία αγάπη και χαρά να φέρει ο νέος χρόνος.
Να ζήσει ο κύρης ο καλός να ζήσει
κι η κυρά του,
όλα του κόσμου τ' αγαθά να έχει η φαμελιά του,
όλα του κόσμου τ' αγαθά να έχει η φαμελιά του.
Να ζήσει τ' αρχοντόπουλο που 'χει
καρδιά μεγάλη,
σ' εμάς και την παρέα μας ένα φλουρί να βάλει,
σ' εμάς και την παρέα μας ένα φλουρί να βάλει.
Πρωτοχρονιάτικα κάλαντα Μακεδονίας
Ήρθε πάλι νέο έτος εις την πρώτη
του μηνός,
ήρθα να σας χαιρετήσω, δούλος σας ο ταπεινός.
Ο Βασίλειος ο Μέγας,
ιεράρχης θαυμαστός,
εις την οικογένειά σας να 'ναι πάντα βοηθός.
Τα παιδιά εις το σχολείο να
πηγαίνουνε συχνά,
να μαθαίνουνε το βίο, της πατρίδας τα ιερά.
Και για τους ξενιτεμένους έχω να
σας πω πολλά,
σας αφήνω «καληνύχτα», και του χρόνου με υγειά.
Πρωτοχρονιάτικα κάλαντα Μάνης
Ταχιά ταχιά ειν' αρχιμηνιά,
ταχιά ειν' αρχή τον χρόνου,
αρχή ειν' αρχή τα κάλαντα,
κι αρχή τον Γεναρίου.
Μέσα κοιμάται αφέντης μας,
μαζί με την κυρά μας,
και ποιος να μπει και ποιος να βγει,
και ποιος να τους ξυπνήσει;
Ξύπνησε, αφέντη, ξύπνησε,
να φάμε και να πιούμε.
Αφέντη πύργος φαίνεσαι,
κι ορθός σαν κυπαρίσσι,
και του ματιού σου η σαϊτιά,
πύργους ξεθεμελιώνει,
πύργους και πετροπήγαδα,
κι αυλές μαρμαρωμένες.
Είπαμε δα τ' αφέντη μας,
ας πούμε της κυράς μας.
Κυρά μαρμαροτράχηλη,
και φεγγαρομαγούλα,
και κρουσταλλίδα του νερού,
και πάχνη από τα χιόνια.
Όπου τον έχεις τον υγιό,
τον λευκοχαναχάρη,
που λούζεις και χτενίζεις τον,
και στο σχολειό τον στέλνεις.
Κι ο δάσκαλος τον έβαλε,
να του χαλαναρχείσει,
κι εξέπασέ του το κερί,
κι έκαψε το χαρτί του,
κι έκαψε και τα ρούχα του,
τα μορφογαζωμένα,
κι ο δάσκαλος τον έδειρε,
με το χρυσό βιτσάρι.
Παίρνει τον το παράπονο,
την άκρην άκρη πάει,
στο δρόμο τον συναπαντούν,
οι δώδεκα Απόστολοι:
«Έλα να φας, έλα να πιεις,
έλα να τραγουδήσεις».
Και εις έτη πολλά!
Ευτυχισμένο το Νέο Έτος 2024!
* Εύη Κοκκίνου
Δικηγόρος
Διαμεσολαβήτρια
Msc Διοίκηση Τουρ/κών Επιχειρήσεων
Απ. Παύλου 40, Κόρινθος
τηλ. 27410 84568
6944964225
email: ekokklaw@otenet.gr , https:/evikokkinoulaw.gr
Αφήστε ένα σχόλιο