Τα Θεοφάνεια δεν είναι εορτή κοσμικού φωτός (Φ. 1874)

 

Αλεξάνδρου Π. Κωστάρα

Ομότιμου Καθηγητή Νομικής Σχολής Πανεπιστημίου Θράκης

 

Παρακολουθώντας κάποιος το ράδιο-τηλεοπτικό ρεπορτάζ της ημέρας των Θεοφανείων διαπιστώνει από τις πρώτες κιόλας συνεντεύξεις  ότι αυτή η μεγάλη Θεοπατορική Εορτή γίνεται κάθε χρόνο πασσαρέλα των διαφόρων πολιτικών αξιωματούχων, για να κάνουν πολιτική ή να προβάλουν τις απόψεις τους έξω από τους Ιερούς Ναούς ή στους χώρους αγιασμού των υδάτων. Όλοι αυτοί επωφελούμενοι εκ του γεγονότος ότι η Εκκλησία μας αποκαλεί αλλιώς τα Άγια Θεοφάνεια και Εορτή των Φώτων μετατρέπουν την εν λόγω εορτή σε «προβολέα», για να φωτίσουν με αυτόν κοινωνικά ή πολιτικά προβλήματα, τα οποία μπορούν έτσι να επιλυθούν καλύτερα, εφ’ όσον τούς ρίχνουμε το άπλετο «φως» που μάς παρέχει η Εορτή των Φώτων. Αυτό το είδαμε στις τοποθετήσεις όλης της πολιτειακής και πολιτικής ηγεσίας. Η Πρόεδρος της Δημοκρατίας, κ. Σακελλαροπούλου, μάς ομίλησε για ένα αλλιώτικο «φως», που δεν είναι βέβαια θεϊκό, αλλά «φως» κοσμικό, που το χρειάζεται σήμερα η Ελλάδα. Σε ανάλογο μήκος κύματος εκινήθησαν και οι δηλώσεις του Πρωθυπουργού, κ. Μητσοτάκη.  Ο κ. Κουτσούμπας μάς ετόνισε στις σχετικές δηλώσεις του ότι η άθεη κομμουνιστική αριστερά, την οποία εκπροσωπεί, χρειάζεται το «φως» των Θεοφανείων, για να φωτισθούν οι αγώνες του λαού και της νεολαίας! Ο κ. Κασσελάκης παραπέμπει στο ίδιο «φως», με την ελπίδα να φωτισθούν οι κυβερνώντες, ώστε να μη δημιουργούν ανισότητες κατά την αντιμετώπιση των διαφόρων κοινωνικών ζητημάτων! Εννοεί προφανώς, εδώ εμμέσως πλην σαφώς, ο νεοφανής Σοδομίτης αρχηγός της «αριστεράς του τίποτα, την ομοία αντιμετώπιση από την Πολιτεία όλων εκείνων που θέλουν να συνάψουν γάμο, άσχετα αν τα σχετικά ζευγάρια που επιλέγουν τα δεσμά του γάμου, για να συμβιώσουν, είναι ετερόφυλα ή ομόφυλα. Κατά την αντίληψη του κ. Κασσελάκη, εφ’ όσον το «φως» των Θεοφανείων μπορεί να μάς κάνει τόσες πολλές άλλες δουλειές, γιατί να μη το βάλουμε να μάς νομιμοποιήσει τον «γάμο» των ομοφύλων; «Φώτα» λοιπόν πολλά και πλούσιος «φωτισμός» κατά την ημέρα των Θεοφανείων. Όχι όμως, όπως μάς τα προβάλλει το αληθινό νόημα της Εορτής, αλλά όπως θέλουν να τα βλέπουν αυτά τα «φώτα» εκείνοι που καταφεύγουν στο «φως» των Θεοφανείων, για να καλύψουν δικές τους ανάγκες.

Με τον τρόπο αυτό παρατηρείται μια αξιοπρόσεκτη μετατόπιση του άξονα φωτισμού που συνδέεται με τα Θεοφάνεια. Δεν είναι ο Θεός που φωτίζει τους ανθρώπους, για να συλλάβουν και να κατανοήσουν βαθύτερα το Σχέδιο της Θείας Οικονομίας και το μυστήριο της Τρισυποστάτου Θεότητος, που φανερώθηκε κατά την Βάπτιση του Υιού και Λόγου του Θεού στον Ιορδάνη ποταμό. Είναι οι άνθρωποι, που δεν πιστεύουν στον Θεό ή προσπαθούν να Τον υποκαταστήσουν αρνούμενοι να γίνουν αποδέκτες του Φωτός που Αυτός εκπέμπει. Επειδή όμως χρειάζονται το «φως» για τις δικές τους ανάγκες, μεταβάλλουν την Εορτή των Θεοφανείων σε γεννήτρια συμβατικού φωτισμού, αλλοιώνοντας όμως έτσι το αληθινό νόημα της Εορτής των Φώτων. Είναι δικαίωμα του καθενός να πιστεύσει ή να μη πιστεύσει στα Άγια Θεοφάνεια με το περιεχόμενο που τούς έχει προσδώσει η Εκκλησία και έχει καθιερωθεί από αυτήν να εορτάζονται κάθε χρόνο την συγκεκριμένη ημέρα. Αποτελεί όμως πολιτιστικό καθήκον όλων εκείνων, οι οποίοι δεν αποδέχονται τα Θεοφάνεια με το περιεχόμενο που εορτάζονται από την Εκκλησία μας, να σέβονται όσα ευλαβούνται οι άλλοι και να μη τα απαξιώνουν ή να τα χλευάζουν, όπως πράττουν όλοι οι ψευτοκουλτουριάρηδες αυτόκλητοι φωτοδότες κήρυκες της ημέρας των Θεοφανείων. Διότι χλευασμός είναι να μιλάς για την Εορτή των Φώτων και να την αντιμετωπίζεις ως ένα συμβατικό πάροχο ηλεκτρικής ενέργειας, από τον οποίο ζητείς περισσότερο «φως», για να καλύψεις τις ανάγκες σου. Παραβλέποντας μάλιστα με χονδροειδή τρόπο ότι η ίδια η λέξη «Θεοφάνεια» μάς παραπέμπει ευθέως στο αληθινό νόημα της Εορτής των Φώτων. Έλαβε δε την ονομασία της αυτή η Εορτή της Βαπτίσεως του Χριστού, διότι κατ’ αυτήν  «φάνηκε», φανερώθηκε δηλαδή, για πρώτη φορά ο Θεός στους ανθρώπους. Τα συμβάντα στον Ιορδάνη ποταμό κατά την Βάπτιση του Ιησού Χριστού μάς τα προβάλλει συνοπτικά και με απόλυτο σεβασμό προς το αληθινό νόημα των Θεοφανείων το τροπάριο της Βαπτίσεως: «Εν Ιορδάνη βαπτιζομένου Σου, Κύριε, η της Τριάδος εφανερώθη Προσκύνησις. Του γαρ Γεννήτρος η φωνή προσεμαρτύρει Σοι, αγαπητόν Σε Υιόν ονομάζουσα. Και το Πνεύμα εν είδει περιστεράς εβεβαίου του λόγου το ασφαλές. Ο επιφανείς, Χριστέ, ο Θεός, και τον κόσμον φωτίσας, δόξα Σοι».

Τούτων ούτως εχόντων θα ήταν προτιμότερο οι συμμετέχοντες στον εορτασμό των Θεοφανείων επίσημοι να κρατούσαν για τον εαυτό τους τις περί «φωτός» δοξασίες και να αρκούντο στην συνήθη κοινότυπη ευχή: «Χρόνια πολλά» σε όλους! Θα μάς άφηναν έτσι απερίσπαστους και ασκανδάλιστους όλους εμάς τους άλλους, τους οπισθοδρομικούς, να τιμήσουμε τα Άγια Θεοφάνεια με την πνευματική μέθεξη που μάς εγγίζει. Να γίνουμε προσκυνητές της δόξης και της συγκατάβασης του Θεού προς το ανθρώπινο γένος, που απεργάζεται την σωτηρία του καθενός από εμάς. Να εισέλθουμε νοερά στα αγιασμένα από τον Χριστό ύδατα του Ιορδάνη και να «αποπλύνουμε» σε αυτά τις αμαρτίες μας, καθώς, όπως μάς βεβαιώνει και η σχετική ευχή που διαβάζεται κατά την ημέρα των Θεοφανείων, «σήμερον τα Ιορδάνια νάματα εις ιάματα μεταποιείται». Είναι αξιοσημείωτη εδώ η αττική σύνταξη που διατρέχει όλη την υπέροχη και υποδειγματική σε λογοτεχνικό ύφος ευχή του αγιασμού των υδάτων. Ο συντάκτης αυτής της ευχής, αφού πρώτα μάς προσδιορίζει την ταυτότητα του βαπτιζομένου Χριστού, τον οποίο χαρακτηρίζει «αμήτορα εκ Πατρός και απάτορα εκ μητρός», στην συνέχεια μάς περιγράφει την στάση της άψυχης φύσης στο υπεφυές μυστήριο της ενανθρωπίσεως του Υιού και λόγου του Θεού και στην φανέρωση της Αγίας Τριάδος κατά την Βάπτιση Αυτού. «Η θάλασσα είδε και έφυγε», μάς λέε η σχετική ευχή, «και ο Ιορδάνης εστράφη εις τα οπίσω ορών το πύρ της Θεότητος σωματικώς καταβαίνον επ’ αυτόν». Ποιός ήταν Εκείνος που εβαπτίζετο; Ο Ακλινής. Ο Άναρχος Θεός. Και ποιός ήταν και αυτός που Τον εβάπτιζε; Ένα πλάσμα του Θεού. Ένας δούλος Του, ο Ιωάννης ο Πρόδρομος. Γι’ αυτό η εν λόγω ευχή προβαίνει στην σχετική σπουδαία διαπίστωση: «Σήμερον ο Ακλινής τω ιδίω ικέτη υποκλίνεται και ο άναρχος υπό του ιδίου πλάσματος βουλή χειροθετείται». Πόσο όμορφες είναι αυτές οι εικόνες που μάς περιγράφει η συζητούμενη εδώ ευχή του αγιασμού των υδάτων, η οποία μάς υπογραμμίζει το αυτονόητο υπό αυτές τις συνθήκες, ότι δηλ. «σήμερον τα Άνω τοις κάτω συνομιλεί και τα κάτω τοις Άνω συνεορτάζει»   Για τις εικόνες αυτές επιχαίρει, κατά τον υμνωδό, και η πηγή του κοσμικού μας φωτός: ο ήλιος. Τον  βλέπει ο υμνωδός να κάνει πιο λαμπερές τις ακτίνες του, για να εορτάσει μαζί μας το μοναδικό αυτό γεγονος των Θεοφανείων. Γι’ αυτό αναφωνεί: «Σήμερον ο ήλιος λαμπραίς ταις ακτίσι τω κόσμω συνεκλαμπρύνεται».

Όσοι λοιπόν θέλουν να δουν το αληθινό Φως της Εορτής των Φώτων, έχουν μόνο μια πρόσβαση σε αυτό: Να ασχοληθούν βαθύτερα με το μυστήριο της Ενανθρωπίσεως του Υιού και Λόγου του Θεού. Τότε θα μπορέσουν να δουν καθαρά την «πηγή» του υπερκόσμιου Φωτός, που είναι τόσον ο Θεός Πατέρας, όσο και ο Μονογενής Υιός Του, τον οποίο αποκαλούμε στο Σύμβολο της πίστεώς μας ως «Φως εκ Φωτός».