ΜΥΘΟΙ ΤΗΣ ΑΡΧΑΙΑΣ ΚΟΡΙΝΘΟΥ (Φ. 1901)

 Η κρήνη Γλαύκη, ο Ιάσονας και η Μήδεια

 

 *της Ροδοθέας Κελλάρη

 

  Η Κόρινθος υπήρξε μία από τις σημαντικότερες  και πλουσιότερες πόλεις-κράτη της Αρχαίας Ελλάδας. Ως εκ τούτου, η ιστορία της βρίθει μύθων και θρύλων, ένας εκ των οποίων είναι και ο μύθος πίσω από την πηγή Γλαύκη, που βρίσκεται δυτικά του ναού του θεού Απόλλωνος, στην περιοχή του αρχαιολογικού χώρου της Αρχαίας Κορίνθου.

 

 

 

Ποιος είναι όμως αυτός ο μύθος;

Μετά το πέρας της αργοναυτικής εκστρατείας ο Ιάσονας  φεύγει με τη Μήδεια, κόρη του βασιλιά της Κολχίδας Αιήτη και της Ωκεανίδας Ιδυίας ή Εκάτης, καταφθάνοντας στην Κόρινθο, όπου θα ζήσουν ήρεμα για τα επόμενα δέκα χρόνια αποκτώντας παιδιά. Ο Ιάσονας όμως, με το πέρασμα των χρόνων ξεχνά τους όρκους του στους θεούς, που υπόσχονταν αιώνια πίστη και αφοσίωση στη Μήδεια  και ερωτεύεται την κατά πολύ νεότερη και ομορφότερη Γλαύκη. Η Γλαύκη ήταν η κόρη του βασιλιά της Κορίνθου, Κρέοντα. Η Μήδεια, στερημένη όχι μόνο από την τιμή της, αλλά και από την αγάπη του άντρα της, προσπάθησε αρχικά να θυμίσει στον Ιάσονα τους όρκους του. Όταν είδε όμως ότι ήταν μάταιο, ετοίμασε με τη βοήθεια των μαγικών της ικανοτήτων ένα θανατηφόρο δώρο γάμου για την ανυποψίαστη πριγκίπισσα. Το πέπλο που της χάρισε, μόλις εκείνη το φόρεσε τυλίχθηκε στις φλόγες καίγοντας την ίδια και τον πατέρα της. Η δύσμοιρη Γλαύκη σε μία απέλπιδα προσπάθειά της να σωθεί, έπεσε μέσα στην κρήνη η οποία πήρε το όνομά της. Σύμφωνα με μία εκδοχή του μύθου, η εκδίκηση της Μήδειας έλαβε τέλος μόνο όταν δολοφόνησε και τα παιδιά τους, αφού η ανάγκη για εκδίκαση υπερνίκησε το ένστικτο της μητρότητας.

Προβληματισμοί πίσω από τον μύθο…

  Πολλά θα μπορούσαν να ειπωθούν για το μένος της Μήδειας, την ύβρη του Ιάσονα απέναντι στους θεούς, το θύμα της υπόθεσης, την Γλαύκη, αλλά και το τέλος των τριών ηρώων της ιστορίας. Παρατηρεί κανείς πως η Γλαύκη βρήκε τραγικό θάνατο. Όχι όμως από τα χέρια κάποιου Ολύμπιου Θεού, για παράδειγμα της Ήρας, της προστάτιδας του γάμου, αλλά από την ίδια τη Μήδεια, η οποία πήρε στα χέρια της τη δικαιοσύνη. Από την άλλη, το θύμα της υπόθεσης δεν ήταν εντελώς αθώο μιας και δεν σεβάστηκε τα δεσμά του γάμου, τα οποία θα έπρεπε να καταστήσουν τον Ιάσονα «απαγορευμένο» για εκείνη.

Αντιστοιχούσε όμως η τιμωρία αυτή στην πράξη της; Κι αν ναι, ήταν η προδομένη σύζυγος αυτή που θα έπρεπε να την εκτελέσει; 

Ο Ιάσονας, ένας από τους μεγαλύτερους ήρωες της Αρχαίας Ελληνικής Μυθολογίας, πεθαίνει μετά από χρόνια, όντας γέρος, χωρίς σύζυγο, οικογένεια  και εγκαταλελειμμένος  από τους θεούς, με έναν εντελώς άδοξο τρόπο για έναν πολεμιστή. Πεθαίνει από ένα σάπιο κατάρτι των υπολειμμάτων του κάποτε δοξασμένου πλοίου του, της Αργούς, το οποίο πέφτει και τον χτυπά στο κεφάλι, ενώ καθόταν στη σκιά του.

Ήταν η αχαριστία του προς την Μήδεια και προς όλα αυτά που του είχε προσφέρει, καθώς επίσης και η αφέλειά του να νομίσει ότι μπορεί να προδώσει μια ισχυρή πριγκίπισσα-μάγισσα χωρίς συνέπειες που τον οδήγησαν σε μία τόσο ατιμωτική θέση. Μα πάνω από όλα η ύβρις προς τους θεούς, στους οποίους ο ίδιος είχε ορκιστεί ότι θα της είναι πιστός για πάντα.

  Η παιδοκτόνος Μήδεια εν τέλει, μετά από πολλές ακόμα περιπέτειες, καταλήγει αθάνατη στα Ηλύσια Πεδία, τον πανέμορφο και γαλήνιο τόπο, στον οποίο οι Αρχαίοι Έλληνες τοποθετούσαν τις ηθικές και τίμιες ψυχές για να περάσουν στην αιωνιότητα!  Ένας τόπος στον οποίο σίγουρα δεν ανήκει μία δολοφόνος, πόσο μάλλον μία γυναίκα που πήγε ενάντια σε ένα από τα πιο αρχέγονα ένστικτα της φύσης, το μητρικό, σε σημείο όχι μόνο να μην προστατέψει, αλλά ενεργά να βλάψει, να σκοτώσει με τα ίδια της τα χέρια, τα αθώα μικρά παιδιά της.

Η Μήδεια δεν τιμωρήθηκε, εν τέλει, όπως της άξιζε ή όπως θα της άξιζε, αν ήταν μία κοινή θνητή σε μία εποχή που το γυναικείο φύλο δεν έχαιρε και άκρας εκτίμησης. Όντας μάγισσα, απόγονος του θεού  Ήλιου και ανιψιά της μάγισσας Κίρκης  γλιτώνει όχι μόνο την ανθρώπινη τιμωρία, που θα μπορούσε να έχει από τον Ιάσονα, αλλά και τη θεία δίκη.

  Τελικά οι μοίρες των ανθρώπων καθορίζονται από διαφορετικούς παράγοντες; Όπως φαίνεται από τον μύθο, τον άνθρωπο δεν τον καθορίζουν μόνο οι πράξεις του, αλλά και το ποιος είναι.

Κατά τη γνώμη μου, εάν η καταγωγή δεν είχε σημασία τότε η Μήδεια θα είχε τη χειρότερη μοίρα από τους τρεις, αφού οι πράξεις της ήταν ειδεχθέστερες όλων.

Βεβαίως, η Μήδεια του Ευριπίδη δεν είναι ίδια με αυτή άλλων μύθων.

Όταν ο Ευριπίδης έφτιαξε τη δική του Μήδεια, στην Αθήνα επικρατούσε η εκδοχή ότι η Μήδεια σκότωσε τον βασιλιά της Κορίνθου και οι Κορίνθιοι-σύμμαχοι της Σπάρτης, εχθροί των Αθηναίων (431π.Χ.) για εκδίκηση σκότωσαν τα παιδιά της και διέδωσαν ότι φονιάς ήταν η μάνα τους.

 

 *Άρθρο της Ροδοθέας Κελλάρη, Εκδότριας - Δημοσιογράφου