Όπου φύγει-φύγει οι νέοι (Φ. 1922)

 Μύθος το brain gain, πραγματικότητα το brain drain!

 

 03.01.2513:29

Αξίζει να σημειωθεί ότι η αύξηση της εισερχόμενης μετανάστευσης συγκρατεί την τάση της μείωσης του πληθυσμού, ενώ ταυτόχρονα όλα τα στοιχεία δείχνουν πως οι μεταναστευτικές ροές είναι η δική μας “σωστική λέμβος”, που δίνει ελπίδα στο τεράστιο δημογραφικό πρόβλημα

Το brain drain συνεχίζει να είναι ο κανόνας και τα φληναφήματα περί brain gain είναι απλώς αδέξια προπαγάνδα. Συνέπεια αυτού, την ώρα που τα Ελληνόπουλα κάνουν καριέρες στο εξωτερικό, η Ελλάδα γερνά και φθίνει.

Για του λόγου το αληθές, σύμφωνα με τις επίσημες στατιστικές, το 2024 εγκατέλειψαν την επικράτεια πάνω από 76.000 άτομα, αναζητώντας ένα καλύτερο μέλλον. 

Τα πρόσφατα στοιχεία της ΕΛ.ΣΤΑΤ. επιβεβαιώνουν το δημογραφικό πρόβλημα της χώρας, με τον εκτιμώμενο πληθυσμό να αγγίζει μόλις τα 10.400.720, την ώρα που πέρυσι ήταν 10.413.982, αλλά και με τις αυξημένες μεταναστευτικές ροές να λειτουργούν σαν “μπάλωμα” της φυσικής μείωσης του πληθυσμού. Έτσι λοιπόν γίνεται φανερό πως πρόκειται για μια κατάσταση αντιστρόφως ανάλογη σχετικά με τα ποσοστά των θανάτων και γεννήσεων, την ίδια στιγμή που η Ελλάδα γερνάει ηλικιακά και συρρικνώνεται πληθυσμιακά, ενώ παράλληλα οι νέοι εγκαταλείπουν τη χώρα διαμονής τους. 

Η γερασμένη Ελλάδα 

Πιο συγκεκριμένα, σύμφωνα με τα ετήσια στοιχεία της φυσικής κίνησης πληθυσμού 2023, με κύριους άξονες τις γεννήσεις, τους θανάτους και τις εκτιμήσεις των μεταναστευτικών ροών υπολογίζεται και ο πληθυσμός του 2024, δηλαδή και η εισερχόμενη και εξερχόμενη μετανάστευση. Ωστόσο, τα αποτελέσματα αποκαλύπτουν για ακόμη μια χρονιά το δημογραφικό πρόβλημα της χώρας, αλλά και τη σημαντικότητα της εισόδου των μεταναστών, καθώς χωρίς αυτή το πρόβλημα θα ήταν πέντε φορές χειρότερο, αφού το brain drain συνεχίζεται ακάθεκτο, ακόμα και αν έχει κατεβάσει ταχύτητα σε σχέση με τις προηγούμενες χρονιές. 

Αναλυτικότερα, ο εκτιμώμενος πληθυσμός για το 2024 αγγίζει τα 10.400.720, ενώ σημειώθηκε 0,1% μείωση, με το 51% να είναι άνδρες και το 49% γυναίκες. Παράλληλα, ο δείκτης γήρανσης έφτασε το 178,5%, την ώρα που οι γεννήσεις είναι 71.249 και οι θάνατοι 127.169, αφήνοντας ένα τεράστιο κενό, που αποδεικνύει το αυξημένο δημογραφικό πρόβλημα της χώρας μας. Αξιοσημείωτο είναι το γεγονός ότι η ηλικιακή ομάδα 15-64 ετών αποτελεί το 63,6%, ενώ ακολουθούν οι 65 και άνω με μέση τιμή 23,3%, την ώρα που 0-14 ετών είναι 13,1% για το 2024. 

Ωστόσο, τα στοιχεία μαρτυρούν το φαινόμενο της υπογεννητικότητας που κυριαρχεί στην ελληνική επικράτεια, με την τρίτη ηλικία να έχει καταβάλλει τη χώρα, και με τα ζευγάρια να αποφεύγουν την επέκταση της οικογένειά τους και την αύξηση των μελών της. Επομένως, σύμφωνα με τα παραπάνω γίνεται αρκετά αντιληπτό πως η Ελλάδα γερνάει ολοένα και περισσότερο, καθώς ο μόνιμος πληθυσμός της χώρας κατά την 1η Ιανουαρίου του 2024 εκτιμάται σε 10.400.720 άτομα, σε σχέση με τον αντίστοιχο πληθυσμό του 2023, που ήταν 10.413.982 άτομα, ενώ αυτά τα νούμερα αποδεικνύουν τη φυσική μείωση του πληθυσμού που ανήλθε σε 55.920 άτομα, με τους θανάτους να υπερτερούν κατά πολύ, ενώ ταυτόχρονα η καθαρή μετανάστευση εκτιμάται σε 42.658 άτομα, με θετικό ισοζύγιο, δίνοντας έτσι μια ανάσα στο δημογραφικό πρόβλημα της Ελλάδας. 

Αύξηση της εισερχόμενης μετανάστευσης 

Είναι σημαντικό να αναφερθεί πως η αύξηση της εισερχόμενης μετανάστευσης συγκρατεί την τάση της μείωσης του πληθυσμού, ενώ ταυτόχρονα όλα τα στοιχεία δείχνουν πως οι μεταναστευτικές ροές είναι η δική μας “σωστική λέμβος”, που δίνει ελπίδα στο τεράστιο δημογραφικό πρόβλημα. Ωστόσο, η εισερχόμενη μετανάστευση του 2023 διπλασιάστηκε σε σχέση με το 2021, με το απόγειο των ροών να είναι το διάστημα 2016-2019, το οποίο ταυτίζεται και με την κορύφωση της προσφυγικής κρίσης, στον απόηχο του εμφύλιου στη Συρία και εν μέσω των συνεχιζόμενων συγκρούσεων στη Μέση Ανατολή. 

Αυτό το κύμα μεταναστών, λοιπόν, προσεγγίζει το μισό εκατομμύριο άτομα, που στην πραγματικότητα είναι μια μεγάλη μερίδα ανθρώπων που μέχρι ένα σημείο θεωρούνται και οι στυλοβάτες του δημογραφικού, αφού οι καταγεγραμμένες εισροές πληθυσμού, μεταναστών και προσφύγων-αιτούντων άσυλο μένουν στη χώρα πάνω από ένα χρόνο. 

Βέβαια, την επόμενη χρονιά, το 2020, ακολούθησε σταδιακή μείωση, με την Ελλάδα να υποδέχεται 57.000 μετανάστες και πρόσφυγες-αιτούντες άσυλο, ενώ το συγκεκριμένο έτος άγγιξε το χαμηλότερο αριθμό εισροής που είχε καταγραφεί από το 1991. Δεν άργησε βέβαια να παρουσιαστεί η επικείμενη “αναγέννηση” των μεταναστευτικών εισροών, καθώς το 2023 επέστρεψε στα επίπεδα της προσφυγικής κρίσης, με 118.816 εισερχόμενα άτομα, συμπεριλαμβανομένων όσων αιτούνται διεθνούς ή προσωρινής προστασίας. 

 

Φυγή των Ελλήνων στο εξωτερικό 

Όσον αφορά στην εξωτερική μετανάστευση, μέρος της οποίας είναι και το brain drain, αυτή ανήλθε το 2023 σε 76.158 άτομα. Πρόκειται, λοιπόν, για τον πληθυσμό που εγκαταλείπει τον τόπο διαμονής του για μια χρονική περίοδο, που συνήθως αφορά ένα διάστημα 12 μηνών και πάνω, με σκοπό την αναζήτηση καλύτερων ευκαιριών από εκείνες που προσφέρει η χώρα διαμονής. Ακόμα κι αν ο αριθμός λοιπόν των εκροών έχει μειωθεί, παραμένει σε σταθερά υψηλά επίπεδα, των ανθρώπων που... μαζεύουν τα μπογαλάκια τους και φεύγουν από την Ελλάδα, με το 2022 να καταγράφονται 80.307 εξωτερικοί μετανάστες, ενώ το 2023 έπεσε σε 76.158 άτομα. Έτσι λοιπόν, είναι φανερό πως έχουν μειωθεί σημαντικά τα ποσοστά, αλλά μην ξεχνάμε πως τα νούμερα μεταφράζονται σε ανθρώπους, κάνοντας τα ποσά συγκλονιστικά υψηλά. 

Βέβαια, αξίζει να σημειωθεί πως τη δεκαετία 2010-2020 οι μεταναστευτικές εκροές είχαν τριπλασιαστεί σε σχέση με την περίοδο πριν την κρίση, με το 2012-2018 να σπάει ρεκόρ, αφού συμπίπτει και με τα μνημόνια, ενώ εκείνο το διάστημα ετησίως 100.000 έως 130.000 άτομα εγκατέλειπαν την Ελλάδα.